Przeniesienie siedziby firmy do Niemiec może być podatkowo nieopłacalne

Dochody firmy zarejestrowanej w Niemczech przez osobę fizyczną zamieszkałą w Polsce są co do zasady opodatkowane w naszym kraju, chyba że uzyskiwane są przez położony w Niemczech zakład. Podatkowo nie musi to być mniej korzystne niż rozliczenie w Niemczech

Aktualizacja: 20.08.2009 07:44 Publikacja: 20.08.2009 06:30

[b]– Mam zamiar przenieść siedzibę działalności do Niemiec. Jestem VAT-owcem i płacę podatek liniowy (księga przychodów i rozchodów). Czy dla takiego przedsiębiorcy będzie to opłacalna zmiana? Jaka jest kwota wolna od podatku? Co z VAT? Jak wyglądać będą ostateczne rozliczenia, jeśli wszystkie usługi wykonywane będą na terenie Polski i tylko dla krajowych kontrahentów?[/b]

Osoby chcące podjąć działalność gospodarczą na terytorium Niemiec mają prawo wyboru dowolnej formy prawnej tej działalności na zasadach obowiązujących przedsiębiorców niemieckich. Do podstawowych form prowadzenia działalności na terytorium Niemiec należą:

- jednoosobowa działalność gospodarcza (niem. Einzelunternehmen),

- spółki osobowe, w tym np. spółka jawna (niem. Offene Handelsgesellschaft/OHG), spółka komandytowa (niem. Kommanditgesellschaft/KG) oraz jej hybrydalna forma GmbH & Co. KG,

- spółki kapitałowe, w tym spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (niem. GmbH), spółka akcyjna (niem. AG), spółka komandytowo-akcyjna (niem. KGaA) >patrz ramka.

[srodtytul]Jakie podatki trzeba zapłacić w Niemczech[/srodtytul]

Osobę prowadzącą samodzielnie działalność gospodarczą obciążają zasadniczo następujące rodzaje podatków dochodowych:

- podatek dochodowy od osób fizycznych (niem. Einkommensteuer, ESt) obliczany jest zasadniczo według progresywnej taryfy podatkowej ze stawkami granicznymi w 2009 r. od 15 do 45 proc. (ta maksymalna dla dochodów powyżej 250 401 euro rocznie). Przepisy EStG gwarantują relatywnie wysoką kwotę wolną od podatku: w 2009 r. dla osoby rozliczającej się indywidualnie 7834 euro;

- podatek od działalności gospodarczej (niem. Gewerbesteuer, GewSt) – przedmiotem opodatkowania GewSt jest każda działalność gospodarcza (przedsiębiorstwo), o ile jest ona prowadzona na terytorium Niemiec. Podstawą opodatkowania GewSt jest dochód z działalności gospodarczej, pomniejszany ewentualnie o kwotę wolną od podatku, np. w przypadku przedsiębiorców indywidualnych oraz spółek osobowych w wysokości 24 500 euro. Od 2008 r. stawka podatku od działalności gospodarczej wynosi 3,5 proc. Kwotę należnego podatku oblicza się poprzez pomnożenie podstawy opodatkowania przez stawkę podatkową (3,5 proc.) oraz stawkę lokalną (niem. Hebesatz), średnio na poziomie 400 proc., ustalaną indywidualnie przez każdą gminę. GewSt podlega ryczałtowemu zaliczeniu na poczet ESt;

- dodatek solidarnościowy (niem. Solidaritätszuschlag) w wysokości 5,5 proc. kwoty należnego podatku dochodowego od osób fizycznych (ESt) bądź podatku dochodowego od osób prawnych (KSt).

[srodtytul]Ważne gdzie rezydencja[/srodtytul]

Czytelnik pisze, że zamierza przenieść siedzibę działalności do Niemiec. Łączna wysokość obciążenia podatkowego zależy przede wszystkim od tego, czy wraz z zarejestrowaniem działalności w Niemczech następuje zmiana rezydencji (miejsca zamieszkania). O rezydencji decyduje w szczególności ośrodek interesów życiowych (ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze) – zob. art. 4 ust. 2 umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z Niemcami.

Udzielając odpowiedzi, przyjmujemy, że czytelnik nadal pozostaje rezydentem w Polsce. Wtedy zgodnie z § 1 ust. 4 w zw. z § 49 EStG przedsiębiorca polski podlega w Niemczech ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, tj. od dochodu (majątku) przypisanego zakładowi w Niemczech, a w Polsce – nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (art. 3 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=E1FADAC8BAED4687AD6DCDDA83A88900?id=80474]ustawy o PIT[/link]). Dochody wypracowane poprzez firmę zarejestrowaną w Niemczech podlegają co do zasady opodatkowaniu w Polsce (tj. w państwie rezydencji), chyba że uzyskiwane są poprzez zakład położony w Niemczech (zob. DF z 9 lipca 2009 r., „[link=http://www.rp.pl/artykul/331054.html]Działalność można przenieść za granicę i zaoszczędzić na podatkach[/link]”). W celu zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu stosuje się metodę zwolnienia z zastrzeżeniem progresji (art. 24 ust. 2 umowy z Niemcami). Oznacza to, że w przypadku przedsiębiorców opodatkowujących swoje dochody według progresywnej skali podatkowej (18 proc., 32 proc.) dochody opodatkowane w Niemczech uwzględnia się przy ustalaniu przeciętnej stawki podatkowej stosowanej wyłącznie do dochodów ze źródeł położonych w Polsce. Jeżeli przedsiębiorca korzysta z opodatkowania według stawki liniowej (19 proc.), to zastrzeżenie progresji nie ma wpływu na całkowitą wysokość obciążenia podatkowego jego dochodów. Zakładowi położonemu w Niemczech należy przypisać takie zyski, jakie mógłby on osiągnąć, gdyby wykonywał taką samą lub podobną działalność, w takich samych lub porównywalnych warunkach, jako samodzielne przedsiębiorstwo i był całkowicie niezależny w stosunkach z przedsiębiorstwem macierzystym (art. 7 ust. 2 umowy z Niemcami).

[ramka][b]Przykład[/b]

Przedsiębiorca indywidualny Jan Nowak, prowadzący na terytorium Polski działalność w zakresie handlu sprzętem elektronicznym, postanowił zarejestrować firmę jednoosobową w Niemczech i w tym celu wynajął biuro w Berlinie. Sprzęt elektroniczny nadal jest sprzedawany w Polsce, umowy zawierane są również na skutek działalności prowadzonej w Polsce. Wynika z tego, że dochody ze sprzedaży zostaną opodatkowane w Polsce, natomiast zakładowi niemieckiemu należy przypisać dochody wypracowane poprzez tę placówkę (biuro), np. ze sprzedaży kontrahentom niemieckim.

Uwzględniając przedstawione ramy prawne, obciążenie podatkowe polskiego inwestora będącego osobą fizyczną z tytułu zysków osiągniętych poprzez zakład położony w Niemczech przedstawiamy w tabeli. Dla uproszczenia przyjmujemy dochód uzyskany przez przedsiębiorcę polskiego na terytorium Niemiec w wysokości 100 jednostek.

Jak wynika z przedstawionej symulacji opodatkowania, zakładającej w szczególności zastosowanie najwyższej granicznej stawki podatkowej dla dochodów powyżej 250 401 euro, łączne obciążenie dochodów wypracowanych przez firmę zarejestrowaną na terytorium Niemiec wynosi 47,44 proc. Przy takim założeniu nietrudno o wniosek, że obciążenie to jest istotnie wyższe niż w Polsce, gdzie przedsiębiorca może skorzystać z opodatkowania według stawki liniowej 19 proc. Jednak przy prognozowaniu niższych dochodów i założeniu np. stawki 15 proc. a także uwzględnieniu różnic przy ustalaniu podstawy opodatkowania, można dojść do całkowicie odmiennego wniosku.

[b][link=http://grafik.rp.pl/grafika/358794]Patrz tabela[/link][/b]

[/ramka]

[srodtytul]Co z podatkiem VAT[/srodtytul]

O miejscu opodatkowania podatkiem od wartości dodanej (polskim VAT lub niemieckim Umsatzsteuer) decyduje miejsce świadczenia usług określone dla konkretnych usług w wewnętrznym ustawodawstwie obydwu państw, bazującym na unijnej dyrektywie VAT. Gdy więc usługa jest świadczona na terytorium Polski przez osobę zarejestrowaną dla celów podatku od wartości dodanej w innym państwie członkowskim (tu w Niemczech), pojawia się konieczność ustalenia miejsca świadczenia. W tym celu niezbędne jest zdefiniowanie rodzaju świadczenia (usługi). Miejsce świadczenia należy odróżniać od miejsca faktycznego wykonywania usług. Od właściwego określenia miejsca świadczenia zależy prawidłowe opodatkowanie usługi, w szczególności ustalenie, czy usługa podlega, czy nie podlega opodatkowaniu polskim VAT oraz czy przedsiębiorca ma np. obowiązek rejestracji dla celów tego podatku w Polsce.

[ramka][b]Przykład[/b]

Jan Nowak, zarejestrowany jako przedsiębiorca z siedzibą na terytorium Niemiec, będący podatnikiem podatku od wartości dodanej w Niemczech, świadczy polskiej spółce usługi nadzoru budowlanego na placu budowy położonym w Polsce. Ponieważ zgodnie z art. 27 ust. 2 pkt 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]ustawy o VAT[/link] miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomością jest miejsce jej położenia, to usługi Jana Nowaka podlegają VAT na terytorium Polski według stawki właściwej dla tego rodzaju usług w Polsce (co do zasady 22 proc.). Gdyby Jan Nowak (podatnik niemieckiego podatku od wartości dodanej) świadczył np. usługi wynajmu samochodów osobowych na rzecz polskiego podatnika, to usługa taka podlegałaby co do zasady opodatkowaniu w Niemczech według tamtejszej stawki (19 proc.).[/ramka]

[ramka][b]Jakie formalności należy załatwić [/b]

Zasady rejestracji i prowadzenia działalności gospodarczej w Niemczech reguluje ustawa o prowadzeniu działalności gospodarczej (niem. Gewerbeordnung). Do obowiązków rejestracyjnych przedsiębiorcy jednoosobowego na terytorium Niemiec należy w szczególności:

- dopełnienie formalności meldunkowych,

- zgłoszenie działalności gospodarczej w urzędzie ds. gospodarczych właściwym dla miejsca siedziby przedsiębiorstwa (niem. Gewerbeamt/Ordnungsamt),

- stosowna dokumentacja w razie konieczności uzyskania koncesji lub uznania kwalifikacji.

Urząd ds. gospodarczych informuje już o zarejestrowaniu przedsiębiorstwa:

- urząd skarbowy,

- branżową kasę chorych,

- izbę przemysłowo-handlową, względnie izbę rzemieślniczą.

Przedsiębiorstwo jednoosobowe nie podlega więc wpisowi do rejestru handlowego. Przedsiębiorca musi prowadzić pełną księgowość zasadniczo wtedy, gdy roczny obrót przekroczył 500 tys. euro lub zysk 50 tys. euro. W przeciwnym wypadku przedsiębiorca może prowadzić uproszczoną ewidencję podatkową opartą na zasadzie kasowej (książka przychodów i rozchodów, niem. Einnahmen-Überschussrechnung).[/ramka]

[i]Autorzy są doradcami podatkowymi w Roedl, Jamroży, Majchrowicz-Bączyk, Smagowicz-Tokarz Kancelaria Prawna sp.k.[/i]

[b]– Mam zamiar przenieść siedzibę działalności do Niemiec. Jestem VAT-owcem i płacę podatek liniowy (księga przychodów i rozchodów). Czy dla takiego przedsiębiorcy będzie to opłacalna zmiana? Jaka jest kwota wolna od podatku? Co z VAT? Jak wyglądać będą ostateczne rozliczenia, jeśli wszystkie usługi wykonywane będą na terenie Polski i tylko dla krajowych kontrahentów?[/b]

Osoby chcące podjąć działalność gospodarczą na terytorium Niemiec mają prawo wyboru dowolnej formy prawnej tej działalności na zasadach obowiązujących przedsiębiorców niemieckich. Do podstawowych form prowadzenia działalności na terytorium Niemiec należą:

Pozostało 93% artykułu
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów