Sprawne zarządzanie spółką kapitałową w praktyce może napotkać wiele trudności. Menedżerowie muszą pamiętać, że ich obowiązki nie ograniczają się do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania. Przede wszystkim są one rozciągnięte w czasie i obejmują okres od powołania do pełnionej funkcji w spółce aż do jej likwidacji lub upadłości. Menedżerowie powinni pamiętać, że niezgłoszenie w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o. rodzi dla nich doniosłe konsekwencje, w skrajnych przypadkach mogą nawet trafić do więzienia.
Zgłoszenie wniosku
Przepisy ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze nakładają na członka zarządu spółki kapitałowej, jako osoby uprawnionej do reprezentowania osoby prawnej, obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki w przypadku, gdy zobowiązania podmiotu przekroczą wartość jego majątku oraz gdy dłużnik nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości.
Ogłoszenie w odpowiednim czasie upadłości leży przede wszystkim w interesie wierzycieli, jednak obowiązek zgłoszenia wniosku nałożono tylko na dłużnika oraz osoby mające prawo go reprezentować. Zazwyczaj bowiem wierzyciele nie wiedzą, czy spółka realizuje na bieżąco swoje zobowiązania lub czy jej stan bierny majątku przewyższa stan czynny, w odróżnieniu od członków zarządu spółki czy prezesa, którzy mogą dokonać takiej oceny nie tylko na podstawie bilansu sporządzonego na koniec roku obrachunkowego, lecz także każdego innego bilansu przygotowanego na potrzeby spółki.
Prokurent nie musi
Warto przy okazji zwrócić uwagę, że kontrowersyjne wydaje się wyłączenie z kręgu osób zobowiązanych do zgłoszenia wniosku o upadłość spółki prokurentów. W tym zakresie prawo do reprezentacji spółki, ściśle związane z obowiązkiem zgłoszenia omawianego wniosku, zostało powiązane z mandatem członków zarządu powołanych na okres pełnienia określonej funkcji w spółce, co wyłączyło z kręgu osób zobowiązanych właśnie prokurentów. To niekorzystne dla wierzycieli spółki stanowisko potwierdził też Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 15 marca 2013 r. V CSK 177/12, stwierdzając, że „z art. 21 prawa upadłościowego ?i naprawczego nie można wyprowadzić obowiązku prokurenta do wystąpienia z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Nie ponosi on zatem odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości".
Odpowiedzialność odszkodowawcza
Na gruncie przepisów upadłościowych została ukonstytuowana reguła odpowiedzialności odszkodowawczej za niezgłoszenie we właściwym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, zgodnie z którą osoby mające prawo do reprezentowania spółki ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną niezgłoszeniem wniosku w terminie 14 dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości. Należy pamiętać, że członek zarządu, który pomimo obowiązku nie zgłosił wniosku, odpowiada za szkodę wyrządzoną swoim zachowaniem, a raczej za jego brak, całym swoim majątkiem, bez ograniczenia.
