To odpłatne zbycie
Z udzielanych przez organy podatkowe wyjaśnień wynika, że odpłatne zbycie nieruchomości w zamian za przejęcie długu należy traktować dla celów podatkowych jak umowę sprzedaży nieruchomości. Jak czytamy w interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 8 kwietnia 2011 r. (IPPB2/415-130/11-7/MK), „(...) zawarcie umowy przejęcia długu, której skutkiem było odpłatne zbycie nieruchomości w zamian za przejęcie długu należy traktować dla celów podatkowych jak umowę sprzedaży nieruchomości". A zatem w przedstawionej sytuacji firma A uzyskała przychód z odpłatnego zbycia lokalu użytkowego.
Przychodem tym jest, co do zasady, wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia (zob. art. 19 ust. 1 ustawy o PIT). Jak przy tym wyjaśnił organ w cytowanej powyżej interpretacji, „(...) wyrażona w cenie wartość jest przychodem i to bez względu na to w jakiej formie cena ta została zapłacona. Mogło to nastąpić również i poprzez zwolnienie sprzedającego z długu".
A zatem w przedstawionej sytuacji firma B powinna rozpoznać podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym przychód w kwocie uwzględniającej również część ceny zapłaconą w formie zwolnienia jej z długu wobec firmy C. Kosztem uzyskania tego przychodu są – zakładając, że przedmiotowy lokal stanowił podlegający amortyzacji środek trwały firmy B – poniesione przez firmę B wydatki na nabycie lub wytworzenie przedmiotowego lokalu, pomniejszone o sumę dokonanych od niego odpisów amortyzacyjnych (zob. art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o PIT).
Zwolnienie lub stawka podstawowa
Jeżeli chodzi o skutki w VAT, to w przedstawionej sytuacji firma B dokonała podlegającej opodatkowaniu VAT odpłatnej dostawy lokalu użytkowego (zwolnionej od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy o VAT, a jeżeli żadne z tych zwolnień nie ma zastosowania – opodatkowanej VAT według stawki 23 proc.). Podstawą opodatkowania tej dostawy jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą firma B otrzymała lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od firmy A (zob. art. 29a ust. 1 ustawy o VAT), w tym część zapłaty dokonywana w formie zwolnienia firmy B z długu wobec firmy C.
Można zatem stwierdzić, że w firmie B wystąpiły w przedstawionej sytuacji skutki w podatku dochodowym oraz VAT analogiczne do skutków, które wystąpiłyby w przypadku „zwykłej" sprzedaży przedmiotowego lokalu użytkowego (tj. bez przejęcia długu). Podobnie zakup lokalu jest dla firmy A „zwykłym" zakupem. Z tytułu zakupu tego lokalu firma A jest na zasadach ogólnych uprawniona do odliczenia podatku naliczonego (jeżeli podatek ten wystąpił), jak również – zakładając, że przedmiotowy lokal firma A zaliczy do środków trwałych – może go amortyzować na zasadach ogólnych.
Uwaga na PCC
Umowy przejęcia długu nie zostały wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W konsekwencji, umowy takie same w sobie nie podlegają opodatkowaniu PCC.