Wyższe kwoty wolne od potrąceń z zasiłków z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego

Od marca 2019 r. obowiązują zwaloryzowane kwoty objęte ustawową ochroną przy pomniejszaniu zasiłków z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego. Przy egzekwowaniu alimentów kwota wolna wynosi obecnie 514,30 zł, a przy egzekucji świadczeń niealimentacyjnych – 848,60 zł.

Publikacja: 21.03.2019 05:50

Wyższe kwoty wolne od potrąceń z zasiłków z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego

Foto: Adobe Stock

Pracodawca, który zostaje zobligowany do egzekwowania określonych należności (np. na mocy tytułu wykonawczego), potrąceń musi dokonywać nie tylko z wynagrodzenia za pracę, ale również z wypłacanych zatrudnionym osobom: świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego (chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, wypadkowego czy wyrównawczego). W takim przypadku przepisy wymagają przede wszystkim przestrzegania:

- maksymalnej dopuszczalnej wysokości potrącenia,

- kwoty wolnej od potrąceń, określającej część świadczenia niepodlegającą egzekucji,

- zasady proporcjonalnego pomniejszania ww. kwoty.

Czytaj także: Zarobki zleceniobiorców silniej chronione od 2019 r.

Zmiany od lipca 2018 r.

Do końca czerwca 2018 r. kwota wolna od potrąceń realizowanych ze świadczeń emerytalno-rentowych oraz zasiłków z ubezpieczenia społecznego była określona jako odpowiedni procent najniższej emerytury lub renty. Zgodnie z art. 141 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawy emerytalnej), w zależności od rodzaju potrącanych należności przed zajęciem, chroniona była kwota wynosząca 75 proc., 60 proc., 50 proc. albo 20 proc. najniższej emerytury lub renty. Od 1 lipca 2018 r. ustawodawca zdecydował się:

- zrezygnować z powiązania omawianej kwoty wolnej z poziomem najniższej emerytury,

- zastąpić dotychczasowy procentowy związek odpowiednimi kwotami, uwzględniającymi poziom minimum socjalnego w 1-osobowym gospodarstwie emeryckim.

W aktualnym stanie prawnym kwoty wolne od potrąceń podlegają corocznej waloryzacji na zasadach określonych dla emerytur i rent. Tegoroczny wskaźnik waloryzacji emerytur i rent wynosi 102,86 proc.

Dodatkowo, aby coroczne kwoty były znane wszystkim zainteresowanym, ich wysokość obowiązująca od 1 marca każdego roku jest ogłaszana przez Prezesa ZUS, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski", co najmniej na 7 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji.

Stawki po waloryzacji

Nowe kwoty chronione przed egzekucją prowadzoną z zasiłków z ubezpieczenia społecznego wskazuje Komunikat Prezesa ZUS z 18 lutego 2019 r. w sprawie miesięcznej kwoty przeciętnej emerytury, miesięcznej kwoty przeciętnej renty z tytułu niezdolności do pracy, miesięcznej kwoty przeciętnej renty rodzinnej, wypłacanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, kwoty dodatku za tajne nauczanie, dodatku kombatanckiego, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, kwoty świadczenia pieniężnego przysługującego żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych, kwoty świadczenia pieniężnego przysługującego osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, kwot maksymalnych zmniejszeń emerytury lub renty oraz kwot emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń (MP poz. 202).

Nie wcześniej niż od marca

Przyjmuje się, że nowa kwota wolna ma zastosowanie do potrąceń z zasiłków należnych za okres od 1 marca 2019 r.

Gdyby pracownikowi przysługiwał zasiłek za okres obejmujący przełom lutego i marca, wówczas kwotę wolną od potrąceń trzeba ustalić odrębnie, biorąc pod uwagę to, za jaki miesiąc świadczenie chorobowe jest należne.

W proporcji do dni zasiłkowych

Jeśli świadczenie rehabilitacyjne lub zasiłek przysługuje tylko za część miesiąca, kwotę podlegającą ochronie przed potrąceniem zmniejsza się proporcjonalnie do liczby dni, za które to świadczenie jest należne. Sprowadza się to do:

- podzielenia miesięcznej kwoty wolnej przez 30, a następnie

- pomnożenia uzyskanego wyniku przez liczbę dni pobierania świadczenia chorobowego.

Potrącane z zasiłków należności nie mogą przekroczyć górnej granicy określonej procentowo w zależności od rodzaju dokonywanego potrącenia.

Od kwoty brutto

Wysokość zasiłków z ubezpieczenia społecznego bądź świadczenia rehabilitacyjnego podlegającego potrąceniom ustala się od kwoty brutto, czyli przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Potrącenia świadczeń chorobowych nie mogą przekraczać poziomów skazanych w tabeli 2.

W razie zbiegu potrąceń, egzekucja nie może przekraczać:

- 60 proc. świadczenia brutto – jeżeli wśród potrąceń występują należności alimentacyjne,

- 50 proc. kwoty zasiłku – w pozostałych przypadkach (por. ust. 385 komentarza ZUS do ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).

Przykład

Na należnościach przysługujących pracownikowi ciąży zajęcie komornicze dotyczące niespłaconego kredytu o wartości przekraczającej 5000 zł. Z tego tytułu pracodawca musi dokonać potrącenia z kwoty zasiłku chorobowego wynoszącej 3226,20 zł brutto, należnej zatrudnionemu za 21 dni marca 2019 r. Ponieważ jego marcowe zwolnienie lekarskie obejmowało wszystkie dni pracujące obowiązujące w marcu, pracownik był uprawniony tylko do ww. zasiłku.

Aby w opisanych okolicznościach ustalić kwotę potrącenia, pracodawca powinien dokonać następujących obliczeń (przy założeniu, że pracownik jest uprawniony do kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki podatkowe wynoszącej 46,33 zł):

Krok. 1. Skalkulowanie zaliczki na podatek dochodowy:

3226 zł (zasiłek brutto zaokrąglony do pełnych zł) x 18 proc. – 46,33 zł = 534,35 zł; po zaokrągleniu do pełnych zł: 534 zł.

Krok 2. Wyliczenie maksymalnej kwoty potrącenia z tytułu egzekucji należności niealimentacyjnych:?3226,20 zł x 25 proc. = 806,55 zł.

Krok 3. Wyznaczenie kwoty wolnej od potrąceń:

- 848,60 zł : 30 = 28,29 zł,

- 28,29 zł x 21 dni pobierania zasiłku chorobowego w marcu = 594,09 zł.

Krok 4. Ustalenie kwoty zasiłku, z której można dokonać potrącenia (z uwzględnieniem kwoty wolnej od potrąceń):

3226,20 zł – 534 zł (zaliczka podatkowa) – 594,09 zł (kwota wolna od potrąceń) = 2098,11 zł.

Z przysługującego zasiłku za marzec 2019 r. pracodawca może dokonać potrącenia pełnej kwoty 806,55 zł – mieści się ona bowiem w granicy maksymalnego potrącenia i nie narusza kwoty wolnej od potrąceń.

Krok 5. Wyznaczenie kwoty zasiłku do wypłaty:

3226,20 zł – 534 zł – 806,55 zł = 1885,65 zł.

Rachunki przy zbiegu egzekucji

W razie zbiegu potrąceń egzekwowanych na zaspokojenie należności innych niż alimentacyjne z potrąceniami sum egzekwowanych z tytułu należności alimentacyjnych, należy w pierwszej kolejności ustalić kwotę wolną od potrąceń i egzekucji dla należności alimentacyjnych, która obecnie wynosi 514,30 zł. Następnie (jeśli pozwala na to dopuszczalna łączna wysokość potrącenia, która łącznie nie może przekraczać 60 proc. kwoty świadczenia chorobowego brutto) trzeba potrącić sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności niealimentacyjnych, dla których kwota wolna od potrąceń wynosi 848,60 zł.

Pracodawca, który zostaje zobligowany do egzekwowania określonych należności (np. na mocy tytułu wykonawczego), potrąceń musi dokonywać nie tylko z wynagrodzenia za pracę, ale również z wypłacanych zatrudnionym osobom: świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego (chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, wypadkowego czy wyrównawczego). W takim przypadku przepisy wymagają przede wszystkim przestrzegania:

- maksymalnej dopuszczalnej wysokości potrącenia,

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP