VAT: od 1 września zmienia się definicja pierwszego zasiedlenia

Za kilka dni zaczną obowiązywać nowe przesłanki stosowania zwolnienia dla dostaw budynków, budowli i ich części. Zlikwidowany będzie warunek, że ich zasiedlenie powinno nastąpić w ramach czynności podlegającej opodatkowaniu.

Publikacja: 26.08.2019 02:00

VAT: od 1 września zmienia się definicja pierwszego zasiedlenia

Foto: Adobe Stock

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż dwa lata.

Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym do 31 sierpnia 2019 r.), przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

a) wybudowaniu lub

b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30 proc. wartości początkowej.

Czytaj także:

Pierwsze zasiedlenie a zwolnienie dostawy nieruchomości z VAT

Co orzekł TSUE

Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 16 listopada 2017 r. w sprawie C 308/16 (Kozuba Premium Selection sp. z o.o. przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie) stwierdził, że „(...) Artykuł 12 ust. 1 i 2 oraz art. 135 ust. 1 lit. j dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one przepisom krajowym (...), które uzależniają zwolnienie z podatku od wartości dodanej w związku z dostawą budynków od spełnienia warunku, zgodnie z którym pierwsze zasiedlenie tych budynków następuje w ramach czynności podlegającej opodatkowaniu. Wskazane przepisy tejże dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwiają się one, aby takie przepisy krajowe uzależniały owo zwolnienie od warunku, zgodnie z którym w wypadku »ulepszenia« istniejącego budynku poniesione wydatki nie mogą przekroczyć 30 proc. początkowej wartości tego budynku, o ile rzeczone pojęcie »ulepszenia« jest interpretowane w taki sam sposób jak pojęcie »przebudowy« zawarte w art. 12 ust. 2 dyrektywy 2006/112, to znaczy tak, że odnośny budynek powinien być przedmiotem istotnych zmian przeprowadzonych w celu zmiany jego wykorzystania lub w celu znaczącej zmiany warunków jego zasiedlenia.(...)".

Także na własne potrzeby

Dostosowując przepisy ustawy o VAT do ww. wyroku TSUE, ustawodawca odstąpił w definicji pierwszego zasiedlenia od warunku, zgodnie z którym pierwsze zasiedlenie budynków, budowli lub ich części następuje w wykonaniu czynności podlegającej opodatkowaniu. Pierwsze zasiedlenie – poza oddaniem do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części – obejmuje również rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne tych budynków, budowli lub ich części, po ich wybudowaniu lub ulepszeniu.

Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2019 r.), przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a) wybudowaniu lub

b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30 proc. wartości początkowej.

Przykład:

Firma A wybudowała we własnym zakresie dwa budynki magazynowe. Oba zostały oddane do używania w 2010 r. Pierwszy z nich był wykorzystywany wyłącznie na własne potrzeby firmy A, a drugi był w całości wynajmowany. Żaden z budynków nie był ulepszany. W świetle definicji pierwszego zasiedlenia obowiązującej do 31 sierpnia 2019 r., tylko w przypadku drugiego z magazynów (wynajmowanego) doszło do pierwszego zasiedlenia. Natomiast zgodnie z definicją pierwszego zasiedlenia obowiązującą od 1 września 2019 r. w przypadku obu magazynów doszło do pierwszego zasiedlenia.

Kiedy stosuje się preferencję

Definicja pierwszego zasiedlenia jest istotna z punktu widzenia możliwości zastosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT i w tym zakresie brzmienie przepisu na dzień powstania obowiązku podatkowego przesądza o zastosowaniu zwolnienia lub jego niezastosowaniu.

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji „(...) Odstąpienie od powiązania pojęcia »pierwszego zasiedlenia« z wykonywaniem czynności podlegających opodatkowaniu będzie skutkować w niektórych wypadkach wcześniejszym pierwszym zasiedleniem budynku, budowli lub ich części (np. w przypadku, gdy ich oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi nie następowało w wykonaniu czynności opodatkowanych, albo gdy właściciel po ich wybudowaniu lub ulepszeniu wykorzystywał je na własne potrzeby, a w konsekwencji wpłynie na stosowanie zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a – wprowadzona zmiana wynika z konieczności zapewnienia zgodności wskazanego przepisu

z dyrektywą interpretowaną w świetle wyroku C-308/16 (...)".

Potwierdzenie istniejącej praktyki

Nowelizacja nie wprowadza zmiany w art. 2 pkt 14 lit. b ustawy o VAT. W ww. wyroku Trybunał Sprawiedliwości UE nie zakwestionował bowiem istniejącego w tym przepisie warunku wiążącego istnienie ulepszenia z poniesieniem wydatków stanowiących 30 proc. wartości początkowej.

W obecnej praktyce orzeczniczej już obecnie przyjmuje się, że aby można było mówić o pierwszym zasiedleniu, musi dojść do zajęcia budynku (budowli), jego używania, w tym również na potrzeby własnej działalności gospodarczej (zob. interpretację dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 sierpnia 2019 r., 0111-KDIB3-2.4012.459.2019. 3.MD). W praktyce nowelizacja ta potwierdza obecna linię orzeczniczą dotyczącą pierwszego zasiedlenia.

Przykład:

W naszym poprzednim przykładzie, w świetle aktualnej praktyki, także w stanie prawnym obowiązującym do 31 sierpnia 2019 r. można przyjąć, że w przypadku obu budynków doszło już do pierwszego zasiedlenia.

Autor jest doradcą podatkowym

Podstawa prawna: art. 2 pkt 14 i art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 2174 ze zm.)

ustawa z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2019 r. poz. 1520)

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego