Fiskus ignoruje uchwałę sądu o podwyższaniu kapitału

Gdy wydatki, nawet związane z publiczną emisją akcji, są ponoszone także w innym celu, służąc funkcjonowaniu spółki jako organizmu gospodarczego, mogą być zaliczone do kosztów podatkowych.

Publikacja: 10.02.2016 05:00

Fiskus ignoruje uchwałę sądu o podwyższaniu kapitału

Foto: www.sxc.hu

Spółka podjęła decyzję o emisji akcji na Giełdzie Papierów Wartościowych, skutkującą koniecznością podwyższenia kapitału zakładowego spółki. W związku z tym firma będzie ponosić wydatki na usługi doradcze, audytorskie, prawne, konsultingowe i marketingowe. Zapytała, czy pozostałe wydatki, których poniesienie nie warunkowało podwyższenia kapitału zakładowego w związku z emisją akcji, może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Sama uważała, że na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT takie kwoty są kosztem. Wydatki te, jako niezwiązane w sposób bezpośredni z podwyższeniem kapitału zakładowego, są bowiem typowymi kosztami pośrednimi związanymi z prowadzoną działalnością gospodarczą, służącymi zabezpieczeniu (zachowaniu) źródła przychodów. Na poparcie swojego stanowiska spółka powołała się na uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 stycznia 2011 r. (II FPS 6/10).

Te argumenty nie przekonały jednak fiskusa. Stwierdził, że skoro przychód otrzymany na powiększenie kapitału zakładowego nie jest przychodem dla celów podatkowych, to wydatki dotyczące jego uzyskania nie mogą być uznane za koszty. Nie spełniają bowiem zasadniczego warunku, tj. poniesienia w celu osiągnięcia przychodu podatkowego. W konsekwencji fiskus uznał, że wszystkie wydatki wskazane przez spółkę w grupie „pozostałe" nie są kosztami podatkowymi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uwzględnił skargę spółki. Powołał się właśnie na uchwałę NSA, której nie uwzględnił fiskus. Fiskus nie odpuszczał i zaskarżył korzystny dla firmy wyrok. Jednak również Naczelny Sąd Administracyjny nie zostawił na jego wykładni suchej nitki.

NSA uznał za konieczne przypomnienie urzędnikom tezy uchwały ze stycznia 2011 r. Zgodnie z jej treścią tylko wydatki związane z emisją nowych akcji, bez których nie jest możliwe podwyższenie przez spółkę akcyjną kapitału zakładowego, nie są kosztami uzyskania przychodów. Wydatki inne niż: opłaty notarialne, sądowe, podatek od czynności cywilnoprawnych, a w przypadku podwyższenia kapitału w drodze emisji akcji będących przedmiotem oferty publicznej, objętych prospektem emisyjnym, dodatkowo ponoszone w związku z tym opłaty giełdowe, koszty druku dokumentów akcyjnych, koszty sporządzenia, drukowania oraz dystrybucji prospektu emisyjnego lub jego skróconej wersji oraz koszty oferowania papierów wartościowych, jako wydatki ogólne dotyczące funkcjonowania spółki kapitałowej, są kosztami uzyskania przychodów.

Sąd podkreślił, że jest związany poglądem prawnym wyrażonym w uchwale składu siedmiu sędziów. W tym sensie, że gdyby nie podzielił zajętego w niej stanowiska, to byłby obowiązany do przedstawienia powstałego zagadnienia prawnego do rozstrzygnięcia. Skład rozpoznający sporną sprawę nie dostrzegł jednak powodów, dla których miałby odstąpić od stanowiska przedstawionego w uchwale.

Sąd zauważył, że uchwała różnicuje możliwość kosztowego rozliczenia wydatków poniesionych w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego spółki akcyjnej w drodze publicznej emisji akcji w zależności od tego, czy ich poniesienie jest konieczne dla przeprowadzenia oferty publicznej i czy są one poniesione wyłącznie w tym celu.

Jeżeli wydatki, nawet związane z publiczną emisją akcji, są ponoszone także w innym celu, służąc funkcjonowaniu spółki jako organizmu gospodarczego, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 stycznia 2016 r. (II FSK 2993/13).

—oprac. Aleksandra Tarka

Komentarz eksperta

Michał Górniak, starszy konsultant w dziale doradztwa podatkowego BDO, biuro w Poznaniu

Problematyka kwalifikacji kosztowej wydatków związanych z emisją akcji jest w ostatnich latach przedmiotem wielu sporów podatników z organami podatkowymi. Administracja podatkowa konsekwentnie forsuje stanowisko, zgodnie z którym wydatki na utworzenie lub zwiększenie kapitału zakładowego nie mogą być kosztami uzyskania przychodu. Pogląd ten jest oparty na art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o CIT, zgodnie z którym nie zalicza się do przychodów kwot otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego. Aby wydatek mógł być kosztem, musi mieć związek z jego uzyskaniem lub zabezpieczeniem. Skoro ustawodawca wyłączył z katalogu przychodów środki na utworzenie kapitału zakładowego to a contrario wydatki poniesione na emisję nowych udziałów lub akcji nie mogą stanowić kosztu podatkowego.Orzecznictwo sądów administracyjnych w tej materii na przestrzeni lat było dość niejednolite. Zmieniło się to wraz z uchwałą siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 stycznia 2011 r. (II FPS 6/10). W uchwale tej NSA uzależnił kwalifikację kosztową wydatków poniesionych na emisję akcji od tego czy określone wydatki warunkują możliwość przeprowadzenia takiej operacji, czy są one fakultatywne.Wydatki, których poniesienie jest konieczne dla skuteczności emisji nowych akcji lub udziałów, takie jak koszt wpisu w KRS, ogłoszenie w MSiG, opłaty notarialne, podatek od czynności cywilnoprawnych nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodu przez wzgląd na wspomniany art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o CIT. Na drugim biegunie znajdują się koszty poboczne, których poniesienie nie jest obligatoryjne dla skuteczności zwiększenia kapitału zakładowego. Do tego katalogu wydatków można zaliczyć m.in. koszty doradztwa prawnego, podatkowego, inwestycyjnego związane z podwyższeniem kapitału zakładowego, koszty analiz ekonomicznych oraz wydatki o charakterze marketingowym. Takie wydatki mają pośredni związek z podwyższeniem kapitału zakładowego i w konsekwencji mogą być kosztem. Komentowane orzeczenie NSA wpisuje się w ugruntowaną w ostatnich latach linię orzeczniczą. Należy mieć nadzieję, że wobec utrwalonej w orzecznictwie sądowym oceny omawianego zagadnienia, pogląd ten podzieli również minister finansów w wydawanych interpretacjach.

Spółka podjęła decyzję o emisji akcji na Giełdzie Papierów Wartościowych, skutkującą koniecznością podwyższenia kapitału zakładowego spółki. W związku z tym firma będzie ponosić wydatki na usługi doradcze, audytorskie, prawne, konsultingowe i marketingowe. Zapytała, czy pozostałe wydatki, których poniesienie nie warunkowało podwyższenia kapitału zakładowego w związku z emisją akcji, może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Sama uważała, że na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT takie kwoty są kosztem. Wydatki te, jako niezwiązane w sposób bezpośredni z podwyższeniem kapitału zakładowego, są bowiem typowymi kosztami pośrednimi związanymi z prowadzoną działalnością gospodarczą, służącymi zabezpieczeniu (zachowaniu) źródła przychodów. Na poparcie swojego stanowiska spółka powołała się na uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 stycznia 2011 r. (II FPS 6/10).

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP