Zakłady pracy chronionej mają szansę uniknąć kar za opóźnione przekazanie pieniędzy na zakładowy fundusz rehabilitacji

Uchwała NSA pozwala podważyć nałożoną przez Fundusz karę za spóźnione przekazanie pieniędzy z PIT na zakładowy fundusz rehabilitacji w szczególności wtedy, gdy spór nie został jeszcze zakończony prawomocną decyzją ani wyrokiem.

Publikacja: 12.01.2017 04:30

Zakłady pracy chronionej mają szansę uniknąć kar za opóźnione przekazanie pieniędzy na zakładowy fundusz rehabilitacji

Foto: 123RF

Taką możliwość dał Naczelny Sąd Administracyjny, podejmując 19 grudnia 2016 r. uchwałę w składzie 7 sędziów (II FPS 4/16), dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych. Zakłady pracy chronionej czekały na nią wiele lat. Przepis, który PFRON, BON i sądy często interpretowały na niekorzyść przedsiębiorców, obowiązywał bowiem od prawie 10 lat. Chodzi o art. 33 ust. 3 pkt 3 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Stanowi on, że pracodawca powinien przekazywać środki na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych w terminie 7 dni od dnia, w którym te środki uzyskał.

Od 1 lipca 2016 r., w związku z wprowadzoną poprawką do art. 33 ust. 2 pkt 2 ustawy o rehabilitacji, wiadomo jest, że Fundusz rehabilitacji tworzy się w szczególności z części zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, zgodnie z odrębnymi przepisami, z tym że za dzień uzyskania tych środków uznaje się dzień wypłaty wynagrodzeń. Wcześniej zasady liczenia terminu na wpłatę nie były odpowiednio uregulowane.

Od kiedy liczyć

Przedmiotem sporu był w związku z tym początek biegu terminu, w jakim zakłady pracy chronionej powinny przekazywać część pobranych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych na zfron. Najpierw było to 90 proc., a potem 60 proc. PIT.

Od 2010 r. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych uznawał, że te środki powinny trafić na zfron w ciągu 7 dni od daty wypłacenia pracownikowi wynagrodzenia. Przedsiębiorcy uznawali natomiast, że obowiązuje ich termin do 27. dnia następnego miesiąca, ponieważ należy go liczyć od dnia poboru zaliczek z pensji pracowników, czyli od 20. dnia każdego miesiąca.

Kara za spóźnienie w przekazaniu tych środków to 30 proc. wartości nieprzekazanych kwot (art. 33 ust. 4a pkt 2 ustawy o rehabilitacji). Ponieważ niektóre firmy – zdaniem PFRON – spóźniały się z wpłatami przez wiele lat, kary te sięgały milionów.

Zdaniem sądu

Naczelny Sąd Administracyjny jednomyślnie uznał: „W stanie prawnym obowiązującym do 30 czerwca 2016 r. za dzień uzyskania środków, o którym mowa w art. 33 ust. 3 pkt 3 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.), w przypadku zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych pobranych przez płatnika, należy rozumieć ostatni dzień terminu przekazania zaliczek, o którym mowa w art. 38 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2012 r., poz. 361 ze zm.)."

To bardzo dobry sygnał dla tysiąca przedsiębiorców, działających jako zakłady pracy chronionej, ponieważ doczekali się jednolitej wykładni. Jest ona korzystna dla pracodawców posiadających status zpchr w latach 2007-2016 i mających go obecnie.

Jednak wydana uchwała NSA ujednoliciła wykładnię przepisu, który obowiązywał do 30 czerwca 2016 r. Przypominam pracodawcom, że od 1 lipca 2016 r. – zgodnie z nowelizacją ustawy o rehabilitacji z 2015 r. – mają oni obowiązek przekazać na zfron zwolnienie z PIT-4 w terminie 7 dni od daty wypłaty wynagrodzeń.

Wielu pracodawców mających status zpchr w okresie 2007 – 2016, którzy zostali ukarani przez PFRON, pyta, czy na podstawie tej uchwały NSA mogliby obecnie wystąpić do Funduszu o zwrot nałożonych na nich kar.

Autorka jest wiceprezesem Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych

Zdaniem eksperta

Andrzej Sieradzki adwokat

Prawne możliwości odzyskania zapłaconej kary administracyjnej w kontekście uchwały NSA z 19 grudnia 2016 r. kształtują się odmiennie w każdej sprawie. Jednak zasadniczo te sprawy można poddać następującej kategoryzacji:

1. zapłata kary po kontroli i wezwaniu PFRON, a więc zapłata "dobrowolna",

2. zapłata kary po wydaniu ostatecznej decyzji administracyjnej,

3. zapłata kary po uzyskaniu przez decyzję przymiotu prawomocności (po zakończeniu negatywnym dla strony wyrokiem sądu administracyjnego).

W przypadku 1. dochodzenie zwrotu kary może nastąpić w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego, traktujące o świadczeniu nienależnym.

W przypadkach 2 i 3 możliwe jest wznowienie postępowania, jednak dopiero po skutecznym zaskarżeniu przepisu art. 38 ust. 1 pdf do Trybunały Konstytucyjnego, a więc uzyskaniu orzeczenia o niekonstytucyjności tego przepisu w odpowiednim zakresie (art. 145a k.p.a.). W obydwu przypadkach 2 i 3 teoretycznie możliwe jest zainicjowanie postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji (156 k.p.a.).

Taką możliwość dał Naczelny Sąd Administracyjny, podejmując 19 grudnia 2016 r. uchwałę w składzie 7 sędziów (II FPS 4/16), dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych. Zakłady pracy chronionej czekały na nią wiele lat. Przepis, który PFRON, BON i sądy często interpretowały na niekorzyść przedsiębiorców, obowiązywał bowiem od prawie 10 lat. Chodzi o art. 33 ust. 3 pkt 3 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Stanowi on, że pracodawca powinien przekazywać środki na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych w terminie 7 dni od dnia, w którym te środki uzyskał.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów