Łazienki Królewskie zakończyły renowacje Białego Domku i Wodozbioru

Niezwykłym zabytkom na zachodnim krańcu Promenady Królewskiej przywrócono wygląd jak za czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Aktualizacja: 11.12.2019 11:50 Publikacja: 11.12.2019 11:45

- Wodozbiór od wielu lat nie był dostępny dla zwiedzających, zaś Biały Domek otwarty był tylko w części parterowej. Dla mnie szczególnie jest ważne, żeby Łazienki były miejscem otwartym, przestrzenią edukacji, inspiracji i odpoczynku wszystkich warszawiaków oraz turystów z Polski i z zagranicy – mówi dyrektor prof. Zbigniew Wawer.

Rewitalizacja przeprowadzona została w ramach projektu „Źródła przemian. Ochrona i udostępnienie historycznego dziedzictwa Łazienek Królewskich. Konserwacja i remont Białego Domku oraz Wodozbioru wraz z zabytkowym ogrodem w Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie”. Prace trwały od 2017 do 2019 roku. Koszt realizacji wyniósł 16,5 mln zł. Sfinansowano ją z funduszy europejskich i dotacji MKiDN.

Pierwsza budowla królewska.

Biały Domek jest jednym z najbardziej unikatowych polskich zabytków XVIII-wiecznej architektury rezydencjonalnej, zachowanym niemal kompletnie. Ten niewielki, zbudowany na planie kwadratu, lekki i ażurowy pawilon, otoczony kanałem, powstał jako letnia willa królewska, łącząca rokoko i klasycyzm. Była to pierwsza architektoniczną realizacja Stanisława Augusta. Rezydowali tu  goście z najbliższego otoczenia króla, głównie jego siostry.

Konserwatorzy przeprowadził kompleksową konserwację i restaurację dekoracji malarskich we wnętrzach Białego Domku, których twórcami byli Jan Bogumił Plersch oraz Jan Ścisło. Odsłonięto przy tym ukryte pod warstwami współczesnych przemalowań oryginalne partie polichromii oraz fragmenty malowideł znajdujących się w sypialni. Po renowacji będzie można zwiedzać także pierwsze piętro, dotychczas niedostępne, z kolekcją m.in. królewskich grafik z cyklu „Metamorfozy” oraz XVIII-wiecznym umeblowaniem.

Na parterze w najbardziej reprezentacyjnej Sali Jadalnej ściany dekorują groteski - ornamenty roślinne z wplecionymi postaciami ludzi i zwierząt. Są wśród nich symbole Czterech Kontynentów, Czterech Żywiołów, Czterech Pór Dnia oraz Znaki Zodiaku. Malowidła te przedstawiają symboliczny obraz świata i istniejącego w nim porządku. A dekoracja malarska w Gabinecie Ośmiokątnym imituje wnętrze altany ogrodowej, oplecionej gałązkami pnących róż z wkomponowanymi pejzażowymi scenami, które łączy temat wody, będącej symbolem Afrodyty.
Symbolika wody

Wodozbiór, zwany także Okrąglakiem, Okrągłą Wieżą czy Rezerwuarem, to równie ciekawy obiekt, choć o charakterze technicznym. Jest miejscem gromadzenia wody z okolicznych źródeł i spływające ze skarpy wiślanej. Służy regulacji cieków wodnych na skarpie. Kiedyś doprowadzał też wodę do Pałacu na Wyspie i fontanny przed nim.

W czasach Stanisława Augusta Wodozbiór był ceglaną rotundą. Obecny kształt zawdzięcza XIX-wiecznej przebudowie. Inspiracją dla jej projektanta Chrystiana Piotra Aignera był antyczny grobowiec Cecylii Metelli  przy rzymskiej Via Appia.

Przez lat budowla była niedostępna dla zwiedzających. Po rewitalizacji można podziwiać historyczne wnętrza z zachowanymi i zrekonstruowanymi polichromiami ściennymi i urządzeniami grzewczymi. Wzbogaca je bardzo interesująca ekspozycja, opowiadająca o historii Wodozbioru, układzie hydrologicznym Łazienek i symbolice wody, wykorzystywanej m.in. w widowiskach wodnych. Jak np. w balecie „Kleopatra”, zaprezentowanym w czasach stanisławowskich na scenie amfiteatru.

Ekspozycja przypomina też, że ideowe założenia Łazienek nawiązywały do antycznej opowieści  o Hippokrene – mitologicznym źródle natchnienia poetyckiego, które powstało po uderzeniu Pegaza kopytami w skały na wzgórzu Helikonu. Wytryskająca w tym miejscu woda przyciągała muzy i dawała natchnienie. Do tej symboliki odwoływał się już Stanisław Herakliusz Lubomirski, marszałek wielki koronny, poeta i mecenas sztuk. To on stał się  twórcą nowego Hippokrene, jak nazywał wybudowany przez siebie w 1683 roku pawilon ogrodowy Łaźni na terenie ujazdowskiego zwierzyńca. Potem Stanisław August rozwinął w Łazienkach symbolikę wody jako źródła natchnienia  i w ten sposób Łazienki stały się również siedzibą muz
Wodozbiór i Biały Dom zostaną otwarte dla zwiedzających w sezonie wiosennym 2020.

A już obecnie można spacerować wzdłuż odnowionych również reliktów Oranżerii Neogotyckiej. Autorem budowli był prawdopodobnie architekt Jakub Kubicki. Powstała w 1822 roku w czasach Wielkiego Księcia Konstantego, który kazał na terenie ogrodu wybudować pawilon stylizowany na średniowieczny zamek. Dziś pozostały po niej tylko mury posadowione w gruncie. Przy okazji prac konserwatorskich przeprowadzono badania archeologicznych, który pozwolił na potwierdzenie funkcji obiektu, przybliżone określenie jego pierwotnych rozmiarów, zdobień i kolorystyki.

- Wodozbiór od wielu lat nie był dostępny dla zwiedzających, zaś Biały Domek otwarty był tylko w części parterowej. Dla mnie szczególnie jest ważne, żeby Łazienki były miejscem otwartym, przestrzenią edukacji, inspiracji i odpoczynku wszystkich warszawiaków oraz turystów z Polski i z zagranicy – mówi dyrektor prof. Zbigniew Wawer.

Rewitalizacja przeprowadzona została w ramach projektu „Źródła przemian. Ochrona i udostępnienie historycznego dziedzictwa Łazienek Królewskich. Konserwacja i remont Białego Domku oraz Wodozbioru wraz z zabytkowym ogrodem w Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie”. Prace trwały od 2017 do 2019 roku. Koszt realizacji wyniósł 16,5 mln zł. Sfinansowano ją z funduszy europejskich i dotacji MKiDN.

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Kultura
Plenerowa wystawa rzeźb Pawła Orłowskiego w Ogrodach Królewskich na Wawelu
Kultura
Powrót strat wojennych do Muzeum Zamkowego w Malborku
Kultura
Decyzje Bartłomieja Sienkiewicza: dymisja i eurowybory
Kultura
Odnowiony Pałac Rzeczypospolitej zaprezentuje zbiory Biblioteki Narodowej
Kultura
60. Biennale Sztuki w Wenecji: Złoty Lew dla Australii
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO