Ustawa o izolacji najgroźniejszych przestępców konstytucyjna - wyrok TK

Ustawa o izolacji najgroźniejszych przestępców z zaburzeniami psychicznymi jest uzasadniona, bo chroni potencjalne ofiary – uznał Trybunał.

Publikacja: 24.11.2016 06:47

Trybunał uznał, że sąd może kierować do ośrodka w Gostyninie osoby stanowiące zagrożenie. Według RPO

Trybunał uznał, że sąd może kierować do ośrodka w Gostyninie osoby stanowiące zagrożenie. Według RPO są w nim 32 osoby.

Foto: PAP

Kontrowersyjna ustawa się obroniła, mimo że zaskarżyli ją były prezydent Bronisław Komorowski, rzecznik praw obywatelskich oraz sądy Okręgowy w Lublinie i Apelacyjny we Wrocławiu. Tylko jeden jej przepis TK uznał za niekonstytucyjny. Zakwestionował art. 46 ust. 1, który przewiduje sporządzanie opinii w sprawie niezbędności dalszego pobytu w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie tylko przez jednego lekarza psychiatrę.

Po odsiadce

Ustawie z 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi, stwarzających zagrożenie zarzucano przede wszystkim, że de facto bezterminowe umieszczanie osób uznanych za niebezpieczne w specjalnym ośrodku nosi cechy kary więzienia, nawet dożywotniej. Trybunał nie podzielił tego zastrzeżenia.

Andrzej Rzepliński, prezes TK i sprawozdawca tej sprawy, w uzasadnieniu wyroku powiedział, że jest to ośrodek terapeutyczny, jak przymusowe umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym, i nie można mówić o podwójnym karaniu za ten sam czyn. Z kolei terapia musi być dostosowana do zaburzeń danej osoby, a są one różne, dlatego postępowanie nie może być szczegółowo określone w ustawie.

Prezes TK podkreślił, że w tej sprawie ścierają się dwie konkurencyjne wartości: wolność z ochroną życia i zdrowia, ale ustawa je balansuje i jest odpowiednia do potrzeb. Dała wymiarowi sprawiedliwości narzędzie ochrony osób, najczęściej zupełnie przypadkowych, przed najgroźniejszymi przestępcami z zaburzeniami.

Ocenia sąd

Ponadto zarzucano, że w kręgu osób, które może objąć procedura z ustawy, są też te, które w przeszłości nie popełniły najcięższych przestępstw. Sąd orzeka o zastosowaniu nadzoru, jeżeli stwierdzone zaburzenie psychiczne wskazuje, że zachodzi „wysokie prawdopodobieństwo" popełnienia przestępstwa zagrożonego karą powyżej dziesięciu lat, a jeśli istnieje „bardzo wysokie prawdopodobieństwo", o umieszczeniu w ośrodku. Autorzy skarg wskazywali, że te określenia są zbyt ogólne.

– Użycie w ustawie zwrotów niedookreślonych jest stosowane, i to świadomie, w ustawach różnych krajów Europy Zachodniej. Polska nie jest wyjątkiem – wskazał prezes Andrzej Rzepliński. – To sąd ocenia rokowania osadzonego, korzystając oczywiście z opinii biegłych psychologów, a gdy trzeba, seksuologa.

Zdanie odrębne zgłosił sędzia Andrzej Wróbel, uznając, że izolacja w Gostyninie jest zbytnią ingerencją w wolność człowieka i wprowadzono ją w sytuacji „penalnego populizmu".

Na podstawie tzw. ustawy o bestiach i na wniosek dyrektora zakładu karnego sąd cywilny może orzec wobec takiej osoby, już po odbyciu przez nią kary więzienia (w systemie terapeutycznym), nadzór prewencyjny lub leczenie w utworzonym specjalnie w tym celu ośrodku w Gostyninie.

Postulat jej uchwalenia pojawił się w związku z końcem odbywania kary 25 lat więzienia przez Mariusza T. skazanego na karę śmierci w latach 80. za zabójstwo czterech chłopców na tle seksualnym. Na mocy amnestii w 1990 r. zamieniono ją na więzienie – dożywocia wówczas w Polsce nie było. Osób podobnie niebezpiecznych jest więcej.

Sygnatura akt: K 6/14

Kontrowersyjna ustawa się obroniła, mimo że zaskarżyli ją były prezydent Bronisław Komorowski, rzecznik praw obywatelskich oraz sądy Okręgowy w Lublinie i Apelacyjny we Wrocławiu. Tylko jeden jej przepis TK uznał za niekonstytucyjny. Zakwestionował art. 46 ust. 1, który przewiduje sporządzanie opinii w sprawie niezbędności dalszego pobytu w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie tylko przez jednego lekarza psychiatrę.

Po odsiadce

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego