Powołanie Prokuratora Krajowego nie dla wszystkich jest oczywiste

dr Marcin Wojewódka

Radca prawny Wojewódka i Wspólnicy, Instytut Emerytalny

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Powołanie odbyło się zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Dariusz Pluta

Adwokat

Odp: Nie zgadzam się

W moim przekonaniu odpowiedź na tak postawione pytanie jest uzależniona od tego czy stanowisko Prokuratora Krajowego, w dniu kiedy premier Donald Tusk wydawał swoją decyzję, było, czy też nie było obsadzone. Z dostępnych publicznie informacji wynika, że prokurator Dariusz Barski miał zdaniem obecnego Prokuratora Generalnego Adama Bodnara utracić zdolność bycia Prokuratorem Krajowym ( albo też nigdy tej zdolności nie nabył ), ponieważ nie powrócił skutecznie ze stanu spoczynku. Swoje stanowisko Prokurator Generalny Adam Bodnar uzasadnia tym, że przepis art.47 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o prokuraturze , na podstawie którego, prokurator Dariusz Barski powrócił ze stanu spoczynku w 2022 roku, nie obowiązywał. W mojej opinii nie ma wystarczających podstaw do takiego poglądu. Po pierwsze, absolutnie nie wynika to z treści tego przepisu. Po drugie, z orzeczniczych wypowiedzi NSA wynika, że w akcie prawnym, który jest poświęcony ,,wprowadzeniem” jakiejś ustawy są zamieszczane normy o bardzo różnym charakterze i żeby dana norma miała charakter epizodyczny czy ,,czasowy” musi to z tej normy wynikać . Jak zawsze w sposób ostateczny całą tę sytuację a tym samym kto w tym sporze ma rację, będą rozstrzygać sądy.

Grzegorz Sibiga

Doktor habilitowany nauk prawnych, profesor w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, kierownik Zakładu Prawa Administracyjnego w INP PAN, wykładowca akademicki, adwokat, partner w kancelarii Traple, Konarski, Podrecki i Wspólnicy.

Odp: Nie mam zdania

Wobec tego, że obie strony sporu mają argumenty uzasadniające swoje stanowiska, to potrzebujemy interwencji ustawodawcy, na co nie ma szans. Osobiście obawiam się nakręcającej się spirali kwestionowania skuteczności powołania Prokuratora Krajowego, co może prowadzić do zjawiska „sezonowych prokuratorów” (od wyborów do kolejnych wyborów parlamentarnych).

Piotr Podgórski

Radca prawny

Odp: Zgadzam się

Przyjętym w konstrukcji art. 14 ust. 1 Prawa o prokuraturze elementem procedury powołania Prokuratora Krajowego jest zasięgnięcie opinii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, która to opinia nie ma charakteru wiążącego. Sprawa jest oczywista w przypadku, gdy taka opinia jest negatywna lub pozytywna. Wówczas bowiem nie ma wątpliwości co do tego, że została ona wydana, a zatem przesłanka z art. 14 ust. 1 Prawa o prokuraturze została spełniona. Problem pojawia się w sytuacji, gdy Prezydent nie wydał opinii tak, jak ma to miejsce w przypadku prokuratora Dariusza Korneluka. Stoję na stanowisku, że takie zaniechanie ze strony głowy państwa, nie może blokować powołania Prokuratora Krajowego. Skoro wydanie opinii, czy to pozytywnej, czy negatywnej nie jest wiążące, to taki sam skutek wywołuje sytuacja, w której opinia nie została wydana. Ponadto brak opinii Prezydenta RP co do osoby Prokuratora Krajowego można również traktować jako swoistego rodzaju opinię, wyrażoną w sposób domniemany - jako brak stanowiska w sprawie. Z całą pewnością należy uznać, że Prezydent RP, poprzez zaniechanie wydania opinii nie może blokować procedury powołania Prokuratora Krajowego, gdyż taka sytuacja nadawałaby głowie państwa ekstraordynaryjne „uprawnienie”, co godzi w konstrukcję przepisu art. 14 ust. 1 Prawa o prokuraturze.

Krystyna Chojnicka

Profesor dr hab., em. UJ, członek korespondent PAN

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

A przy okazji prezydent popełnił delikt konstytucyjny.

Rafał Adamus

Radca prawny, arbiter w sądownictwie polubownym

Odp: Nie zgadzam się

Zgodnie z art. 14. § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze, Prokuratora Krajowego jako pierwszego zastępcę Prokuratora Generalnego oraz pozostałych zastępców Prokuratora Generalnego w liczbie nie większej niż 7 powołuje spośród prokuratorów Prokuratury Krajowej i odwołuje z pełnienia tych funkcji Prezes Rady Ministrów na wniosek Prokuratora Generalnego. Prokuratora Krajowego oraz pozostałych zastępców Prokuratora Generalnego powołuje się po uzyskaniu opinii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a odwołuje za jego pisemną zgodą. Warunkiem sine qua non odwołania Prokuratora Krajowego jest pisemna zgoda Prezydenta. Konstrukcja prawna tego przepisu budzi oczywiste wątpliwości co do ustrojowej zasadności takiej kompetencji Prezydenta. Wprowadzenie tej noweli art. 14. § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze zapewne miało swój konkretny kontekst polityczny. Zapewne miało również swój cel polityczny. W Trybunale Konstytucyjnym zasiadają osoby, których neutralność polityczna może wzbudzać uzasadnione wątpliwości. Zatem jest tak, że (a) jest jakościowo złe prawo (art. 14. § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze), (b) TK nie działa w sposób poprawny, z uwagi na niektóre osoby zasiadające w TK. Niemniej oparcie się na argumentacji, że Prokurator Krajowy został powołany w oparciu o niewłaściwy przepis prawa, w mojej ocenie prawnej jest „drogą na skróty”. Przy odpowiedzi na zadane pytanie kierowałem się wyłącznie względami prawnymi. Wynik mojej krótkiej analizy może wydawać się niepraktyczny, ale jest to zarzut co do złej jakości prawa.