Relacje finansowe pomiędzy spółką i jej właścicielem mogą przyjmować różne formy. W większości przypadków pierwszym przykładem przepływu kapitału pomiędzy ww. stronami jest wkład założycielski. W trakcie działalności, dzięki skutecznym poczynaniom spółki na rynku i rozszerzaniu skali działalności, może mieć miejsce sytuacja, w której właściciele będą zmuszeni dokapitalizować kontrolowany podmiot w drodze kolejnych, nowych emisji. Innym przykładem przepływów kapitału w kierunku spółki może być udzielenie jej pożyczki przez właściciela. Ta forma dokapitalizowania różni się od wcześniej wymienionych, chociażby ze względu na zwrotny charakter pożyczanych środków oraz narzucenie konieczności ich oprocentowania.
Ryzyko wkalkulowane w biznes
Z prowadzeniem działalności gospodarczej wiążą się różne ryzyka. Realizacja negatywnych scenariuszy może prowadzić dany podmiot w krótkim okresie do bieżących strat. Straty te, zgodnie z przepisami, mogą zostać pokryte z zysków lat ubiegłych bądź zyskami w latach przyszłych, kapitałem rezerwowym, zapasowym lub częścią zakładowego. W dłuższym horyzoncie kumulujące się straty wraz z brakiem podjęcia działań kierujących spółkę na odpowiednie tory może ostatecznie zakończyć się nawet upadłością podmiotu gospodarczego. W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością konieczne jest uwzględnienie art. 233 kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.; odpowiednio art. 397 dla spółki akcyjnej), z którego wynika obowiązek zwołania zgromadzenia wspólników w celu powzięcia uchwały dotyczącej dalszego funkcjonowania spółki, w sytuacji gdy skumulowane straty przewyższą sumę kapitału rezerwowego, zapasowego i połowy zakładowego. Kurczące się kapitały własne spółki w wyniku ponoszonych strat i pogarszająca się kondycja finansowa podmiotu mogą wymóc na właścicielach konieczność jej dokapitalizowania. W tym przypadku może mieć to formę dopłaty do kapitału na pokrycie straty.
Z ekonomicznego punktu widzenia każda forma dokapitalizowania spółki przez właściciela ma podobne skutki w postaci zwiększenia zasobów majątkowych. Natomiast w zależności od wybranego charakteru przekazywanych środków mogą one spowodować powiększenie kapitałów własnych bądź obcych.
Decyzja wspólników
Samo pojęcie dopłat do kapitału zostało wyróżnione przez ustawodawcę w art. 177–179 k.s.h. Zgodnie z przepisami dopłaty do kapitału w spółkach są dopuszczalne, o ile umowa spółki zawiera informacje o takiej możliwości. Decyzję o konieczności przekazania dopłaty może podjąć wyłącznie zgromadzenie wspólników. Tym samym, aby decyzja taka niosła skutki prawne należy zaznaczyć taką możliwość opisując kompetencje zgromadzenia wspólników w umowie spółki. Decyzję o dokapitalizowaniu spółki w drodze dopłaty do kapitału podejmuje się w drodze uchwały. Należy pamiętać, że dopłaty do kapitału nie podwyższają kapitału zakładowego oraz że niezastosowanie się wspólników do uchwały o dopłacie do kapitału może mieć dla nich niekorzystne skutki, np. w postaci odsetek karnych za opóźnienie w zapłacie. Wartość dopłat do kapitału – zgodnie z k.s.h. – przypadająca na danego wspólnika musi być proporcjonalna do posiadanego przez niego udziału w kapitale zakładowym.
Wyróżnia się dwa rodzaje dopłat do kapitału >patrz schemat.