Za pranie kombinezonu fabrycznego składki płaci pracodawca, a nie ZUS

W podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie uwzględnia się ekwiwalentów za czyszczenie odzieży roboczej tylko wtedy, gdy są one wypłacane zgodnie z kodeksem pracy.

Publikacja: 29.01.2016 01:00

Za pranie kombinezonu fabrycznego składki płaci pracodawca, a nie ZUS

Foto: Fotorzepa, Marian Zubrzycki

Spółka chce wprowadzić ryczałt pieniężny w stałej, comiesięcznej wysokości na pranie odzieży roboczej (obowiązki i warunki pracy wymagają jej codziennego używania). Czy takie świadczenia dla pracowników są wyłączone z oskładkowania w ZUS? – pyta czytelnik.

Nie. Świadczenia pieniężne w takiej formie powinny być uwzględnione w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Wynika to z kilku okoliczności.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podstawę wymiaru składek społecznych pracowników stanowi przychód w rozumieniu ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu zatrudnienia w stosunku pracy. Za przychody zaś ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy w rozumieniu tej ustawy uznaje się wszelkie wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń.

Poza składkami

Katalog przychodów, które nie stanowią podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych, zawiera rozporządzenie. Na podstawie jego § 2 ust. 1 pkt 6 z podstawy wymiaru tych składek wyłączona jest m.in. wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego.

Jak wynika z art. 237

9

kodeksu pracy, pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy. Stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze muszą mieć właściwości ochronne i użytkowe. Szef zapewnia też odpowiednio ich pranie, konserwację, naprawę, odpylanie i odkażanie. Jeżeli nie może zagwarantować prania, czynności te wykona pracownik, pod warunkiem że pracodawca wypłaci mu ekwiwalent pieniężny w wysokości poniesionych kosztów.

Odpowiednik usługi

Z brzmienia § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia i art. 237

9

k.p. jednoznacznie wynika, że pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za pranie odzieży roboczej, gdy pracodawca sam nie może zapewnić takiej usługi. Co również istotne, zgodnie z definicją słownikową ekwiwalent oznacza rzecz zastępującą inną rzecz o równej wartości, odpowiednik, równoważnik („Współczesny słownik języka polskiego", B. Dunaj, Warszawa 2007). Natomiast ryczałt to kwota pieniężna w ustalonej z góry wysokości.

Dlatego w podstawie wymiaru składek emerytalnej i rentowych nie uwzględnia się ekwiwalentów za pranie odzieży roboczej tylko przy założeniu, że są one wypłacane zgodnie z kodeksem pracy, tj. w wysokości odzwierciedlającej koszty faktycznie poniesione przez pracownika.

Tymczasem z opisu czytelnika wynika, że pracodawca ma zamiar wypłacać pracownikom co miesiąc ekwiwalent pieniężny w stałej, zryczałtowanej wysokości. W konsekwencji skutkiem ustalenia stałej kwoty tego świadczenia jest jego nieekwiwalentność w stosunku do faktycznych kosztów prania odzieży roboczej poniesionych przez różnych pracowników. To z kolei oznacza, że nie można zastosować wyłączenia z § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia. Trzeba więc wliczyć te świadczenia w podstawę wymiaru składek ZUS.

Co wynika z orzecznictwa

Ten kierunek interpretacyjny uzasadniają też ogólne reguły stosowania przepisów prawa ubezpieczeń społecznych. Wykładni tych przepisów dokonuje się w sposób ścisły, przy użyciu językowych dyrektyw interpretacyjnych. Tak uznał Sąd Najwyższy w wyrokach z 9 listopada 1999 r. (II UKN 187/99) i 16 sierpnia 2005 r. (I UK 378/04). To w zasadzie wyznacza prymat wykładni językowej nad pozostałymi metodami analizy przepisów. Dlatego zawodne jest użycie wykładni systemowej, historycznej lub celowościowej, co potwierdza uchwała składu siedmiu sędziów SN z 11 grudnia 2008 r. (I UZP 6/08).

—Marcin Nagórek, radca prawny

podstawa prawna: art. 4 pkt 9, art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 121 ze zm.)

podstawa prawna: § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 2236)

podstawa prawna: art. 2379 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1502 ze zm.)

Spółka chce wprowadzić ryczałt pieniężny w stałej, comiesięcznej wysokości na pranie odzieży roboczej (obowiązki i warunki pracy wymagają jej codziennego używania). Czy takie świadczenia dla pracowników są wyłączone z oskładkowania w ZUS? – pyta czytelnik.

Nie. Świadczenia pieniężne w takiej formie powinny być uwzględnione w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Wynika to z kilku okoliczności.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Sądy i trybunały
Prokurator krajowy zdecydował: będzie śledztwo ws. sędziego Nawackiego