Odszkodowania i kary umowne są powszechnie stosowane w obrocie gospodarczym między kontrahentami. Podatkowe rozliczenie tego rodzaju wydatków to już inna sprawa, bo fiskus prawie wszystkie sytuacje wrzuca do jednego worka i odmawia podatnikom prawa do kosztów. A to błąd, bo ustawodawca wprost wyłączył z tej kategorii tylko niektóre przypadki. Potwierdza to czwartkowy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Kłopotliwy kontrakt
Sprawa dotyczyła spółki zajmującej się produkcją i serwisowaniem wozów bojowych. We wniosku o interpretację wyjaśniła, że podpisała z jednym z kontrahentów umowę na dostawę spełniających określone wymagania pojazdów oraz opracowanie i przekazanie dokumentacji technicznej. Spółka tłumaczyła, że w terminie opracowała i przekazała zamawiającemu projekt, ale zostały do niego zgłoszone uwagi. To z kolei wiązało się z koniecznością wprowadzenia zmian konstrukcyjnych. Skala modyfikacji wprowadzonych przez zamawiającego spowodowała, że spółka nie była w stanie sprostać terminom wynikającym z harmonogramu. Spółka zapewniła, że opóźnienie wynikało z faktu przedłużającego się procesu uzgadniania warunków technicznych będących integralną częścią dokumentacji.
Podjęła negocjacje, żeby aneksować umowę z kontrahentem. Jednak nie kryła, że może będzie musiała zapłacić kontrahentowi karę umowną z tytułu zwłoki w wykonaniu umowy. Dlatego zapytała m.in. czy taki potencjalny wydatek będzie mogła w całości zaliczyć do swoich kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Sama nie miała wątpliwości, że tak, bo kara będzie poniesiona celem zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów. Jak tłumaczyła spółka wydatek będzie związany z umową, która miała przynieść przychód. Ponadto niezapłacenie kary wiązałoby się z ryzykiem utraty klienta oraz potencjalnie z koniecznością poniesienia innych dodatkowych kosztów jak odsetki czy koszty sądowe. To z kolei w oczywisty sposób uniemożliwiłoby osiąganie kolejnych przychodów ze sprzedaży. Firma dodała też, że postanowienia umowy dotyczące kary są standardowym przejawem współpracy między przedsiębiorcami.
Czytaj więcej
Właściciel firmy nie odliczy od przychodu kary zapłaconej za rozwiązanie współpracy z dostawcą energii elektrycznej.
Fiskus pozostał głuchy na te argumenty. Zasłonił się art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT, zgodnie z którym nie uważa się za koszty kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług, a także zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo w usunięciu wad towarów czy wykonanych robót i usług.
