Ustawa o rachunkowości zobowiązuje jednostki do przeprowadzania inwentaryzacji w określonych terminach, co do zasady minimum raz w roku (w przypadku np. zapasów). Jej celem jest ustalenie rzeczywistego stanu składników aktywów i pasywów na określony moment i kontrola zgodności stanów tych składników wynikających z ksiąg rachunkowych ze stanami rzeczywistymi ustalonymi w trakcie inwentaryzacji.
Należy pamiętać, że wynik inwentaryzacji, w postaci nadwyżek bądź niedoborów składników majątkowych, ma również wpływ na kalkulację podatku dochodowego. Najczęściej faktyczne, często istotne różnice pomiędzy księgami a stanem majątku wynikającym z inwentaryzacji pojawiają się w odniesieniu do środków obrotowych, w szczególności zapasów. Dlatego w dalszej części skupimy się właśnie na niedoborach i nadwyżkach magazynowych.