Niekiedy budzi wątpliwości to, jakie skutki prawne w sferze uprawnień i obowiązków dłużnika oraz wierzycieli wywiera zawarcie układu. Dotyczy to zarówno układów zawartych po 1 stycznia 2016 r. w czasie obowiązywania ustawy Prawo restrukturyzacyjne (p.r.), jak i tych zawartych wcześniej pod rządami ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze.
Zdarzyć się może, że po zawarciu umowy leasingu i wydaniu korzystającemu przedmiotu leasingu wszczęte zostanie wobec korzystającego postępowanie restrukturyzacyjne oraz zostanie zawarty i prawomocnie zatwierdzony układ z wierzycielami, a wierzytelności finansującego (leasingodawcy) z tytułu zawartej umowy leasingu zostaną w całości lub w części objęte układem. W umowach leasingu strony wskazują zwykle, że po zakończeniu okresu leasingu, korzystający (leasingobiorca) będzie mógł wykupić przedmiot leasingu, pod warunkiem, że wywiązał się z wszystkich zobowiązań wynikających z umowy, a więc w szczególności, o ile spłacił w całości wszystkie raty leasingu. W takim przypadku może pojawić się wątpliwość, czy zapłata przez korzystającego wszystkich rat leasingu, ale w zredukowanej układem wysokości, uprawniać będzie korzystającego do wykupienia przedmiotu leasingu.
Sytuację może dodatkowo skomplikować fakt, że określony w umowie leasingu czas trwania leasingu zwykle zakończy się zanim układ zostanie w pełni wykonany. W takiej sytuacji termin wykupienia przedmiotu leasingu wypadnie przed terminem płatności ostatniej raty układu. Powstaje w związku z tym nie tylko pytanie, czy korzystający będzie mógł wykupić przedmiot leasingu w związku z prawidłowym wykonywaniem układu, ale również kiedy korzystający nabędzie to uprawnienie: w terminie wykupu przedmiotu leasingu określonym w umowie leasingu, a więc jeszcze zanim układ zostanie w pełni wykonany a wszystkie należności wobec finansującego spłacone, czy też dopiero po całkowitym wykonaniu układu. Są to zagadnienia, które nie są oczywiste nie tylko dla leasingobiorców, ale również leasingodawców.
Przede wszystkim zapłata rat
Wyjaśniając te zagadnienia należy w pierwszej kolejności wskazać, że na podstawie umowy leasingu do obowiązków korzystającego należy przede wszystkim zapłata finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenia pieniężnego za używanie rzeczy (zapłata rat leasingu). Z kolei zgodnie z przepisem art. 354 kodeksu cywilnego dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel. Przepis ten należy rozumieć w ten sposób, że dłużnik powinien wykonywać zobowiązanie zgodnie z jego treścią, określoną np. w umowie, ale również w sposób określony przez normy prawne, które odnoszą się do danego zdarzenia kreującego zobowiązanie. Prawidłowe wykonanie zobowiązania oznacza bowiem jego wykonanie nie tylko zgodnie z treścią podpisanej umowy, ale także zgodnie z właściwymi przepisami prawa, w tym zgodnie z przepisami prawa restrukturyzacyjnego, jeżeli w danym przypadku znajdują one zastosowanie.
W tym kontekście należy zauważyć, że prawo restrukturyzacyjne zawiera normy cywilnoprawne nie tylko procesowe, ale także materialnoprawne. Ustawa zawiera bowiem regulację dotyczącą skutków zawarcia układu, jakie występują w obszarze materialnoprawnym. W interesującym nas kontekście są to przede wszystkim przepisy odnoszące się do wpływu na zobowiązania dłużnika, a także przepisy w zakresie umarzania zobowiązań. Zgodnie z art. 154 p.r. restrukturyzacja zobowiązań dłużnika może obejmować m.in. odroczenie terminu wykonania, rozłożenie spłaty na raty oraz zmniejszenie wysokości zobowiązania. Po zawarciu układu dłużnik zobowiązany jest wykonywać zobowiązanie zgodnie z zawartym układem, a więc układ modyfikuje wykonywanie zobowiązań.
