Piszę z prośbą o pomoc w rozwiązaniu problemu dotyczącego pożyczek, jakie nasza firma zaciąga od podmiotów z grupy kapitałowej, jak również od spółek oraz osób fizycznych niepowiązanych z naszą firmą. Czy w umowie pożyczki strony mogą się dobrowolnie umówić na odsetki wyższe niż stawka odsetek maksymalnych? Stawka odsetek maksymalnych na dziś wynosi 10 proc., natomiast stawka odsetek, na jakie umówiliśmy się z kontrahentem, wynosi 15 proc. w skali roku. Czy taka wysokość odsetek może zostać zakwestionowana podczas ewentualnej kontroli urzędu skarbowego? – pyta czytelniczka.
Jak stanowi art. 359 § 21 kodeksu cywilnego, maksymalna stawka odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne). Z kolei art. 359 § 22 kodeksu cywilnego stanowi, że jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, to należą się odsetki maksymalne. Przepisy te dotyczą między innymi umów pożyczek. A zatem strony umowy pożyczki nie mogą ustalić odsetek wyższych niż 10 proc. w stosunku rocznym. Jeżeli to uczynią, to pożyczkodawcy należą się odsetki maksymalne, czyli odsetki w wysokości 10 proc. w stosunku rocznym.
Nie oznacza to, że ustalona przez strony umowy pożyczki wysokość odsetek wyższa od maksymalnej może zostać zakwestionowana przez organy podatkowe czy organy kontroli skarbowej. Kwestia ta nie należy bowiem do kompetencji tych organów.
Organy te mogą natomiast zakwestionować zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów części odsetek obliczanych według stawki wyższej niż maksymalna, jeżeli pożyczkobiorca dobrowolnie płaci odsetki w wysokości wynikającej z zastosowania tej stawki. W części przypadającej na odsetki płacone według stawki przekraczającej stawkę maksymalną odsetki nie stanowią bowiem kosztów uzyskania przychodów.
Przykład
W przypadku opłacania odsetek od umowy pożyczki według stawki 15 proc. 1/3 płaconych odsetek nie stanowi dla pożyczkobiorcy kosztów uzyskania przychodów.
