Jak są rozliczane transakcje trójstronne

Na podstawie art. 135 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, wewnątrzwspólnotową transakcją trójstronną (WTT) jest transakcja, w której są spełnione łącznie następujące warunki:

Przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawę, nabywcę towarów lub na ich rzecz (art. 135 ust. 1 ?pkt 3 ustawy o VAT).

Przez procedurę uproszczoną zaś rozumie się procedurę rozliczania VAT w wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej, polegającą na tym, że ostatni w kolejności podatnik VAT rozlicza podatek z tytułu dokonania na jego rzecz dostawy towarów przez drugiego ?w kolejności podatnika VAT, jeżeli łącznie są spełnione następujące warunki:

Procedura uproszczona ma zastosowanie również wtedy, gdy ostatni w kolejności podmiot jest osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej lub polskim podatnikiem VAT, która jest zidentyfikowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych w państwie członkowskim, w którym znajduje się towar w momencie zakończenia transportu lub wysyłki. ?W przypadku procedury uproszczonej uznaje się, że WNT zostało opodatkowane u drugiego w kolejności podatnika VAT.

W omawianym przypadku są spełnione wszystkie warunki do zastosowania procedury WTT. Polski podatnik VAT (spółka Omega) nabywa towary od kontrahenta z innego państwa członkowskiego UE, ?a następnie odsprzedaje je na rzecz trzeciego odbiorcy (również z innego państwa UE). ?W tej sytuacji polski podatnik rozlicza VAT w sposób uproszczony.

Dodatkowe dane na fakturze

Zgodnie z art. 136 ust. 1 ustawy o VAT, gdy w procedurze uproszczonej drugim ?w kolejności podatnikiem (analogicznie jak w naszym przypadku) jest polski podatnik VAT, uznaje się, że WNT zostało u niego opodatkowane, jeżeli wystawił on ostatniemu w kolejności podatnikowi VAT fakturę zawierającą, oprócz danych wymienionych w ustawie o VAT, następujące informacje:

Zasady te stosuje się odpowiednio, gdy ostatnim w kolejności podmiotem jest osoba prawna, która nie jest podatnikiem podatku od wartości dodanej, a która jest zidentyfikowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych ?w państwie członkowskim, ?w którym znajduje się towar ?w momencie zakończenia wysyłki lub transportu.

Zapisy w deklaracji...

W zakresie WNT polski podatnik jest zobowiązany do wykazania podstawy opodatkowania w poz. 23 deklaracji VAT-7. Poz. 24 (kwota VAT) nie wypełnia się. Dostawę na rzecz trzeciego w kolejności podatnika ujmuje się w poz. 11 deklaracji VAT (jako transakcję niepodlegającą opodatkowaniu VAT w Polsce).

Dodatkowo należy zaznaczyć poz. 59 w części „F" deklaracji VAT (wykazanie w deklaracji VAT, że podatnik zastosował procedurę WTT).

W tym przypadku transakcja WNT jest wyłączona ?z obowiązku rozliczenia VAT na terytorium Polski. Co do zasady WNT podlega opodatkowaniu na terenie państwa, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu. ?W przypadku WTT zaś ma zastosowanie art. 25 ust. 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym ?w przypadku, gdy nabywca (polski podatnik VAT) przy WNT podał numer przyznany mu przez dane państwo członkowskie dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych inne niż państwo członkowskie, ?w którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu, WNT uznaje się za dokonane na terenie tego państwa członkowskiego, chyba że polski podatnik udowodni, że WNT zostało uznane za opodatkowane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu, ze względu na zastosowanie procedury uproszczonej w WTT, o której mowa w dziale XII ustawy o VAT.

Takie rozwiązanie ma miejsce w analizowanym przypadku, gdyż to trzeci w kolejności podatnik (ostateczny nabywca) ma obowiązek rozpoznania i rozliczenia WNT na terytorium Litwy, Łotwy albo Estonii.

...oraz w ewidencji...

Polski podatnik VAT (drugi w kolejności podatnik, czyli ?w naszym przypadku spółka Omega), do którego ma zastosowanie procedura uproszczona, musi, oprócz danych określonych w ustawie o VAT, podać w prowadzonej ewidencji następujące informacje:

...i w informacji podsumowującej

Do celów VAT transakcję zakupu towaru przez polskiego podatnika od kontrahenta z UE i bezpośredniego przewozu do innego państwa członkowskiego UE uważa się za WNT i WDT. Dlatego na polskim podatniku ciąży obowiązek złożenia informacji podsumowującej VAT-UE ?(art. 138 ust. 5 ustawy o VAT).

W informacji VAT-UE należy wykazać zarówno wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów z terytorium Czech (albo Niemiec), jak i wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (na terytorium Litwy, Łotwy lub Estonii). Na mocy art. 100 ?ust. 1 ustawy o VAT podatnicy mają bowiem obowiązek składać w urzędzie skarbowym zbiorcze informacje o dokonanych:

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o VAT za WNT uważa się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego UE innego niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz. Warunki te są spełnione w omawianym przypadku, towary bowiem kupione przez spółkę Omega od kontrahenta z Niemiec (Czech) są bezpośrednio transportowane na terytorium innych państw członkowskich UE (Litwa, Łotwa, Estonia). Nie ma w tej sytuacji wymogu, aby towar był najpierw dostarczony do spółki Omega (pośrednika w transakcji).

Spełniony jest także warunek z art. 136 ust. 1 i 2 ustawy o VAT (tj. wystawienie przez polskiego podatnika VAT faktury zawierającej dodatkowe informacje potwierdzające charakter WTT transakcji).

Informację VAT-UE składa się co do zasady w okresach miesięcznych. Możliwe jest także składanie jej raz na 3 miesiące >patrz ramka. Wzór informacji VAT-UE został określony w rozporządzeniu ministra finansów z 17 czerwca 2013 r. w sprawie informacji podsumowującej o dokonanych wewnątrzwspólnotowych transakcjach (DzU poz. 724).

Warto podkreślić, że w części C informacji VAT-UE należy w kolumnie D zaznaczyć „x" dla tych pozycji WDT, do których ma zastosowanie procedura uproszczona, zgodnie z art. 135–138 ustawy o VAT, ?a podmiot wypełniający informację jest ?w tej procedurze drugim w kolejności podatnikiem. Analogicznie również ?w odniesieniu do WNT (część D) należy odrębnie zaznaczyć „x" w sytuacji, gdy podatnik stosuje do WNT procedurę uproszczoną, a podmiotem wypełniającym informację jest drugi w kolejności podatnik.

Niezłożenie bądź złożenie błędnej informacji VAT-UE skutkuje sankcjami ?z kodeksu karnego skarbowego. Na podstawie art. 80a k.k.s. kto w informacji podsumowującej podaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych za przestępstwo skarbowe. Sam zaś fakt niezłożenia w terminie właściwemu organowi informacji podsumowującej, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Gdy procedura nie zostanie zachowana

Przywóz towarów wyłącznie na terytorium Polski (bez zachowania warunków procedury WTT) podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych. W odniesieniu do WNT obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych (art. 20 ust. 5), a więc ?z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia. ?W razie zaś dostaw ciągłych (minimum jeden miesiąc) obowiązek podatkowy powstaje z upływem każdego miesiąca do czasu zakończenia dostawy tych towarów.

Transakcję również należy wykazać w informacji podsumowującej WNT.

Autor jest doradcą podatkowym

Co fiskus twierdzi na temat procedur uproszczonych w WTT

Interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 18 czerwca 2013 r. (IPTPP2/443-284/13-4/IR):

„(...) Z powołanych przepisów wynika, że procedura uproszczona w wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej polega na:

Interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy ?z 18 stycznia 2010 r. (ITPP2/443-915b/09/RS):

„(...) Z powołanych przepisów wynika, że ustawodawca zastosowanie procedury uproszczonej w wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej uzależnił od posiadania przez podmiot będący drugim w kolejności uczestnikiem takich dowodów, jak:

Zatem z art. 136 i art. 138 ustawy o podatku ?od towarów i usług nie wynika, aby podatnik był zobowiązany do posiadania innych dokumentów niż wskazane w tych przepisach. Biorąc pod uwagę powyższe, należy uznać, iż spółka musi posiadać w swej dokumentacji dowody, z których wynikałoby, że zostały spełnione warunki określone w art. 135 ust. 1 pkt 2 ustawy, a więc dokumenty potwierdzające, że miała miejsce wewnątrzwspólnotowa transakcja trójstronna oraz warunki ust. 1 pkt 4 wskazanego powyżej artykułu, odnoszące się do procedury uproszczonej (...)".