Stan faktyczny był następujący. Ubezpieczona prowadziła działalność gospodarczą. ZUS ustalił, że przed powstaniem niezdolności do pracy trwającej od 8 do 14 października 2013 r. nie uzyskiwała ona przychodu przez pełne 12 miesięcy. W związku z tym wysokość zasiłku za ten okres ustalono na podstawie art. 36 ust. 2 w związku z art. 48 ust. 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 372; dalej: ustawa zasiłkowa) – tj. od zadeklarowanego przychodu z sierpnia 2013 r., wynoszącego 9350,13 zł.
Od 15 października 2013 r. do 13 listopada 2013 r. ubezpieczona zgłosiła zawieszenie działalności gospodarczej. Ponieważ w związku z tym utraciła tytuł ubezpieczenia, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za ten okres obliczono na podstawie art. 46 w związku z art. 48 ust. 2 ustawy zasiłkowej – tj. od podstawy wymiaru ograniczonej do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia (3612,51 zł). Po wznowieniu z 14 listopada 2013 r. działalności gospodarczej, ZUS naliczył zasiłek chorobowy na podstawie art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej, czyli od najniższej miesięcznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc. podstawy wymiaru tej składki, przyjmując że niezdolność ubezpieczonej do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego. Oba sądy podtrzymały decyzję ZUS opartą na powyżej wskazanych przepisach.
Od wyroku SO ubezpieczona złożyła skargę kasacyjną, zarzucając m.in. naruszenie prawa materialnego – art. 43 w związku z art. 48 ust. 2 ustawy zasiłkowej przez niewłaściwe zastosowanie i ustalenie na nowo podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, mimo że między okresami pobierania świadczenia nie było żadnej przerwy (co oznaczało obowiązek zastosowania podstawy wymiaru zasiłku sprzed zawieszenia działalności).
Wyrokiem z 14 września 2016 r. Sąd Najwyższy uwzględnił skargę ubezpieczonej, uchylił wyrok SO i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania.
Zdaniem eksperta
Grzegorz Trejgel, radca prawny Kancelaria Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy sp. k.
Wyrok Sądu Najwyższego zasługuje na aprobatę. Stwierdzono w nim, że podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ubezpieczonego niebędącego pracownikiem ustala się na zasadach określonych w art. 48-50 i odpowiednio stosowanych art. 36 ust. 2-4, art. 38 ust. 1, art. 42, 43 i 46, z zastrzeżeniem art. 49 i 50 ustawy zasiłkowej. W myśl tych przepisów podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętny miesięczny przychód za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.