Przeniesienie statutowej siedziby takiej spółki, któremu nie towarzyszy przeniesienie jej rzeczywistej siedziby, jest objęte zakresem swobody przedsiębiorczości chronionej prawem - zaznaczył Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku, który zapadł dziś w sprawie polskiej spółki Polbud – Wykonawstwo (C-106/16).
Długa, kosztowna likwidacja
W 2011 r. walne zgromadzenie wspólników tej spółki postanowiło przenieść jej siedzibę do Luksemburga. Z uchwały tej nie wynika, że do Luksemburga przeniesiona została również siedziba zarządu Polbudu i miejsce rzeczywistego prowadzenia działalności gospodarczej przez spółkę. Zgodnie z art. 270 pkt 2 kodeksu spółek handlowych skutkiem podjęcia uchwały o przeniesieniu siedziby za granicę powinno być rozwiązaniem spółki. Polbud wystąpił więc do polskiego sądu rejestrowego o jej wykreślenie z Krajowego Rejestru Sądowego. Sąd zwrócił jednak uwagę, że najpierw trzeba przeprowadzić likwidację spółki. Uchwała zgromadzenia wspólników stała się więc podstawą wpisu w KRS o otwarciu likwidacji spółki - procesu długotrwałego i kosztownego.
W 2013 r. siedziba spółki została przeniesiona do Luksemburga. Polbud stał się wówczas spółką prawa luksemburskiego "Consoil Geotechnik Sarl". Natomiast do polskiego sądu rejestrowego wpłynął wniosek spółki o wykreślenie z KRS. Sąd go oddalił, a spółka zaskarżyła jego postanowienie.
W wyniku kasacji sprawa trafiła do Sądu Najwyższego, który zdecydował się zapytać TSUE, czy swoboda przedsiębiorczości ma zastosowanie do przeniesienia samej statutowej siedziby spółki na terytorium innego państwa członkowskiego Unii w przypadku przekształcenia jej w spółkę prawa tego innego państwa członkowskiego, gdy przeniesieniu nie towarzyszy przeniesienie miejsca jej rzeczywistej siedziby. Sąd Najwyższy chciał bowiem ustalić, czy polskie przepisy uzależniające wykreślenie z KRS od rozwiązania spółki po przeprowadzeniu likwidacji są zgodne ze swobodą przedsiębiorczości.
Przekształcenie transgraniczne nie jest nadużyciem
W dzisiejszym wyroku Trybunał podkreślił, że prawo Unii zapewnia swobodę przedsiębiorczości spółkom założonym zgodnie z ustawodawstwem państwa członkowskiego i mającym swoją statutową siedzibę, zarząd lub główne przedsiębiorstwo na obszarze Unii.
