Problem dotyczy Spółdzielczego Banku Rzemiosła i Rolnictwa w Wołominie w upadłości likwidacyjnej. Rachunek miała tam gmina Wieliszew, na który wpłynęło dofinansowanie inwestycji z projektu unijnego. W wyniku upadłości banku zaistniał problem prawnego charakteru tych środków. Sędzia komisarz i sądy obu niższych instancji, rozpatrujące pozew o wyłączenie z masy tych pieniędzy, uznały, że weszły do majątku banku i masy upadłości i nie można ich z niej wyłączyć. W konsekwencji gmina może jedynie zgłosić do masy upadłości wierzytelność w postaci zapłaty kwoty o tej samej wartości.

Rozpatrując skargę kasacyjną gminy, trzyosobowy skład Izby Cywilnej SN (Tomasz Szanciło, Jacek Grela i Kamil Zaradkiewicz) powziął wątpliwość co do zgodności regulacji krajowych z prawem unijnym. Ich pytanie do TSUE brzmi: Czy przepisy unijne, aktualnie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego, należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie regulacji prawa krajowego, która uniemożliwia podmiotowi (beneficjentowi), który otrzymał środki z budżetu UE, skuteczne dochodzenie na drodze sądowej wyłączenia ich z masy upadłości, jeżeli zostały wpłacone na rachunek bankowy w banku, którego upadłość została następnie ogłoszona. Mogą też stać na przeszkodzie regulacji prawa krajowego, która nie wyłącza tych środków z masy upadłości upadłego banku.

Czytaj także: Banki odmawiają kredytów po upadłości konsumenckiej. RPO interweniuje

– Upadłość banków jest zupełnie odmienna od upadłości innych przedsiębiorstw m.in. dlatego, że posiadają one pieniądze innych osób i firm. Niemożliwe jest więc wyłączenie z masy upadłości środków pieniężnych należących w rzeczywistości do innych podmiotów. Taką logiką kierowały się sądy, rozpoznając pozew o wyłączenie z masy upadłości – komentuje pytanie Cezary Zalewski, sędzia warszawskiego Sądu Gospodarczego. – Pytanie SN może umożliwić stworzenie wyjątku w powyższej zasadzie, dopuścić potraktowanie środków pochodzących z budżetu UE w sposób uprzywilejowany pozwalający gminie na ich odzyskanie w preferencyjny sposób poprzez wyłączenie z masy upadłości. Inne wierzytelności to często oszczędności życia osób fizycznych i te osoby mogą być pokrzywdzone, bo może nie starczyć dla nich po wypłacie gminie pieniędzy pochodzących z budżetu UE.

Sygnatura akt: I CSK 745/18