Ceny rekomendowane na rynku a konkurencja

Proces kształtowania cen sprzedaży towarów to jeden z najistotniejszych sposobów skutecznej konkurencji przedsiębiorców na rynku. Jak powinien on wyglądać?

Publikacja: 25.03.2015 01:00

Jarosław Fidala

Jarosław Fidala

Foto: Rzeczpospolita

Nieskrępowana i autonomiczna swoboda cenowa pomiędzy przedsiębiorcami pozwala na kierowanie do odbiorców oferty, której wybór jest oparty na zasadach współzawodnictwa między nimi.

Zasady te odnoszą się zarówno do relacji pomiędzy konkurentami sprzedającymi towary różnych marek, jak i przedsiębiorcami pozostającymi w relacji typu dostawca – dystrybutorzy.

Pomiędzy dostawcą i dystrybutorami

W ramach relacji typu dostawca – dystrybutorzy dostawca towarów danej marki (będący najczęściej ich producentem) sprzedaje je dystrybutorowi z przeznaczeniem do dalszej odsprzedaży klientom dystrybutora. Tego rodzaju porozumienia określane są w prawie konkurencji jako porozumienia wertykalne (pionowe). Ich celem jest zapewnienie maksymalnej dostępności towarów na rynku na podstawie parametrów handlowych umożliwiających efektywną sprzedaż.

Porozumienia wertykalne, podobnie jak inne rodzaje porozumień między przedsiębiorcami, podlegają ocenie prawnej z punktu widzenia zakazu tzw. porozumień antykonkurencyjnych, określonego przez art. 6 ust. 1 ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (DzU z 2007 r. nr 50, poz. 331 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, w szczególności poprzez ustalanie bezpośrednio lub pośrednio cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów.

Zakaz ustalania cen odsprzedaży

W praktyce obrotu gospodarczego niejednokrotnie dostawcy i dystrybutorzy ustalają w ramach porozumień wertykalnych zasady i warunki sprzedaży towarów przez dystrybutorów, które mają oni obowiązek stosować w relacjach ze swoimi kontrahentami. Takie ustalenia mogą być potraktowane jako antykonkurencyjne, jeżeli ingerują w swobodę działań dystrybutorów niezgodnie z zasadami konkurencji.

W ocenie organów ochrony konkurencji szczególnie niebezpieczne są tzw. ustalenia cen odsprzedaży (resale price maintenance), które polegają na tym, że dostawca i dystrybutorzy ustalają stałą lub minimalną cenę odsprzedaży stosowaną przez dystrybutorów względem ich kontrahentów bądź stały lub minimalny poziom cen, który musi być przestrzegany przez dystrybutorów.

W ostatnio opublikowanych decyzjach z 8 grudnia 2014 r. (decyzja RLU-25/2014 oraz decyzja RKT-42/2014) prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów potwierdził ponownie stanowisko, że uzgadnianie pomiędzy dostawcą i dystrybutorami ceny odsprzedaży stosowanej przez dystrybutorów stanowi najpoważniejszą praktykę sprzeczną z prawem konkurencji.

W badanej sprawie praktyka ta polegała na ustalaniu cen minimalnych, poniżej których dystrybutorzy nie mogli sprzedawać towarów, jak również stosowaniu „rekomendacji cenowych", które w rzeczywistości oznaczały dla dystrybutorów obowiązek stosowania ceny na ustalonym przez dostawcę poziomie. Dostawcy monitorowali ceny stosowane przez dystrybutorów. W razie stwierdzenia, że ceny stosowane przez nich (np. na aukcjach oraz stronach internetowych) nie odpowiadały cenom proponowanym lub stosowanym przez dostawcę, dyscyplinował on dystrybutorów do zmiany polityki cenowej. Działaniom tym zwykle towarzyszyły ostrzeżenia dostawcy, że brak odpowiedniej reakcji dystrybutorów powodować będzie sankcje polegające na odmowie udzielenia rabatów lub odmowie sprzedaży produktów.

W opinii prezesa UOKiK efektem stosowania opisywanych praktyk było ograniczenie konsumentom dostępu do produktów po niższych cenach niż ustalone oraz uniemożliwienie dystrybutorom prowadzenia między sobą konkurencji cenowej.

Stosowanie środków nacisku

Zgodnie z komentowanymi decyzjami opisane wnioski należy odnieść do cen rekomendowanych, a więc tych, które mają charakter sugestii kierowanej przez dostawcę do dystrybutorów, np. ceny drukowane na produkcie lub wykazy cen rekomendowanych przesyłane do dystrybutorów przez dostawcę.

O tym, czy takie ceny naruszają zakaz ustalania cen odsprzedaży, decydują konkretne okoliczności. Jeżeli cena rekomendowana ma charakter rzeczywistej ceny rekomendowanej, tzn. dostawca nie stosuje żadnych środków nacisku na dystrybutora w celu wymuszenia stosowania przez niego tych cen, to praktyka taka jest co do zasady dozwolona.

Jeśli dostawca, który kieruje do dystrybutorów rekomendacje cenowe, stosuje jednocześnie środki nacisku na dystrybutora do stosowania ich (groźby odmowy dostaw), ceny te mają charakter pozornych cen rekomendowanych i jako takie są zakazane.

Jarosław Fidala, prawnik, Kancelaria Prawna Schampera, Dubis, Zając

Omówione decyzje prezesa UOKiK stanowią czytelny sygnał dla przedsiębiorców, aby zawczasu zadbali o kształt stosowanej przez siebie polityki cenowej. Dotyczy to w szczególności stosowania w codziennej praktyce wymogów prawa konkurencji wynikających z zakazu ustalania cen odsprzedaży, w tym zakazu ustalania pozornych cen rekomendowanych.

Nieskrępowana i autonomiczna swoboda cenowa pomiędzy przedsiębiorcami pozwala na kierowanie do odbiorców oferty, której wybór jest oparty na zasadach współzawodnictwa między nimi.

Zasady te odnoszą się zarówno do relacji pomiędzy konkurentami sprzedającymi towary różnych marek, jak i przedsiębiorcami pozostającymi w relacji typu dostawca – dystrybutorzy.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego