Pierwsze skojarzenie – konsumenci oszczędzają, nie jeżdżą na zakupy.
Pół roku temu było inaczej. W sobotę przed południem nie mogłem przejechać przez miasteczka, takie korki i tłumy do centrów handlowych, delikatesów, składów budowlanych. Teraz pusto. Krótko mówiąc, gospodarka trzyma się głównie na handlu międzynarodowym, popyt krajowy słabnie błyskawicznie. Dane makroekonomiczne potwierdzają, że tak właśnie jest.
Jechałem przez Podkarpacie, patrzyłem na tysiące tablic, reklam i informacji przy drogach, głównie mikro i małych przedsiębiorstw i zastanawiałem się, co można zrobić, żeby ten potencjał przedsiębiorczości nie zgasł w warunkach głębokiego spowolnienia gospodarczego. Bo jest oczywiste, że mimo swej elastyczności, to małe firmy są najbardziej zagrożone (dużym pomoże państwo na koszt podatników, jak ostatnio wspierając Polimex-Mostostal). A przecież to małe i średnie firmy tworzą w Polsce większość miejsc pracy w gospodarce, a same mikrofirmy, tak - te zatrudniające mniej niż 10 osób - składają się na Podkarpaciu na jedną szóstą wszystkich inwestycji.
Kiedy wróciłem znalazłem wyniki najnowszego rankingu wolności gospodarczej Instytutu Frasera, opublikowanego w ubiegłym tygodniu (wykorzystuje twarde dane z 2010 r). Ma tylko pięć kategorii: rozmiar rządu (państwa), system prawny i prawa własności, solidny pieniądz, wolność handlu międzynarodowego i regulacje rynków. Polska wylądowała na 48 miejscu poprawiając się po raz kolejny - tym razem o 5 pozycji, ale pozostając nadal za Bułgarią, Rumunią, Litwą, Estonią i Słowacją z państw naszego regionu.
Jednak najciekawszy wydał mi się tekst towarzyszący rankingowi. Otóż autorzy policzyli jakie czynniki najbardziej poprawiają lub pogarszają przedsiębiorczość społeczeństwa, a zatem pośrednio produktywność pracy, konkurencyjność, słowem wzrost gospodarczy. Okazuje się, że najważniejsze są z rozmiar państwa (a ściślej rozmiar wydatków publicznych i zakres działania przedsiębiorstw publicznych) i stabilny pieniądz (stabilny nie oznacza tylko niskiej inflacji, także jej niewielką zmienność).
