Trybunał: opłata stała od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej niezgodna z konstytucją

Określona w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych opłata stała od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej jest nieproporcjonalnie wysoka i przez to niezgodna z konstytucją - orzekł w środę Trybunał Konstytucyjny.

Aktualizacja: 02.12.2020 13:46 Publikacja: 02.12.2020 11:30

Trybunał: opłata stała od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej niezgodna z konstytucją

Foto: Adobe Stock

Skargę konstytucyjną wniosła spółka P., która brała udział w przetargu  nieograniczonym na świadczenie usługi odbioru odpadów komunalnych na terenie miasta B. Ogłoszenie o przetargu, w którym wartość zamówienia przekraczała kwotę 30 000 euro zostało opublikowane w lutym 2016 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Tego samego dnia zamawiający opublikował również na swojej stronie internetowej specyfikację istotnych warunków zamówienia.

Termin składania ofert został wyznaczony na 29 marca 2016 r. W postępowaniu złożono sześć ofert, w tym ofertę spółki P. Przetarg wygrały dwie inne spółki. O wynikach oceny ofert zamawiający poinformował wszystkich oferentów, poza spółką P.

Spółka P. odwołała się do Krajowej Izby Odwoławczej (dalej: KIO), lecz w maju odwołanie zostało oddalone. Na to rozstrzygnięcie skarżąca, za pośrednictwem Prezesa KIO,  złożyła do Sądu Okręgowego skargę wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych w całości.

Sąd Okręgowy oddalił ten wniosek i wezwał spółkę P.  do uiszczenia opłaty od skargi w kwocie 75 000 zł w ciągu tygodnia od dnia doręczenia wezwania pod rygorem odrzucenia skargi. Nie pomogło zażalenie na tę decyzję, a ponieważ pieniądze do sądu nie wpłynęły  Sąd Okręgowy skargę spółki P. z powodu braków formalnych.

Spółka uważa, że opłata stanowiąca pięciokrotność wpisu od odwołania do KIO wynoszącego 15 000 zł (co dało opłata w wysokości 75 000 zł) jest barierą, która w pewnych przypadkach całkowicie wyłącza możliwość skutecznego wniesienia skargi na orzeczenie KIO  oraz rozpatrzenia sprawy przez sąd powszechny. A więc narusza prawo do sądu oraz do równego traktowania.

Zdaniem skarżącej opłata sądowa jest rażąco wysoka nie tylko ze względu na możliwości finansowe przeciętnego oferenta, ale także w porównaniu z innymi opłatami sądowymi w sprawach cywilnych. Taka opłata jest też wygórowana względem opłaty sądowej obowiązującej przed wejściem w życie  nowelizacji prawa zamówień publicznych  z 5 listopada 2009 r.  Wtedy była ona stała i wynosiła 3000 zł.

W ocenie spółki P., opłata od skargi wynosząca kilkadziesiąt tysięcy złotych zniechęca do składania skarg w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego

Pięcioosobowy skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego pod przewodnictwem Bartłomieja Sochańskiego w jednogłośnie wydanym wyroku wprost przyznał spółce rację. Przypomniał, że wprowadzenie znaczącej podwyżki ustawodawca motywował koniecznością przyśpieszenia postępowań o udzielenie zamówienia, blokowanych przez nadużywanie skargi na orzeczenie KIO, bo stosunkowo niska opłata w postępowaniach o udzielenie zamówień o znacznych wartościach "może relatywnie zachęcać do wnoszenia skarg".

- A więc chodziło o ograniczenie dostępu do sądu - podkreślił TK dodając, że wprowadzone ograniczenie ma jednak nadmierny charakter.

Zdaniem TK, opłaty powinny pozostawać w racjonalnej zależności od przedmiotu postępowania.

- Jeżeli poniesione wydatki na opłatę sądową będą niewspółmiernie wysokie w stosunku do korzyści, jakie skarżący uzyska w wyniku korzystnego dla niego orzeczenia sądowego, w praktyce może dochodzić do sytuacji, kiedy ekonomiczna kalkulacja „zysków i strat" będzie powodowała rezygnację z dochodzenia roszczenia na drodze sądowej - wyjaśnił TK.

Trybunał zauważył, że sama Rada Ministrów też dostrzegła, że opłata w obowiązującej obecnie wysokości jest istotną barierą utrudniającą korzystanie ze skargi na orzeczenie KIO. Uznała też, że zaskarżalność orzeczeń KIO na poziomie kilku procent, nie zapewnia skutecznej kontroli jej orzecznictwa.

W efekcie już od 1 stycznia 2021 r. art. 34 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przewidywać będzie opłatę w wysokości trzykrotności, a nie pięciokrotności wpisu.

sygn. akt SK 9/17

Skargę konstytucyjną wniosła spółka P., która brała udział w przetargu  nieograniczonym na świadczenie usługi odbioru odpadów komunalnych na terenie miasta B. Ogłoszenie o przetargu, w którym wartość zamówienia przekraczała kwotę 30 000 euro zostało opublikowane w lutym 2016 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Tego samego dnia zamawiający opublikował również na swojej stronie internetowej specyfikację istotnych warunków zamówienia.

Termin składania ofert został wyznaczony na 29 marca 2016 r. W postępowaniu złożono sześć ofert, w tym ofertę spółki P. Przetarg wygrały dwie inne spółki. O wynikach oceny ofert zamawiający poinformował wszystkich oferentów, poza spółką P.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Edukacja i wychowanie
Medycyna u Rydzyka z zaświadczeniem od proboszcza. Resort Czarnka: to legalne
Prawo dla Ciebie
Od 1 października zaczyna obowiązywać Konwencja Stambulska
Zawody prawnicze
Egzamin na aplikacje prawnicze nieznacznie łatwiejszy niż rok temu
Prawo drogowe
Egzaminacyjna turystyka ma się dobrze. Gdzie najłatwiej zdać na prawo jazdy
Materiał Promocyjny
SSC/GBS Leadership Program 2023
Prawo dla Ciebie
Jak oddać głos w wyborach do Sejmu i Senatu oraz w referendum. Objaśniamy
Konsumenci
Zamieszanie w sprawach frankowych przez brak uchwały SN