Zamówienia publiczne - odstąpienie od umowy z winy wykonawcy

Zamawiający, który podjął decyzję o wykluczeniu wykonawcy z postępowania jest zobowiązany w uzasadnieniu wykazać w sposób szczegółowy, że odstąpienie od umowy nastąpiło z winy wykonawcy, a w szczególności przywołać okoliczności oraz dowody potwierdzające stopień jego zawinienia. Tomasz Siedlecki, Paulina Sawicka

Publikacja: 19.03.2019 05:40

Zamówienia publiczne - odstąpienie od umowy z winy wykonawcy

Foto: 123rf

Na takim stanowisku stanął Sąd Okręgowy w Krakowie w wyroku z 8 marca 2019 r. w sprawie o sygn. akt: II Ca 147/19 (skarga na orzeczenie KIO 2400/18).

Stan faktyczny

Zamawiający w toku prowadzonego postępowania przetargowego wezwał wykonawcę do złożenia - na podstawie art. 24 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych (Pzp) - wyjaśnień w zakresie środków podjętych w ramach tzw. samooczyszczenia. Poinformował wykonawcę, że wie, iż poprzednio realizowana przez niego umowa na rzecz zamawiającego zakończyła się odstąpieniem od umowy. Zdaniem wykonawcy odstąpienie nie było skuteczne, gdyż nastąpiło w sposób niezgodny z klauzulami kontraktowymi. Poza tym przyczyny odstąpienia nie leżały po stronie wykonawcy.

Zamawiający uznał, że złożone wyjaśnienia są niewystarczające i na podstawie art. 24 ust. 4 pkt 5 Pzp wykluczył wykonawcę z postępowania. W uzasadnieniu tej decyzji wyspecyfikował w sposób ogólny zachowania wykonawcy, które miały stanowić podstawę do odstąpienia od ww. umowy.

Wykonawca nie zgodził się z ww. decyzją wnosząc odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej (KIO). W odwołaniu wskazywał, że zamawiający w toku realizowanej uprzednio inwestycji nie zgłaszał zastrzeżeń do sposobu wykonywania umowy, nie naliczył również kar umownych, w tym w szczególności w zakresie w jakim zostało to opisane w uzasadnieniu wykluczenia z postępowania.

Krajowa Izba Odwoławcza podzieliła stanowisko wykonawcy uwzględniając odwołanie. Niemniej jednak, zamawiający wniósł skargę do sądu okręgowego. W dniu 8 marca 2019 r. sąd okręgowy, w ślad za KIO, podzielił stanowisko, że zamawiający winien wykazać już w uzasadnieniu wykluczenia w sposób szczegółowy, że odstąpienie od poprzednio realizowanej umowy było wynikiem zawinionych działań wykonawcy.

Treść uzasadnienia wykluczenia

Sąd zgodził się z wykonawcą, że zamawiający wykluczając go z postępowania nie wykazał, że ziściły się wszystkie przesłanki z art. 24 ust. 5 pkt 4 Pzp. Uzasadnienie w tym zakresie zamawiający ograniczył do powtórzenia treści wypowiedzenia, jednak nie odniósł tych okoliczności do przesłanek wykluczenia określonych w art. 24 ust. 5 pkt 4 Pzp. W pierwszej kolejności bowiem winno zostać wykazane przez zamawiającego – w ramach pojętej w toku postępowania o udzielenie zamówienia czynności, że doszło do niewykonywania lub nienależytego wykonania umowy i że mają one charakter zawiniony (leżący po stronie wykonawcy) i odnoszą się do istotnych elementów zobowiązania. Tym samym, oprócz wskazania na okoliczności rozwiązania umowy – jak w niniejszym wypadku – zamawiający winien wskazać, które elementy nienależytego wykonania umowy uważa za tyle istotne, że stanowiły podstawę do zniesienia istniejącego pomiędzy nim a danym wykonawcą stosunku zobowiązaniowego. Zamawiający powinien poinformować w uzasadnieniu wykluczenia o różnych naruszeniach umowy, jednak w ocenie Izby, nie wykazał on niezbędnego do wykluczenia poziomu istotności naruszeń.

Moment dowodzenia

Sąd zwrócił również uwagę, że zamawiający w uzasadnieniu decyzji o wykluczeniu wykonawcy z postępowania w sposób zdawkowy i lakoniczny przedstawił okoliczności mające potwierdzać fakt nienależytego wykonania umowy przez wykonawcę, sporządził i przekazał uzasadnienie wykluczenia wykonawcy z postępowania w sposób sprzeczny z dyspozycją art. 92 ust. 1 pkt 3 Pzp, co skutkowało koniecznością jego sprostowania, uzewnętrznił dopiero na rozprawie faktyczne intencje zamawiającego oraz przedstawił dowody na poparcie prezentowanych tez. Z art. 24 ust. 5 pkt 4 Pzp wynika, że „wykazanie" podstawy wykluczenia winno mieć odzwierciedlenie w uzasadnieniu wykluczenia wykonawcy z postępowania, a nie dopiero na etapie dowodzenia przed KIO.

Nienależyte wykonanie

Zamawiający nie może zatem opierać się wyłącznie na fakcie, że doszło do rozwiązania wcześniejszej umowy zawartej z wykonawcą. Musi także wykazać, że do rozwiązania umowy (lub zasądzenia odszkodowania) doszło z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez wykonawcę. Oznacza to, że zamawiający musi wykazać, czego konkretnie wykonawca nie zrobił lub jakiego obowiązku wynikającego z wcześniejszej umowy nie wykonał. Ponadto zobowiązany jest wykazać, że określone we wcześniejszej umowie zobowiązanie, którego wykonawca nie wykonał lub wykonał nienależycie, było dla tej umowy istotne. W świetle dyrektywy klasycznej oznacza to, że zamawiający musi wykazać, że wykonawca albo nie wykonał umowy w ogóle albo wykonał ją nienależycie w stopniu znaczącym lub nienależyte wykonywanie miało charakter uporczywy, nawet jeśli niedociągnięcia nie były znaczące.

Sygnatura akt: II Ca 147/19

Komentarz autorów:

Tomasz Siedlecki, radca prawny, właściciel Kancelarii Siedlecki

Paulina Sawicka, adwokat, Senior Associate, Kancelaria Siedlecki

Omówione orzeczenie wydaje się być niezwykle istotne dla całego rynku zamówień publicznych, gdyż w sposób bezsprzeczny pokazuje, że wykluczenie z art. 24 ust. 5 pkt 4 Pzp nie ma charakteru arbitralnego i automatycznego.

Zamawiający podejmując decyzję o wykluczeniu danego wykonawcy na podstawie ww. przesłanki powinni pamiętać, że podstawa uzasadnienia wykluczenia wykonawcy, wskazująca jedynie na fakt odstąpienia od umowy nie może być ogólna i nieprecyzyjna oraz, że musi odnosić się do przyczyn uzasadniających wykluczenie odwołującego. Decyzja o wykluczeniu z postępowania musi zostać poparta konkretnymi dowodami, a także musi jasno precyzować powody tego wykluczenia wraz ze wskazaniem odpowiedniej podstawy prawnej. Wykonawca nie może domyślać się przesłanek, z powodu których został wykluczony z postępowania.

Na takim stanowisku stanął Sąd Okręgowy w Krakowie w wyroku z 8 marca 2019 r. w sprawie o sygn. akt: II Ca 147/19 (skarga na orzeczenie KIO 2400/18).

Stan faktyczny

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Sądy i trybunały
Prokurator krajowy zdecydował: będzie śledztwo ws. sędziego Nawackiego