Członek zarządu spółki straci zasiłek za zarządzanie w czasie choroby

Pobieranie świadczeń zasiłkowych w okresach przebywania na zwolnieniach lekarskich wyklucza możliwość osobistego świadczenia pracy przez jedynego członka zarządu spółki z o.o. pod rygorem utraty prawa do zasiłku.

Publikacja: 29.11.2018 01:00

Członek zarządu spółki straci zasiłek za zarządzanie w czasie choroby

Foto: 123RF

Tak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 15 marca 2018 r. (I UK 49/17).

Czytaj także: Członkowie zarządu a obowiązki w ZUS

Sprawa dotyczyła decyzji, w której ZUS odmówił ubezpieczonemu prawa do zasiłku chorobowego za wskazany okres oraz zobowiązał go do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku wraz odsetkami. Ubezpieczony był zatrudniony w spółce z o.o. na stanowisku prezesa zarządu. W odwołaniu od decyzji podniósł, że w okresach niezdolności do pracy nie pracował, a jedynie jednorazowo podpisał umowę o pracę przywiezioną mu przez syna. Ta czynność miała charakter incydentalny, a prezes musiał ją podjąć ze względu na swoją pozycję w firmie. Według niego podpisanie jednej umowy nie pozostawało w sprzeczności z celem świadczeń z ubezpieczenia społecznego i nie kolidowało z procesem leczenia. W związku z tym nie było podstaw do uznania, że wykonywał pracę zarobkową w stopniu prowadzącym do utraty prawa do zasiłku chorobowego.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że ubezpieczony przebywał kilkakrotnie na długotrwałych zwolnieniach lekarskich w związku z czasową niezdolnością do pracy. W tym czasie nie wykonywał czynności służbowych za wyjątkiem jednorazowego podpisania umowy o pracę. Wobec tego, sąd zmienił zaskarżoną decyzję ZUS, przyznając prezesowi prawo do zasiłku oraz zwalniając go z obowiązku zwrotu pobranego świadczenia.

Po uzupełnieniu materiału dowodowego, sąd drugiej instancji ustalił, że pracownicy spółki nie wiedzieli, czy i kiedy prezes przebywał na zwolnieniach chorobowych. Nie byli informowani o okresach jego niezdolności do pracy. Pracownikom trudno było odróżnić okresy choroby prezesa od okresów wykonywania pracy, w szczególności że w trakcie przebywania na zwolnieniach ubezpieczony wydawał pracownikom normalne polecenia służbowe.

Takie dowody potwierdziły, w przekonaniu sądu, stałą i nagminną praktykę prezesa, polegającą na wykonywaniu pracy w okresach przebywania na zwolnieniach. Sąd potwierdził, że gdyby rzeczywiście chodziło o wykonanie tylko jednej czynności, to można byłoby ją uznać za incydentalną. Jednak ubezpieczony przez około 40 miesięcy korzystał ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych, podejmując w tym samym czasie szereg czynności, które należało uznać za wykonywanie pracy, w tym m.in. podpisywał umowy o pracę, wypowiedzenia, świadectwa pracy, brał udział w pracach komisji powypadkowej. Co więcej, nie było przeszkód, aby prezes ustanowił pełnomocnika do prowadzenia spraw zarządzanej spółki, czego jednak przez długi czas nie uczynił. Sprawa trafiła do SN.

SN podkreślił, że zwolnienia wystawiane są w celu odzyskania okresowo utraconej zdolności do pracy, w związku z czym wykluczają możliwość zarządzania spółką i osobistego świadczenia pracy. Dlatego w okresach udokumentowanej niezdolności do pracy wskutek choroby prezes zarządu, który jednoosobowo zarządza spółką, musi powstrzymać się od wykonywania czynności zarządu pod rygorem utraty prawa do zasiłku chorobowego. Jednocześnie SN podkreślił, że spółka z o.o. lub inny podmiot prawa handlowego kierowany przez jednoosobowy zarząd nie może prawidłowo funkcjonować w obrocie gospodarczym bez organu uprawnionego do zarządzania w okresach niezdolności do pracy prezesa zarządu. Dlatego w okresach takich nieobecności wszelkie konieczne czynności prawne lub faktyczne w imieniu spółki powinna podejmować inna upoważniona osoba. ?

Katarzyna Dulewicz Partner w kancelarii CMS

Omawiany wyrok to przestroga dla członków jednoosobowych zarządów spółek handlowych. Nierzadko zdarza się, że spółką kieruje samodzielnie prezes zarządu będący jednocześnie jedynym członkiem zarządu tej spółki. Taka konstrukcja często sprawdza się w praktyce. Jednak problem pojawia się w sytuacji, gdy prezes jednoosobowego zarządu staje się niezdolny do pracy wskutek choroby. Z przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa wynika, że ubezpieczony, który w okresie orzeczonej niezdolności do pracy wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia, traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Dotychczasowe orzecznictwo potwierdza co prawda, że sporadyczna lub incydentalna aktywność zawodowa nie zawsze oznacza utratę prawa do zasiłku chorobowego. Jednak ZUS i sądy podchodzą do tej kwestii rygorystycznie. Jeżeli zatem prezes jednoosobowego zarządu nie chce utracić prawa do zasiłku chorobowego, to powinien powstrzymać się od wykonywania czynności służbowych w trakcie przebywania na zwolnieniu lekarskim oraz wyznaczyć inną osobę do podejmowania w tym czasie koniecznych czynności w imieniu spółki. ?

Tak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 15 marca 2018 r. (I UK 49/17).

Czytaj także: Członkowie zarządu a obowiązki w ZUS

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił