Pozywanie firmy zagranicznej z oddziałem z Polski

Mylne oznaczenie strony pozwanej nie może stanowić wyłącznej podstawy do odrzucenia pozwu, gdy z przebiegu procesu wyraźnie wynika, kogo powód miał zamiar pozwać.

Aktualizacja: 13.01.2016 08:28 Publikacja: 13.01.2016 01:00

Który podmiot winien zostać oznaczony jako pozwany: przedsiębiorca zagraniczny czy jego oddział w Polsce, z którego działalnością związany jest przedmiot postępowania sądowego?

Kwestia ta nierzadko bywała problematyczna i nastręczała wielu trudności osobom dochodzącym swoich roszczeń. W niektórych przypadkach oznaczanie przez powoda jako strony pozwanej polskiego oddziału przedsiębiorcy zagranicznego prowadziło do odrzucenia pozwu.

Wskazanie oddziału

Tak właśnie było w przypadku spółki S. SA z siedzibą w B., która wniosła pozew o zapłatę przeciwko J. Spółce Akcyjnej z siedzibą w M., działającej przez oddział w Polsce, wskazując w nim jako adres siedziby pozwanego adres tegoż oddziału.

Sąd pierwszej instancji wydał postanowienie, w którym odrzucił pozew, uzasadniając swe stanowisko brakiem zdolności sądowej strony pozwanej. Stwierdził on, że pod adresem wskazanym przez powoda siedzibę ma oddział zagranicznego przedsiębiorcy, który nie posiada zdolności sądowej, nie może zatem występować w charakterze strony w postępowaniu sądowym.

Powód, nie zgadzając się z wydanym postanowieniem, złożył zażalenie do drugiej instancji. Sąd Okręgowy oddalił je jednak, stwierdzając, podobnie jak sąd pierwszej instancji, iż strona pozwana nie posiada zdolności sądowej, gdyż z formalnego punktu widzenia nie istnieje. Sąd podkreślił przy tym, że „nie jest rzeczą sądu domyślanie się, kogo chciała pozwać strona powodowa, a wskazany w pozwie J. SA w W. nie jest podmiotem biorącym udział w sprawie, gdyż nie istnieje, nie może więc posiadać zdolności sądowej".

Stanowisko SN

Powód zaskarżył postanowienie sądu drugiej instancji w całości. Sąd Najwyższy, do którego trafiła skarga kasacyjna, uwzględnił stanowisko powoda, rozstrzygając jednocześnie ewentualne wątpliwości w tym zakresie (postanowienie z 16 stycznia 2015 r. sygn. III CSK 72/14). Sąd zgodził się z zarzutem powoda, zgodnie z którym sąd drugiej instancji błędnie uznał, że strona pozwana nie istnieje i w związku z tym nie posiada zdolności sądowej. Uzasadniając przedmiotowe postanowienie, podkreślił, że z treści zaskarżonego orzeczenia wynika, że powód wskazał co prawda adres siedziby zarejestrowanego w Polsce oddziału przedsiębiorcy zagranicznego zamiast adresu siedziby tegoż pozwanego, jednakże prawidłowo określił on jego firmę, która określa także formę prawną, w jakiej prowadzi on działalność gospodarczą.

SN trafnie zauważył, że „posłużenie się firmą oddziału osoby prawnej nie oznacza, że stroną postępowania jest oddział jako niezależny podmiot stosunków prawnych, ponieważ stroną w postępowaniu sądowym jest wówczas sama osoba prawna będąca przedsiębiorcą zagranicznym mającym w Polsce swój oddział".

Powyższy pogląd znalazł odzwierciedlenie także w innych orzeczeniach Sądu Najwyższego (np. wyrok SN z 11 października 2013 r. (I CSK 769/12), postanowienie SN z 27 października 2010 r. (sygn. V CSK 96/10). Przesądzają one, że osobowość prawną, a co za tym idzie, status strony posiada wyłącznie przedsiębiorca zagraniczny, który utworzył oddział w celu prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Polski. To wyłącznie on może być stroną w postępowaniu sądowym, którego przedmiotem jest działalność oddziału. Prowadzenie działalności przez oddział ma bowiem charakter zależny i powoduje powstanie praw i obowiązków po stronie przedsiębiorcy zagranicznego.

—Marta Grys, aplikant adwokacki Kancelaria Radców Prawnych i Adwokatów Nowakowski i Wspólnicy sp. k.

Który podmiot winien zostać oznaczony jako pozwany: przedsiębiorca zagraniczny czy jego oddział w Polsce, z którego działalnością związany jest przedmiot postępowania sądowego?

Kwestia ta nierzadko bywała problematyczna i nastręczała wielu trudności osobom dochodzącym swoich roszczeń. W niektórych przypadkach oznaczanie przez powoda jako strony pozwanej polskiego oddziału przedsiębiorcy zagranicznego prowadziło do odrzucenia pozwu.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego