Czas pracy a 50-proc. koszty autorskie

Do zastosowania kosztów autorskich konieczne jest rozróżnienie wynagrodzenia na część dotyczącą wykonywania obowiązków pracowniczych i na określającą honorarium, związaną z korzystaniem z praw autorskich za eksploatację dzieła w określony sposób i na określonym polu.

Publikacja: 01.09.2016 02:00

Czas pracy a 50-proc. koszty autorskie

Foto: 123RF

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 2 sierpnia 2016 r. (I SA/Gd 623/16).

Stan faktyczny

Podatniczka jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę. W ramach powierzonych obowiązków wykonywała pracę polegającą na wytwarzaniu i projektowaniu oprogramowania komputerowego przeznaczonego dla instytucji finansowych. Każdy z programów był rozpatrywany i opracowywany indywidualnie. Każdy z nich wykazuje cechy niepowtarzalności wykonanego dzieła niezbędne do uznania go za przedmiot prawa autorskiego. Podatniczka podkreśliła, że za każdym razem miała istotny wpływ na kształt finalny realizowanego utworu.

Zapisy umowy o pracę nie regulowały kwestii zasad przenoszenia na pracodawcę majątkowych praw autorskich, a samo ich przeniesienie z pracownika na pracodawcę odbywało się automatycznie na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Obowiązkiem podatniczki nałożonym na nią przez pracodawcę było rejestrowanie czasu pracy w rozbiciu na poszczególne zadania. Na podstawie rejestru czasu pracy, pracodawca wygenerował i potwierdził „raport rejestracji czasu pracy" oddzielnie za każdy rok. Każda pozycja raportu zawiera następujące informacje: dekret, numer zmiany, opis prac (nazwę projektu lub utworu oraz opis wykonywanych czynności), liczbę godzin (przepracowanych w ramach zadania w roku, którego raport dotyczy), prace w ramach praw autorskich (liczba godzin w ramach praw autorskich). Na podstawie tych informacji można wskazać zadania, które dotyczą pracy twórczej oraz utwory, których dotyczą. Można więc ustalić czas pracy poświęcony pracy twórczej polegającej na wytwarzaniu i projektowaniu oprogramowania, w ramach całkowitego czasu pracy w danym roku.

W zeznaniach podatkowych za lata od 2009 do 2014 podatniczka wykazywała koszty jak dla przychodów uzyskanych z tytułu jednej umowy o pracę. Zapytała jednak czy do przychodu z tytułu wynagrodzenia za pracę twórczą, które można wyliczyć z czasu pracy udokumentowanego na podstawie ewidencji czasu pracy, mogła zastosować podwyższone koszty autorskie.

Fiskus odpowiedział, że nie. Wyjaśnił, że z treści umowy o pracę (lub innego dokumentu) powinno wynikać, że obowiązki ze stosunku pracy obejmują także działalność twórczą, a wyodrębniona część wynagrodzenia stanowi honorarium za przeniesienie praw autorskich do utworu. Konieczne jest dokładne wyróżnienie (w jasny, czytelny sposób) tej części wynagrodzenia, która związana jest z wykonywaniem czynności i prac objętych prawami autorskimi oraz pozostałej jego części związanej z wykonywaniem typowych obowiązków pracowniczych.

W przypadku podatniczki zapisy umowy o pracę nie regulowały kwestii zasad przenoszenia na pracodawcę majątkowych praw autorskich i nie wyodrębniały części wynagrodzenia dotyczącej przenoszenia powyższych praw. Miała miejsce jedynie rejestracja czasu pracy w rozbiciu na poszczególne zadania.

Rozstrzygnięcie

Podatniczka zaskarżyła wykładnię fiskusa, ale sąd w Gdańsku nie przyznał jej racji. Zgodził się, że pracownik może w ramach stosunku pracy stworzyć utwór i że wynagrodzenie pracownicze może w części (lub wyjątkowo w całości) stanowić honorarium za autorskie prawa majątkowe do stworzonego utworu, do którego stosuje się 50-proc. koszty. Jednak dla zastosowania preferencyjnych kosztów konieczne jest rozróżnienie wynagrodzenia na część związaną z wykonywaniem obowiązków pracowniczych i część określającą honorarium, związaną z korzystaniem z praw autorskich za eksploatację dzieła w określony sposób i na określonym polu. Przy czym - jak podkreślił WSA – nie jest wystarczające wyróżnienie w umowie o pracę części czasu pracy przeznaczonej na pracę twórczą, gdyż z takiego wyróżnienia nie wynika, czy jakikolwiek utwór rzeczywiście powstał i czy w związku z jego eksploatacją wypłacono honorarium.

Zdaniem sędziów w przypadku wykonywania prac twórczych i tworzenia utworów w ramach stosunku pracy, konieczne jest wyodrębnienie części wynagrodzenia należnej m.in. za rozporządzenie autorskimi prawami majątkowymi do tego utworu, bo to z tytułu przyjęcia tego utworu i związanych z nim praw majątkowych pracodawca wypłaca należne wynagrodzenie. Określenie tej wielkości powinno być zawarte bądź w umowie o pracę, bądź w innych postanowieniach obowiązujących danego pracodawcę i jego pracowników, jak np. w regulaminie wynagradzania. W przypadku skarżącej takich dokumentów pracodawca nie sporządzał, więc nie ma postaw do procentowego wyodrębnienia czasu pracy przeznaczonego na pracę twórczą i zastosowania tego wskaźnika do uzyskanego przez stronę wynagrodzenia w celu obliczenia wynagrodzenia należnego z tytułu korzystania lub rozporządzania prawem autorskim do stworzonych utworów.

—Aleksandra Tarka

Zdaniem eksperta

Katarzyna Czekajło-Zajkowska, radca prawny, associate w Olesiński & Wspólnicy

Choć w kontekście podwyższonych kosztów uzyskania przychodów honoraria twórców określa się potocznie jako „wynagrodzenie za pracę twórczą", to przepisy regulujące możliwość rozliczania przez twórców 50-proc. kosztów nie dotyczą wynagrodzeń za czas spędzony na tworzeniu utworu, ale wynagrodzeń z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich lub rozporządzania przez nich tymi prawami.

Nie zaskakuje zatem linia orzecznicza – w którą wpisuje się omawiany wyrok – zgodnie z którą dla zastosowania zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów w przypadku pracownika-twórcy nie wystarczy ustalenie czasu pracy poświęconego na działania twórcze. Konieczne jest określenie, jaka część wynagrodzenia stanowi honorarium autorskie.

Oczywiście strony stosunku pracy mogą ustalić wynagrodzenie za prawa do utworu w taki sposób, by podstawą jego wyliczenia był faktyczny lub maksymalny stosunek czasu poświęconego przez pracownika na działalność twórczą w całkowitym czasie pracy. Jednak bez takich postanowień brak jest podstaw nie tylko do wnioskowania o wysokości honorarium autorskiego, ale nawet do przyjęcia, że strony ustaliły takie wynagrodzenie. Należy zadbać nie tylko o precyzyjne określenie zasad ustalania bazowego honorarium autorskiego, ale również wskazać zasady rozliczeń w przypadku przerw w wykonywaniu pracy twórczej (np. w czasie urlopu) oraz zasady przyznawania premii i innych dodatkowych świadczeń. Brak jednoznacznych postanowień w tym zakresie może spowodować zakwestionowanie zastosowania podwyższonych kosztów za miesiąc, w którym wystąpiły takie zdarzenia.

Warto przy tym zwrócić uwagę, że wyrok WSA w Gdańsku jest kolejnym potwierdzeniem możliwości rozliczania podwyższonych kosztów podatkowych w przypadku określenia honorarium autorskiego lub sposobu jego ustalenia poza treścią umowy o pracę. Jak wskazał sąd, wystarczy, aby takie regulacje zostały zapisane w innych dokumentach obowiązujących danego pracodawcę i jego pracowników, np. w regulaminie wynagradzania.

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 2 sierpnia 2016 r. (I SA/Gd 623/16).

Stan faktyczny

Pozostało 98% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Sądy i trybunały
Prokurator krajowy zdecydował: będzie śledztwo ws. sędziego Nawackiego