Tomasz Safjański

Teza 1: Trzymiesięczny okres na wdrożenie przez pracodawców regulacji wewnętrznych chroniących sygnalistów jest wystarczający.

Teza 2: Ustawa o sygnalistach w obecnym kształcie może być nadużywana. Może dochodzić do zgłaszania naruszeń tylko po to by zyskać ochronę przed zwolnieniem lub zaszkodzić konkretnej osobie lub firmie której zgłoszenie dotyczy.

Teza 1: Katalog naruszeń, które mogą być przedmiotem zgłoszenia sygnalisty powinien być ograniczony tylko do przepisów dotyczących prawa publicznego np. zamówień publicznych, zapobiegania praniu brudnych pieniędzy czy ochrony środowiska . Prawo pracy nie powinno być ujęte w katalogu naruszeń, które mogą być przedmiotem zgłoszenia sygnalisty.

Teza 2: Sygnaliści powinni być objęci ochroną przed działaniami odwetowymi już od momentu dokonania zgłoszenia.

Problematyczna będzie ochrona w tym względzie funkcjonariuszy służb mundurowych oraz żołnierzy zawodowych. W formacjach hierarchicznych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo stwierdzenie, że w danej sytuacji mamy do czynienia z działaniem sygnalisty może być utrudnione. Wątpliwości z uznaniem za sygnalistę mogą w szczególności wynikać z pozycji w hierarchii służbowej oraz zakresu obowiązków służbowych funkcjonariusza publicznego. Wydaje się, że wątpliwe będzie przyznanie statusu sygnalisty osobie, która ze względu na zakres obowiązków służbowych ponosi odpowiedzialność za niedopełnienie lub przekroczenie obowiązków w rozumieniu art. 231 k.k. W formacjach hierarchicznych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo szereg działań demaskacyjnych może być trudny do interpretacji. W praktyce bycie sygnalistą w służbach mundurowych może stanowić zagrożenie dla sygnalisty. Istnieje bowiem możliwości podejmowania działań wobec sygnalisty mundurowego, które będą uzasadniane interesem służby, a faktycznym ich celem będzie odwet. Ponadto w formacjach hierarchicznego podporządkowania dochodzi do szeregu naruszeń, których nie uwzględniono w obecnym kształcie ustawy. Z podanych względów większość naruszeń mających miejsce w formacjach mundurowych nie będzie zgłaszana.

Teza 3: Rzecznik praw obywatelskich powinien być podmiotem właściwym do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych od sygnalistów.

Teza 1: Sprawa Tomasza Szmydta dowodzi, że polskie sądownictwo należy lepiej zabezpieczyć przed działaniami obcych służb.

Teza 2: Trzeba poprawić dotychczasowe procedury dotyczące dopuszczania sędziów do informacji niejawnych, a także weryfikacji kandydatów na stanowisko sędziego.

Teza 3: Trzeba rozszerzyć procedury sprawdzające kontrwywiadowcze na wszystkich sędziów na takich zasadach jak do wszystkich osób, które mają dostęp do informacji niejawnych.

Omawiana sprawa powinna wywołać konsekwencje nie tylko w wymiarze sprawiedliwości, lecz być asumptem do reformy całego systemu kontroli czynności operacyjno-rozpoznawczych i zarządzania dostępem do informacji niejawnych oraz wypracowania propozycji służących wzmocnieniu ochrony praw i wolności obywatelskich, przy jednoczesnym zagwarantowaniu skuteczności działań operacyjnych prowadzonych przez służby policyjne i służby specjalne Rzeczypospolitej Polskiej. Afera Pegasusa ukazała dobitnie, że obowiązujący w Polsce system kontroli czynności operacyjno-rozpoznawczych, którego istotnymi elementami są sądy – w obecnym kształcie jest nieskuteczny w zakresie ochrony praw i wolności obywatelskich. Jednakże zmiany nie mogą negatywnie oddziaływać na niezawisłość sędziowską, a taki kierunek oddziaływania miałoby poddanie sędziów postępowaniu sprawdzającemu w rozumieniu ustawy o ochronie informacji niejawnych. Niezawisłość sędziowska jest tu wartością nadrzędną, bez której nie może funkcjonować demokratyczne państwo prawa. Zmiany konsolidujące niezawisłość sędziów z wymogami ochrony informacji niejawnych i interesami bezpieczeństwa państwa będą trudne do przeprowadzenia, lecz są możliwe. W tym kontekście wydaje się, że reformy powinny być prowadzone równolegle w czterech kierunkach. Po pierwsze redefinicji należy poddać cały tryb zarządzania kontroli operacyjnej, do czego okazję dają prowadzone w MSWiA prace nad projektem kodeksu pracy operacyjnej. Po drugie należy wprowadzić dodatkowe mechanizmy wzmacniające możliwości sprawowania przez sądy kontroli nad zarządzaniem i przedłużaniem kontroli operacyjnej. Po trzecie trzeba wprowadzić w ramach stanu sędziowskiego specjalną procedurę weryfikacyjną rękojmi zachowania tajemnicy informacji niejawnych, gdzie służby specjalne pełnią jedynie rolę subsydiarną dla Krajowej Rady Sądownictwa. Po czwarte należy wzmocnić ochronę kontrwywiadowczą sędziów mających dostęp do informacji niejawnych.

Teza 1: Należy przywrócić składkę zdrowotną sprzed Polskiego Ładu (przedsiębiorcy płacili ją w stałej kwocie, zarówno przedsiębiorcy, jak i pracownicy mogli odliczyć jej większą część od podatku).

Reforma składki zdrowotnej jest jedną z najbardziej wyczekiwanych przez przedsiębiorców zmian. Obowiązek płacenia składki zdrowotnej od zbycia środków trwałych odbierany jest przez przedsiębiorców jako „kant” prawny wprowadzony w Polskim Ładzie. Nonsensowna składka zdrowotna od zbycia środków trwałych uderza w sposób szczególny w ryczałtowców, którzy sprzedając drogie środki ryzykują wejście w wyższy próg podatkowy i płacenie zawyżonej składki zdrowotnej przez cały rok. Ważna jest również kwestia wprowadzenia limitu, do jakiego składki zdrowotne są pobierane.

Teza 2: Należy wprowadzić składkę zdrowotną zgodnie z propozycją Ministerstwa Finansów (przedsiębiorcy na skali płacą ją w stałej kwocie, przedsiębiorcom na liniowym PIT i ryczałcie zwiększa się ona po przekroczeniu określonego limitu dochodów/przychodów).

Teza 3: Budżet państwa powinien sfinansować ubytek w finansach NFZ po zmianach wysokości składki zdrowotnej, jaką mają płacić przedsiębiorcy.

Teza 1: Proponowane zmiany przez Ministerstwo Sprawiedliwości dadzą gwarancje niezależności i bezstronności Trybunałowi Konstytucyjnemu teraz i w przyszłości.

Proponowane zmiany zmierzają w dobrym kierunku. Widać wyraźne dążenie do wzmocnienia apolityczności i profesjonalizmu działania TK. Bez żadnej wątpliwości obecne uwarunkowania funkcjonowania TK wymagają zmian.

Teza 2: Tzw. sędziowie dublerzy nie będą mogli orzekać i powinni ustąpić miejsca poprawnie wybranym sędziom TK.

W dotychczasowym składzie osobowym TK pozbawiony jest rudymentarności organu władzy sądowniczej. Obecnym sędziom TK nie okazuje się rewerencji ani w Polsce ani zagranicą.

Teza 3: Wybór przez Sejm sędziów TK większością kwalifikowaną 3/5 głosów zapewni niezależność Trybunału.

Proponowane rozwiązanie nie zmienia faktu, że decyzja o wyborze na sędziego TK nadal pozostaje wyłączną prerogatywą polityków. Zatem niezależność TK od sił politycznych będzie nadal będzie wątpliwa.