Ceny transferowe: przepis nakładający nowe obowiązki nie może być martwy

W zakresie umów zawieranych z powiązanymi spółkami komandytowymi i nierezydentem, to wspólnik tej spółki ma obowiązek sporządzania dokumentacji podatkowej dotyczącej cen transferowych.

Publikacja: 06.07.2017 03:00

Ceny transferowe: przepis nakładający nowe obowiązki nie może być martwy

Foto: 123RF

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 12 kwietnia 2017 r. (I SA/Po 1319/16).

Stan faktyczny

Podatnik jest wspólnikiem (komandytariuszem) w spółkach komandytowych, które mogą okazać się podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 25 ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r. Spółki te zawierają między sobą różne transakcje przekraczające limity określone w art. 25a ustawy o PIT. Ponadto, jedna z nich zawiera umowy z nierezydentem, który również może być podmiotem powiązanym. Miejscem zamieszkania nierezydenta nie jest przy tym kraj stosujący szkodliwą konkurencję podatkową.

W związku z tym podatnik zapytał czy w zakresie transakcji zawieranych z powiązanymi spółkami komandytowymi i nierezydentem, jest zobowiązany do sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 25a ustawy o PIT. Uważał, że nie ma takiego obowiązku, bo ciąży on wyłącznie na podatnikach przeprowadzających transakcje. Tymczasem transakcje przeprowadzają spółki komandytowe, a nie on sam.

Innego zdania był jednak fiskus. Przypomniał, że spółka komandytowa nie jest podatnikiem PIT. A skoro tak, to obowiązek sporządzenia spornej dokumentacji spoczywa na jej wspólniku będącym podatnikiem. Taki sam obowiązek potencjalnie spoczywa na wspólniku spółki komandytowej, jeśli ta przeprowadza transakcje z nierezydentem będącym powiązanym z nią podmiotem, niemającym miejsca zamieszkania, siedziby lub zarządu na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową.

Podatnik nie zgadzał się z taką wykładnią przepisów. W skardze do sądu administracyjnego przekonywał, że nie można na wspólnika przerzucać ciężaru wszystkich obowiązków spółki komandytowej.

Rozstrzygnięcie

Ta argumentacja nie przekonała jednak WSA w Poznaniu. Zauważył on, że 1 stycznia 2015 r. weszła w życie nowelizacja, która wprowadziła istotne zmiany w obszarze cen transferowych, tj. w art. 25 i 25a ustawy o PIT. Zmiany te miały na celu m.in. objęcie spółek osobowych, w tym także komandytowej, obowiązkiem sporządzania dokumentacji cen transferowych. Ceny transferowe są stosowane we wszelkich transakcjach realizowanych przez podmioty, pomiędzy którymi występują powiązania kapitałowe, rodzinne lub osobowe. Jak przypomniał WSA, w przypadku tego typu transakcji, przekraczających limity określone w art. 25a ust. 2 ustawy o PIT, ustawodawca nakłada obowiązek sporządzania odpowiedniej dokumentacji podatkowej.

W ocenie sądu, w spornej sprawie kluczowe wydaje się sformułowanie: „podatnicy dokonujący transakcji, w tym zawierający umowy spółki niebędącej osobą prawną". Wykładni tej normy nie można dokonywać w oderwaniu od innych unormowań zawartych w ustawie oraz z pominięciem wykładni celowościowej.

Jak tłumaczył sąd, spółka komandytowa, jako osobowa spółka prawa handlowego, nie ma osobowości prawnej. W prawie podatkowym jest określana jako spółka niebędąca osobą prawną. Jej dochody nie są odrębnym przedmiotem opodatkowania, podlegają mu natomiast dochody poszczególnych wspólników spółki komandytowej. Sposób opodatkowania dochodu z udziału w tej spółce jest uzależniony od cywilnoprawnego statusu danego wspólnika. Jeżeli wspólnikiem spółki komandytowej jest osoba fizyczna, to dochód z udziału w tej spółce oraz wszelkie obowiązki z nim związane podlegają uregulowaniom zawartym w ustawie o PIT. Podatnikiem jest zatem wspólnik spółki komandytowej, a nie sama spółka, choć w sferze stosunków cywilnoprawnych spółka komandytowa jest samodzielnym podmiotem praw i obowiązków, odrębnym od jej wspólników.

W ocenie WSA, nie można jednak bezpośrednio przenosić zasad wynikających ze stosunków cywilnoprawnych na grunt prawa podatkowego. Ponadto, sformułowania „podatnicy dokonujący transakcji" nie można utożsamiać ściśle ze sferą stosunków cywilnoprawnych. Według ustawy o PIT „podatnikiem dokonującym transakcji" jest wspólnik spółki komandytowej. W przypadku odmiennej interpretacji, zdaniem sądu, sporna norma byłaby pusta, a cel nowelizacji ustawy, która weszła w życie 1 stycznia 2015 r., nie spełniałby swojej funkcji normatywnej.

WSA nie zgodził się też ze skarżącym, że czerpie on jedynie zysk ze spółek i opodatkowuje go jako przychód z działalności gospodarczej, której de facto nie prowadzi. Według ustawy o PIT wspólnik spółki komandytowej prowadzi działalność gospodarczą, gdyż uzyskuje przychód z działalności gospodarczej. Tym samym, ustawodawca przerzuca ciężar wszelkich obowiązków podatkowych właśnie na wspólnika spółki komandytowej, bez względu na to czy jest on komandytariuszem, czy komplementariuszem.

—Aleksandra Tarka

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: a.tarka@rp.pl

Zdaniem eksperta

Maja Seliga-Kret, doradca podatkowy, partner w Doradztwo Podatkowe WTS&SAJA Sp. z o.o.

Kwestia sporządzania dokumentacji cen transferowych przez spółki niemające osobowości prawnej budziła od wielu lat wiele wątpliwości wśród podatników. Pomimo niejednolitej linii interpretacyjnej, wiele spółek osobowych sporządzało dokumentację transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi, która była udostępniania wspólnikom. Pozwalało to na ograniczenie ryzyka stosowania sankcyjnej stawki 50 proc. w przypadku szacowania cen transferowych.

Ustawodawca definitywnie rozwikłał te niejasności w nowelizacji ustaw podatkowych z 29 października 2015 r. Przypomnijmy, że w zakresie art. 9a ustawy o CIT i art. 25a ustawy o PIT nowelizacja ta weszła w życie 1 stycznia 2017. Zgodnie z art. 25a ust. 1f ustawy o PIT podatnicy prowadzący działalność w formie spółki niebędącej osobą prawną są zobowiązani do posiadania dokumentacji transakcji zawieranych przez tę spółkę z podmiotami powiązanymi lub zdarzeń gospodarczych, których ta spółka jest stroną. Obowiązek taki powstaje, jeżeli spółka prowadziła w poprzednim roku podatkowym księgi rachunkowe, a jej przychody lub koszty ustalone na podstawie ksiąg rachunkowych przekroczyły równowartość 2 000 000 euro (przeliczanych na złote według średniego kursu ogłaszanego przez NBP w ostatnim dniu roboczym poprzedniego roku podatkowego). Zgodnie z art. 25a ust. 1g ustawy o PIT wspólnicy mogą wyznaczyć spośród siebie wspólnika odpowiadającego za opracowanie dokumentacji cen transferowych. Wyznaczony wspólnik musi posiadać siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Wyznaczenie wspólnika nie zwalnia przy tym pozostałych wspólników z odpowiedzialności za nieprzedłożenie wymaganej dokumentacji podatkowej.

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 12 kwietnia 2017 r. (I SA/Po 1319/16).

Stan faktyczny

Pozostało 98% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów