Czy personel medyczny może przerwać pracę, przez brak masek

- Lekarze, lekarki, pielęgniarki, pielęgniarze, salowe i sanitariusze pracują dziś przy zwalczaniu chorób zakaźnych w warunkach bezpośrednio zagrażających zdrowiu lub życiu. Powinni być wyposażeni standardowo w indywidualne środki ochrony - wskazuje Rzecznik Praw Obywatelskich.

Aktualizacja: 02.04.2020 14:48 Publikacja: 02.04.2020 11:30

Czy personel medyczny może przerwać pracę, przez brak masek

Foto: Adobe Stock

Co zrobić, gdy takich środków nie ma? Przecież z prawa pracy wynika, że gdy pracodawca nie zapewnia pracownikom odpowiednich środków ochrony, to przysługuje im prawo powstrzymania się od pracy. Czy tak jest w tej sytuacji?

Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił o opinię do głównego inspektora pracy Wiesława Łyszczka. Poprosił też o stanowiska Ministra Zdrowia i Głównego Inspektora Sanitarnego.

Do rzecznika zwrócił się Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych. Poprosił o stanowisko, czy w rażących sytuacjach, gdy pracodawca nie zapewnia odzieży ochronnej i środków ochrony indywidualnej, pracownicy medyczni mogą powstrzymać się od wykonywania pracy.

Czytaj także: Lekarze apelują: COViD-19 będzie chorobą zawodową

Związek powołał się art. 210 § 1 w związku z § 2 i § 5 Kodeksu pracy. Jego §1 głosi, że w razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Według § 2. jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, o którym mowa w § 1, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Zgodnie z § 5. przepisy § 1, 2 i 4 nie dotyczą pracownika, którego obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.

Skoro personel medyczny, w przypadku zwalczania chorób zakaźnych, co do zasady wykonuje pracę w warunkach stanowiących bezpośrednie zagrożenie dla swojego zdrowia lub życia, to powinien więc być wyposażony standardowo w indywidualne środki ochrony.

Dlatego też, według wstępnej oceny RPO - wymagającej jednak pogłębienia przez organ wyspecjalizowany w tym zakresie - w sytuacji gdy pracodawca nie zapewnia pracownikom, o których mowa w art. 210 § 5 k. p., odpowiednich środków ochrony indywidualnej, wydaje się, że przysługuje im prawo powstrzymania się od pracy.

- Pracodawca nie realizuje bowiem jednego ze swoich podstawowych i standardowych obowiązków wobec tej kategorii pracowników, a ich istota pracy polega przecież na wykonywaniu pracy w warunkach bezpośredniego i stałego zagrożenia zdrowia i życia - zauważa RPO.

- Nie można bowiem w ramach wykonywania pracy wymagać od pracowników heroizmu, tj. świadomego, w przypadku braku indywidualnych środków ochrony, narażania swojego życia i zdrowia w imię ratowania zdrowia i życia innych osób – dodaje.

Ponadto w kontekście ogłoszonego stanu epidemii istotne znaczenie mają przepisy ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Z jej art. 11 ust. 1 wynika, że kierownicy podmiotów leczniczych są obowiązani do podejmowania działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. Zgodnie natomiast z art. 11 ust. 4 pkt 1 działania te obejmują stosowanie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej w celu zapobieżenia przeniesieniu na inne osoby biologicznych czynników chorobotwórczych.

Rzecznik podkreśla, że zaniechanie realizacji tego obowiązku może rodzić odpowiedzialność karną z art. 165 § 1 pkt 1 kodeksu karnego (sprowadzenie niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia wielu osób poprzez spowodowanie szerzenia się choroby zakaźnej).

- Z kolei po stronie personelu medycznego - udzielającego świadczeń zdrowotnych bez wymaganych indywidualnych środków ochrony - może to z kolei rodzić także odpowiedzialność za wykroczenie z art. 116 § 1 pkt 2 kodeksu wykroczeń - wskazuje RPO. - Odpowiedzialność tę ponoszą bowiem osoby, które wiedząc o tym, że stykają się z chorym na chorobę zakaźną, nie przestrzegają nakazów lub zakazów zawartych w przepisach o zapobieganiu tym chorobom lub o ich zwalczaniu, a więc w tym przypadku nie stosują nakazu korzystania z indywidualnych środków ochrony- dodaje.

Analiza rzecznika wskazuje, że po stronie personelu medycznego są przepisy prawa pracy. - Medycy pozbawieni adekwatnych indywidualnych środków ochrony, mogą w celu uniknięcia własnej odpowiedzialności skorzystać z przepisów art. 210 § 1 i 2 kodeksu pracy - wyjaśnia.

Co zrobić, gdy takich środków nie ma? Przecież z prawa pracy wynika, że gdy pracodawca nie zapewnia pracownikom odpowiednich środków ochrony, to przysługuje im prawo powstrzymania się od pracy. Czy tak jest w tej sytuacji?

Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił o opinię do głównego inspektora pracy Wiesława Łyszczka. Poprosił też o stanowiska Ministra Zdrowia i Głównego Inspektora Sanitarnego.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Sądy i trybunały
Prokurator krajowy zdecydował: będzie śledztwo ws. sędziego Nawackiego