- układowe,
- sanacyjne.
Postępowania różnią się nieco od siebie i stosuje się je w zależności od tego, w jakiej sytuacji jest przedsiębiorstwo, jakiego rodzaju wierzytelności chce się objąć układem, czy dłużnik jest w stanie porozumieć się z wierzycielami oraz jak daleko idące kroki trzeba podjąć, by ocalić ą firmę przed upadłością.
Postępowanie o zatwierdzenie układu dedykowane jest w szczególności przedsiębiorcom, wobec których istnieje tzw. stan zagrożenia niewypłacalnością. Jest to najmniej inwazyjna forma restrukturyzacji. Przeprowadzane jest ono przy minimalnym udziale sądu i jest skierowane do dłużników, którzy są w stanie porozumieć się z większością wierzycieli. Dłużnik sam dokonuje wyboru doradcy restrukturyzacyjnego i zawiera z nim umowę.
Przyspieszone postępowanie układowe podobnie jak o zatwierdzenie układu, warunkowane jest niższym niż 15 proc. udziałem wierzytelności spornych w sumie wszystkich wierzytelności układowych. W postępowaniu przyspieszonym zawarcie układu następuje po sporządzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie, czyli dość szybko. Wszczynane jest na wniosek dłużnika. Sąd wyznacza sędziego-komisarza oraz nadzorcę sądowego. Nadzorca sporządza spis wierzytelności oraz plan restrukturyzacyjny, zawiadamia wierzycieli o otwarciu postępowania oraz opiniuje sytuację gospodarczą dłużnika i jego możliwość realizacji układu. Wierzyciele nad układem głosują na zgromadzeniu wierzycieli.
Postępowanie układowe przypomina przyspieszone układowe, ale stosuje się je, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekroczy 15 proc. sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.
Postępowanie sanacyjne jest najbardziej odczuwalne przez dłużnika. Dotyczy najczęściej przedsiębiorstw już niewypłacalnych, gdy poza restrukturyzacją zobowiązań konieczne jest podjęcie innych działań typowych dla postępowania upadłościowego, np. redukcja zatrudnienia, wypowiedzenie niektórych umów, sprzedaż części majątku. Do tego w postępowaniu sanacyjnym dłużnik traci zarząd nad swoim majątkiem. Niemniej, biorąc pod uwagę jego cel, z pewnością nie należy go przekreślać.
W każdym z postępowań, po zatwierdzeniu układu przez sąd i zakończeniu postępowania restrukturyzacyjnego, dłużnik, poza tym, że zobowiązany jest do spłaty zobowiązań na zasadach przyjętych w układzie, musi również terminowo regulować swe bieżące należności, a także podejmować działania zmierzające do polepszenia sytuacji ekonomicznej firmy. Już na etapie składania wniosku o otwarcie postępowania przedsiębiorca przedstawia plan restrukturyzacyjny, w którym wskazuje jakie działania planuje, by polepszyć sytuację firmy. Nad wykonaniem układu czuwa wyznaczony przez sąd nadzorca układu. Ważne, by pamiętać, że niewykonywanie układu lub nieregulowanie przez przedsiębiorcę bieżących zobowiązań stanowi przesłankę do uchylenia układu, co z kolei powoduje, że wierzyciele uprawnieni są do dochodzenia swych należności w pełnej kwocie i dysponują tytułem wykonawczym.
Niemniej, w razie problemów przy wykonywaniu układu pozostaje jeszcze furtka, jaką jest zmiana układu lub przyspieszony wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego, o ile układ nie został przyjęty w tym postępowaniu.
Zdaniem autorki
Magdalena Grzywaczewska-Łuczkowska, radca prawny w Mariański Group Kancelarii Prawno-Podatkowej
Nawet w najtrudniejszej sytuacji są dostępne rozwiązania, które mogą uchronić firmę przed upadłością. Najistotniejsze jest podej- mowanie działań odpowiednio wcześnie, by zapewnić im maksy- malną skuteczność. Zachętą do złożenia wniosku o otwarcie postę- powania restrukturyzacyjnego – poza szansą na uniknięcie upadłości oraz możliwością spłaty zobowiązań na korzystnych dla dłużnika warunkach jest zabezpieczenie dalszego działania przedsiębiorstwa dłużnika. W toku większości postępowań restru- kturyzacyjnych zarząd majątkiem pozostaje w rękach przedsiębiorcy. Po otwarciu postępowania nie można takiemu dłużnikowi wypowiedzieć umowy najmu lub dzierżawy, a także umów kredytu, leasingu, ubezpieczeń majątkowych, umów rachunku bankowego. Jednak najskuteczniejszą ochronę dłużnikowi zapewnia zawieszenie postępowań egzekucyjnych dotyczących wierzytelności objętych układem, wszczętych przed otwarciem postępowania. W przypadku zaś postępowania sanacyjnego – także zawieszenie postępowań egzekucyjnych skierowanych do majątku dłużnika, wchodzącego do masy sanacyjnej, a więc dotyczących również wierzytelności nieobjętych układem.
