Tak uznał Sąd Najwyższy w postanowieniu z 10 czerwca 2016 r., IV CSK 636/15.
Niemiecki sąd krajowy wydał wyrok w sprawie z powództwa H. AG – spółki prawa niemieckiego przeciwko D.S.S.C. (spółki cywilnej prawa polskiego) zarządzanej przez dwie wspólniczki, w którym zasądził na rzecz spółki niemieckiej od spółki polskiej kwotę 44.510 euro.
Na wniosek powoda polski sąd okręgowy wydał postanowienie, w którym stwierdził wykonalność na obszarze Polski tego orzeczenia sądu niemieckiego przez nadanie mu klauzuli wykonalności przeciwko wspólniczkom spółki cywilnej. Wspólniczki spółki cywilnej wniosły zażalenie argumentując, że wydanie przez sąd zagraniczny orzeczenia przeciwko spółce cywilnej czyni ten wyrok sprzeczny z polskim porządkiem prawnym. Sąd apelacyjny oddalił zażalenie wspólniczek podzielając argumentację przedstawioną przez SO. SA stwierdził, że wniosek powoda o nadanie klauzuli wykonalności zagranicznemu wyrokowi spełniał wymagania przepisów polskich oraz przepisów prawa UE. Orzeczenia z innego państwa członkowskiego nie uznaje się bowiem tylko, jeżeli uznanie byłoby oczywiście sprzeczne z porządkiem publicznym państwa członkowskiego, w którym wystąpiono o uznanie. Wyjątkowy charakter klauzuli porządku publicznego sprawia, że jedynie naruszenie podstawowych, fundamentalnych zasad porządku prawnego może stanowić uzasadnioną podstawę odmowy uznania orzeczenia. Do takiego naruszenia, zdaniem SA, nie doszło. Dłużniczki zostały wymienione w wyroku, którego dotyczył wniosek, co prawda jako osoby zarządzające spółką cywilną, jednak nie kwestionowały tego, iż były jej wspólniczkami. Spółka cywilna w prawie polskim jest tylko umową prawa cywilnego, niewyposażoną w organ w postaci zarządu. Każdy wspólnik jest upoważniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki, wspólnicy solidarnie odpowiadają za jej zobowiązania.
SA stwierdził, że nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi sądu zagranicznego, w którym stwierdzono odpowiedzialność spółki cywilnej za zobowiązania pieniężne (oraz wymieniono wspólników tej spółki) przeciwko wszystkim wspólnikom, jest zgodne z polskim porządkiem prawnym i odpowiada zasadom funkcjonowania spółki cywilnej określonym w polskim Kodeksie cywilnym. Wspólniczki wniosły skargę kasacyjną, a Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone postanowienie i sprawę przekazał SA do ponownego rozpoznania. SN stwierdził, że nadanie klauzuli wykonalności wobec dwóch wspólniczek spółki cywilnej, w sytuacji, gdy wyrok sądu zagranicznego został wydany wyłącznie wobec spółki cywilnej, a wspólniczki zostały w nim nazwane osobami zarządzającymi spółką, prowadzi do niedozwolonej zmiany w oznaczeniu podmiotu zobowiązanego do świadczenia. Przepisy o postępowaniu klauzulowym nie zawierają regulacji dających podstawę prawną do takiej zmiany.
Komentarz eksperta
Patrycja Malesza, prawnik w warszawskim biurze Rödl & Partner
