Jak uniknąć podwyżki opłaty za użytkowanie wieczyste

Przedsiębiorca, który jest użytkownikiem wieczystym może jesienią otrzymać pismo z informacją o podwyżce opłaty za użytkowanie wieczyste. Nie musi jednak jej zaakceptować

Publikacja: 06.11.2012 05:25

Co 5-10 lat duże aglomeracje aktualizują opłaty roczne za użytkowanie wieczyste. Ponieważ nie robią tego zbyt często, zmiany wysokości opłat mogą być dotkliwe dla przedsiębiorcy i nowe mogą przekraczać nawet 5 tys. razy wysokość dotychczasowych opłat.

Kiedy zmiana

Nie ma zasady, co do terminu wręczenia informacji o podwyżce. Ale pismo w jej sprawie musi być doręczone do końca roku. Jest to bardzo ważne. Gdy właściciel gruntu tego nie zrobi, to nie wejdzie ona w życie w kolejnym roku.

Najlepiej pokaże to przykład. Jeżeli więc miasto planuje podwyżkę od 1 stycznia 2013 r., ale pismo w tej sprawie wręczy użytkownikowi wieczystemu dopiero 3 stycznia 2013 r., to zacznie ona obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2014 r.

Warto wiedzieć, że w przypadku użytkowników wieczystych, takich jak właściciele mieszkań podwyżka rozkładana jest na raty, jeżeli przekracza 200 proc. wcześniej płaconej opłaty rocznej, nie dotyczy to jednak przedsiębiorców i działek komercyjnych.

Najpierw wniosek do SKO

Co ma więc zrobić użytkownik, który nie zgadza się z wysokością podwyżki? Pouczenie o sposobie kwestionowania podwyżki użytkownik zawsze znajdzie w piśmie zawierającym wypowiedzenie dotychczasowej opłaty za użytkowanie wieczyste. Do wniesienia sprawy do sądu nie trzeba angażować prawnika.

Na złożenie wniosku do samorządowego kolegium odwoławczego (dalej: SKO) użytkownik wieczysty ma 30 dni, licząc od dnia doręczenia mu wypowiedzenia. Wnosi się je do SKO właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Gdyby użytkownik nie zdecydował się wystąpić do SKO, oznacza to, że akceptuje podwyżkę.

Przepisy pozwalają na przywrócenie terminu 30 dni. Trzeba w tej sprawie wystąpić do SKO i wykazać, że nie było winą użytkownika, że nie zdążył złożyć wniosku w terminie. SKO ma 7 dni na jego rozpatrzenie.

W dotychczasowej wysokości

Do czasu rozstrzygnięcia sprawy przed SKO użytkownik wieczysty wnosi opłatę w dotychczasowej wysokości. SKO może ustalić, że nowy jej wymiar jest nieuzasadniony i wtedy obowiązuje opłata dotychczasowa. Jeżeli zaś użytkownik przegra, to musi zapłacić różnicę pomiędzy tym co zapłacił a tym co wnika z podwyżki.

Najpóźniej do 31 marca użytkownicy wieczyści powinni uiścić opłatę roczną z tytułu użytkowania gruntu

Uwaga!

Często tryb aktualizacji opłaty za użytkowanie wieczyste mylony jest ze zwykłym trybem odwoławczym wynikającym z kodeksu postępowania administracyjnego.

Tymczasem opłatę z tytułu użytkowania wypowiada się w drodze czynności cywilnoprawnej a nie decyzji administracyjnej.

Dlatego, jeżeli użytkownik wieczysty chce kwestionować podwyżkę składa wniosek do samorządowego kolegium odwoławczego a nie odwołanie. Wiele osób jednak o tym nie wie. Często więc tytułują swoje wnioski jako odwołanie.

Jakie zasady postępowania

SKO zarządza przeprowadzenie rozprawy niezwłocznie, w przypadku Warszawy jest to rok. Jeżeli więc wniosek wpłynie pod koniec września 2012 r. to zostanie rozpatrzony w październiku 2013 r. Zwykle jedna rozprawa wystarczy. Stawiennictwo na nią nie jest obowiązkowe.

Przedstawiciele miasta na ogół nie przychodzą, co podobno jest warszawską praktyką, w innych miastach jest inaczej. Natomiast użytkownicy na ogół stawiają się. Rozprawa nie kończy się orzeczeniem. Zapada ono na posiedzeniu niejawnym i jest następnie przesyłane stronom. W dużych miastach na orzeczenie trzeba czasami czekać kilka miesięcy, w mniejszych od 14 dni do miesiąca.

Wniosek nic nie kosztuje. Natomiast po przeprowadzeniu rozprawy strona, która wygrała sprawę, może złożyć wniosek o zwrócenie jej kosztów. Przykładowo jeżeli zwycięzcą jest użytkownik, to może zażądać zwrotu kosztów sporządzenia operatu szacunkowego, czy też usług prawnika etc.

Nie płacisz, przyjdzie komornik

Gdy przedsiębiorca nie kwestionował podwyżki opłaty, ale jej nie uiszcza lub np. wpłaca ją w wysokości dotychczasowej, właściciel może ściągnąć ją przymusowo, przez komornika, dopiero po uprzednim wniesieniu sprawy do sądu cywilnego i po wydaniu wyroku zasądzającego należność.

Jeśli zainteresowany nie zgadza się z orzeczeniem SKO, może w ciągu 14 dni od jego doręczenia wnieść, za pośrednictwem SKO, sprzeciw do sądu. Takie prawo przysługuje też drugiej stronie, np. gminie. Sprzeciw jest równoznaczny z żądaniem przekazania sprawy do sądu cywilnego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości.

Co to takiego użytkowanie wieczyste

To jedno z trzech rodzajów praw rzeczowych, obok własności i praw rzeczowych ograniczonych.

Polega na oddaniu w użytkowanie gruntu będącego własnością skarbu państwa, gminy lub związku gmin osobie fizycznej lub prawnej na czas określony najczęściej na 99 lat, czasami na okres krótszy, minimum jednak na 40 lat. Przede wszystkim dotyczy gruntów położonych w granicach administracyjnych miast.

Stawka opłaty rocznej

- za grunt oddany na cele mieszkaniowe — 1 proc. ceny gruntu,

- za grunt związany z działalnością turystyczną — 2 proc. ceny,

- za grunt przeznaczony na cele komercyjne takie jak usługi — 3 proc. ceny.

Jak powinien wyglądać wniosek do samorządowego kolegium odwoławczego

Wystarczy zwykła kartka papieru i jedno z dwóch sformułowań: „użytkownik wnosi o uznanie, że opłata z tytułu użytkowanie jest nieuzasadniona" albo „ że jest uzasadniona, ale w innej wysokości". Potrzebne są dwa egzemplarze wniosku, jeden zostaje w SKO, drugi jest przesyłany do urzędu miasta.

Warto też pamiętać, że wniosek składa się przeciwko organowi reprezentującemu właściciela (wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi – w wypadku nieruchomości komunalnych lub staroście, gdy chodzi o nieruchomości skarbu państwa).

Oczywiście we wniosku nie powinno zabraknąć uzasadnienia, dlaczego zdaniem użytkownika, podwyżka jest za wysoka. W niektórych SKO nie ma szans na wygraną, gdy nie przedstawi się operatu szacunkowego.

Argumenty dla sądu

Sprzeciw powinien zawierać tylko wskazanie SKO, za pośrednictwem którego jest wnoszony, jego adres, oznaczenie kwestionowanego orzeczenia kolegium (data, sygnatura) oraz podpis użytkownika wieczystego. Kolegium obowiązane jest przekazać sprzeciw do sądu wraz z aktami sprawy.

Jego wniesienie powoduje, że orzeczenie traci moc, nawet jeśli sprzeciw dotyczy tylko jego części. Sąd może dopuścić jako dowód opinię biegłego albo biegłych dotyczącą ceny gruntu, będącej podstawą do wyliczenia opłaty rocznej.

W praktyce na wygraną można liczyć tylko w razie podważenia opinii rzeczoznawcy zaangażowanego przez właściciela gruntu. Szanse na wygraną w sądzie są większe niż przed SKO. Od wyroku sądu I instancji przysługuje apelacja.

Jakie ma się prawa

Użytkownik wieczysty jest właścicielem wybudowanych przez siebie budynków i może je wynająć.

Grunt może wydzierżawić oraz pobierać z niego pożytki, na przykład sprzedawać plony z użytkowanego gruntu rolnego.

Użytkownik może żądać rozgraniczenia nieruchomości, korzystać z praw sąsiedzkich (takich jak np. prawo usunięcia korzeni drzew przechodzących na jego grunt i owoców, jakie nań spadają), może też przenieść prawo użytkowania wieczystego na inną osobę, czyli sprzedać je, darować.

Z wokandy

- Przedmiotem postępowania aktualizacyjnego jest ustalenie, czy nastąpił wzrost wartości nieruchomości oraz jaka jest jego wielkość. Nie ma żadnych przepisów, które mówią, że w postępowaniu tym wykorzystać można tylko jeden operat. Wręcz przeciwnie, dążąc do oszacowania wartość a nieruchomości w najbardziej miarodajny sposób, celowe może być uzyskiwanie tylu wycen, ile będzie konieczne dla zrealizowania celu postępowania.

Postępowanie aktualizacyjne byłoby niezasadne jedynie wówczas, gdyby okazało się, że wartość nieruchomości od ostatniej aktualizacji opłaty nie wzrosła. Ustalenie to zostałoby wzięte pod uwagę nawet wówczas, gdyby dowodził go drugi lub kolejny operat uzyskany w postępowaniu, o ile zostałby on uznany za najbardziej miarodajny na potrzeby prowadzonego postępowania.

Orzeczenie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku z 7 sierpnia 2012 r. 2204/10.

- Przepis art. 77 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowi, iż przy aktualizacji opłaty o której mowa w ust. 1, tj. opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej, na poczet różnicy między opłatą dotychczasową, a opłatą zaktualizowaną zalicza się wartość nakładów poniesionych przez użytkownika wieczystego nieruchomości na budowę poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej po dniu dokonania ostatniej aktualizacji.

Brzmienie tego przepisu nie pozostawia wątpliwości, że zaliczenie tych nakładów odbywa się w ramach procedury aktualizacyjnej. Za takim stanowiskiem przemawia użyty przez ustawodawcę zwrot „przy aktualizacji opłaty".

Zaś pojęcie aktualizacji obejmuje okres pomiędzy wypowiedzeniem opłaty rocznej, a ustaleniem jej wysokości. W związku z powyższym użytkownik wieczysty może domagać się ustalenia wartości i zaliczenia nakładów najpierw przez właściciela, następnie przed samorządowym kolegium odwoławczym czy w końcu przed sądem powszechnym.

Przy czym wniosek taki powinien być złożony przy sporządzaniu operatu szacunkowego dotyczącego wyceny nieruchomości w toku postępowania w przedmiocie aktualizacji opłaty. Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 września 2011 r. I OSK 1429/2011.

Nie trzeba sporządzać pozwu, bo tę funkcję pełni wniosek do SKO. Nie jest potrzebne dodatkowe uzasadnianie sprzeciwu.

Żądanie obniżki

Wiele podwyżek opłat za użytkowanie wieczyste wprowadzono kilka lat temu, gdy ceny nieruchomości były wysokie. W ostatnim czasie zaczęły one spadać. Ustawa o gospodarce nieruchomościami zawiera mechanizm, dzięki któremu użytkownik może żądać obniżenia opłaty za użytkowanie wieczyste od organu reprezentującego właściciela (wójta, burmistrza, prezydenta – w przypadku nieruchomości komunalnych lub starosty, gdy chodzi o nieruchomości skarbu państwa).

Doręczenie żądania powinno nastąpić na piśmie do 31 grudnia roku poprzedzającego aktualizację opłaty rocznej. Oznacza to, że jeżeli chcemy zmniejszenia opłaty od 1 stycznia 2013 r., to musimy swoje żądanie złożyć do końca 2012 r.

Uwaga!

Choć nie wynika to z przepisu, to użytkownik powinien do swojego żądania dołączyć operat, inaczej właściciel gruntu w ogóle się nim nie zainteresuje. Nie ma co liczyć na to, że miasto przygotuje operat. Trzeba jednak przeanalizować, czy takie żądanie się opłaca, sporządzenie operatu sporo kosztuje i sam koszt jego przygotowania może wynieść tyle co obniżka opłaty za użytkowanie. Jeżeli właściwy organ odmówił aktualizacji, to użytkownik w terminie 30 dni od dnia otrzymania tej odmowy, powinien skierować sprawę do samorządowego kolegium odwoławczego.

 

podstawa prawna:

Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami DzU z 2004 r. nr 261, poz. 2603 z późn. zm.

Co 5-10 lat duże aglomeracje aktualizują opłaty roczne za użytkowanie wieczyste. Ponieważ nie robią tego zbyt często, zmiany wysokości opłat mogą być dotkliwe dla przedsiębiorcy i nowe mogą przekraczać nawet 5 tys. razy wysokość dotychczasowych opłat.

Kiedy zmiana

Pozostało 98% artykułu
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Sądy i trybunały
Prokurator krajowy zdecydował: będzie śledztwo ws. sędziego Nawackiego