Syndyk nie odda daniny od przeterminowanych faktur

Od stycznia 2013 r. obowiązki związane z ulgą na złe długi nie dotyczą dłużników, którzy znaleźli się w stanie upadłości lub w trakcie likwidacji, w stosunku do których wierzycielowi nie przysługuje prawo do korekt.

Publikacja: 06.05.2015 04:00

Syndyk nie odda daniny od przeterminowanych faktur

Foto: Fotorzepa, Roman Bosiacki

Spór w sprawie dotyczył tzw. ulgi na złe długi po zmianie przepisów od 1 stycznia 2013 r.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością została postawiona w stan upadłości likwidacyjnej. Aktualnie zarządza nią syndyk masy upadłości, który m.in. składa bieżące deklaracje podatkowe, gdyż przedsiębiorca nadal jest czynnym podatnikiem VAT. Syndyk zapytał czy działając w imieniu własnym, lecz na rzecz upadłego, jest zobowiązany do korekty podatku naliczonego w trybie art. 89b ust. 1 ustawy o VAT. Sam uważał, że nie.

Innego zdania był fiskus. Wyjaśnił, że syndyk w prowadzonym postępowaniu upadłościowym, składając w imieniu podatnika deklarację podatkową za dany okres rozliczeniowy, ma obowiązek pomniejszyć kwotę podatku naliczonego określoną dla tego okresu o podatek naliczony wynikający z faktur, które nie zostały uregulowane i dla których w tym okresie rozliczeniowym upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Innymi słowy, syndyk rozlicza to pomniejszenie na bieżąco. Natomiast, gdy w prowadzonym postępowaniu upadłościowym syndyk w trakcie ustalania faktycznego stanu zobowiązań upadłego stwierdzi, że podatnik mimo ciążącego na nim obowiązku nie rozliczył korekty odliczonej kwoty podatku we właściwym okresie, wówczas syndyk będzie musiał zrobić korektę złożonych wcześniej deklaracji. W ocenie urzędników obowiązek składania deklaracji nie ustaje w chwili ogłoszenia upadłości. W czasie trwania postępowania upadłościowego tylko syndyk jest osobą odpowiedzialną za realizację obowiązków podatnika, w tym obowiązków wynikających z ustawy VAT.

Tej wykładni nie potwierdził jednak WSA w Gliwicach. Jego zdaniem

w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2013 r., w przypadku nieuregulowania powstałej przed datą ogłoszenia upadłości należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, syndyk masy upadłości, działający

w imieniu własnym, lecz na rzecz upadłego dłużnika, nie jest obowiązany do korekty – w trybie art. 89b ust. 1 ustawy o VAT.

Ulga na złe długi, unormowana w art. 89a i art. 89b ustawy o VAT, nie ma zastosowania w stosunku do wierzytelności, z tytułu których wierzyciel nie może skorygować podatku należnego. A to dlatego, że dłużnik jest w trakcie postępowania upadłościowego i naprawczego.

W ocenie WSA oznacza to, że do podatnika-wierzyciela, który wystawił fakturę i zapłacił podatek na ogólnych zasadach, w sytuacji gdy jego dłużnik znalazł się w stanie upadłości lub w trakcie likwidacji, nie znajdują zastosowania przepisy dotyczące ulgi na złe długi.

Sąd nie miał wątpliwości, że art. 89b ust. 1 ustawy VAT nie dotyczy dłużników, którzy znaleźli się w stanie upadłości lub w trakcie likwidacji, w stosunku do których wierzycielowi nie przysługuje prawo do skorzystania z ulgi na złe długi. Zaznaczył przy tym, że prawo krajowe nie może być interpretowane w sposób prowadzący do naruszenia zasad neutralności i proporcjonalności, bez uprawnienia wynikającego z dyrektywy unijnej VAT. Ponadto, przyjęta przez organ wykładnia art. 89b ust. 1 ustawy o VAT stawia w uprzywilejowanej sytuacji Skarb Państwa w stosunku do wierzyciela.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 27 marca 2015 r. (III SA/Gl 170/15).

—oprac. Aleksandra Tarka

Mirosław Siwiński, radca prawny, doradca podatkowy w Kancelarii Prof. W. Modzelewskiego

Wyrok WSA w Gliwicach należy uznać za w pełni słuszny, zarówno pod kątem oceny prawa materialnego, jak i naruszenia przez organ podatkowy norm procesowych. Jednocześnie jednak sprawa ta jest doskonałym przykładem częstego lekceważenia orzecznictwa sądowego przez organy wydające interpretacje w imieniu ministra finansów.

Zagadnienie stosowania przez upadłych dłużników automatycznej korekty VAT z uwagi na złe długi przesądzono w ubiegłym roku w wyrokach powołanych przez WSA. Sprawa wydawała się o tyle przesądzona, że organy wycofały się

z prowadzonych w tym zakresie postępowań wymiarowych (wycofując skargi lub uchylając decyzje w II instancji), a w Sejmie znalazł się projekt odpowiedniej zmiany ustawy o VAT. Kwestia wydawania niejednoznacznych interpretacji także została negatywnie oceniona już w kilkuset wyrokach.

Tym bardziej więc dziwi nieuwzględnienie orzecznictwa w obu tych zakresach w spornej interpretacji. A do uwzględnienia stanowisk sądów organ jest zobowiązany – co można wywieść z art. 14c § 1 w zw. z art. 14e § 1 a contrario ordynacji podatkowej.

Niestety, lekceważenie wyroków sądów, w tym nawet uchwał NSA, zdarza się ostatnio organom wydającym interpretacje tak często, że akurat w tym przypadku warto by było doprecyzować przepisy ordynacji podatkowej o interpretacjach, wprowadzając wprost obowiązek uwzględnienia orzeczeń wydanych w innych sprawach przy wydawaniu interpretacji. Oczywiście pozostaje problem sprzecznych wyroków, ale obecnie sądy przyjmują, że fiskus powinien wówczas wybrać linię, którą uważa za słuszną i odpowiednio to uzasadnić, co pozwoli na kontrolę prawidłowości takiej interpretacji.

Spór w sprawie dotyczył tzw. ulgi na złe długi po zmianie przepisów od 1 stycznia 2013 r.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością została postawiona w stan upadłości likwidacyjnej. Aktualnie zarządza nią syndyk masy upadłości, który m.in. składa bieżące deklaracje podatkowe, gdyż przedsiębiorca nadal jest czynnym podatnikiem VAT. Syndyk zapytał czy działając w imieniu własnym, lecz na rzecz upadłego, jest zobowiązany do korekty podatku naliczonego w trybie art. 89b ust. 1 ustawy o VAT. Sam uważał, że nie.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego