Spółka prowadzi wyłącznie działalność rolniczą. Wykorzystuje własne grunty i jest czynnym podatnikiem VAT. Wątpliwości firmy miały związek z decyzją wojewody, który udzielił nią zezwolenia na realizację inwestycji drogowej z rygorem natychmiastowej wykonalności. Z decyzji wynikało, że wskazane grunty z mocy prawa przejdą na własność Skarbu Państwa za odszkodowaniem. Spółka wskazała, że dobrowolnie nie przekazała nieruchomości w określonym terminie, ale gdy decyzja stała się ostateczna działki z mocy prawa stały się własnością Skarbu Państwa. Dodała, że dla terenów, na których posadowione są działki, na dzień wydania decyzji obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Były w nim oznaczone jako teren użytków rolnych, łąk, pastwisk oraz pozostałe tereny otwarte, nieużytki, zadrzewienia śródpolne oraz drogi rolne. Podatniczka podkreśliła, że nie obniżała podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia wywłaszczonych gruntów. Nabycie ich nastąpiło bowiem w latach 80-tych, kiedy nie było opodatkowania VAT. Zapytała, czy w momencie, gdy uzyska odszkodowanie za wywłaszczone nieruchomości, może zastosować zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT. Sama uważała, że tak, bo zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.
Fiskus nie potwierdził tego stanowiska. Zauważył, że VAT nie podlega samo odszkodowanie, lecz będące dostawą towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie, przyjmujące formę odszkodowania. Przeniesienie – z mocy prawa - prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości. Urzędnicy uznali, że przeniesienie prawa własności spornych nieruchomości gruntowych w zamian za odszkodowanie jest odpłatną dostawą towarów. Dostawa ta nie korzysta jednak ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, gdyż decyzja wojewody, na podstawie której zezwolono na realizację inwestycji drogowych, przesądziła o charakterze przedmiotowych gruntów jako przeznaczonych pod zabudowę.
Spółka nie zgadzała się z taką wykładnią przepisów. Zaskarżyła interpretację, a WSA we Wrocławiu przyznał jej rację. Sąd zauważył, że istota sporu sprowadzała się do tego, czy skarżąca jest uprawniona do skorzystania ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT dla dostawy gruntów objętych decyzją wojewody. Punktem wyjścia musi być to, czy dany podmiot działa w charakterze podatnika VAT. W pierwszej kolejności należy zatem podnieść, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega przeniesienie prawa własności z nakazu, jeżeli dokonujący tej czynności działa jako podatnik VAT. Zdaniem WSA nie można uznać, że skarżąca dokonując dostawy gruntu działała w charakterze podatnika VAT. Nabyła je w latach 80-tych i do momentu ich wywłaszczenia w 2015 r. prowadziła na nich w sposób ciągły działalność stricte rolniczą, zgodnie z jej profilem. Nie podejmowała jakichkolwiek działań w celu zmiany ich przeznaczenia (z rolnych na budowlane), czy podziału lub przygotowania do sprzedaży z zyskiem, które wskazywałyby na zamiar prowadzenia działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy VAT w zakresie obrotu nieruchomościami. Wprost przeciwnie, wykorzystywała je zgodnie z ich przeznaczeniem. Zmiana przeznaczenia działek – z działek rolnych na działki pod budowę drogi – nie nastąpiła z inicjatywy podatniczki, ale w wyniku wydania decyzji wojewody.
Zdaniem WSA, działania skarżącej nie są charakterystyczne dla podmiotów wykonujących samodzielną działalność gospodarczą, również wówczas, gdy wykonywali czynność jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar robienia tego częstotliwie.
W takiej sytuacji, powstałej niezależnie od woli i działania skarżącej, nie można jej uznać za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT w zakresie dostawy gruntu. Dokonując spornej dostawy spółka nie ma obowiązku odprowadzenia VAT. Spór o zwolnienie sąd uznał za bezprzedmiotowy, bo czynność opisana przez spółkę nie podlega VAT.
