VAT: niska cena nie zawsze świadczy o nadużyciu prawa

Kalkulacja czynszu dzierżawnego nie może wynikać wyłącznie z wysokości wydatków poniesionych na inwestycję. Musi też uwzględniać realia gospodarcze panujące na danym obszarze.

Publikacja: 22.08.2018 02:00

VAT: niska cena nie zawsze świadczy o nadużyciu prawa

Foto: 123RF

W listopadzie 2017 r. gmina wystąpiła o interpretację dotyczącą VAT. We wniosku wyjaśniła, że przystąpiła do budowy wewnętrznej infrastruktury komunikacyjnej. Inwestycja ma na celu przygotowanie terenu pod kątem potrzeb potencjalnych inwestorów. Całościowo ma ona zapewnić wsparcie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw na terenie gminy oraz wzrost jej potencjału społeczno-gospodarczego. Gmina podkreślała, że chodzi jej o zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej, zapewnienie korzystnych warunków dla lokalizowania działalności gospodarczej przez potencjalnych przedsiębiorców.

W celu wykonania inwestycji gmina ponosi określone wydatki, a w szczególności nabywa usługi konieczne do jej realizacji. Wykonawcy należne jest określone w umowie wynagrodzenie, ustalone ryczałtowo, które obejmuje 23-proc. VAT.

Czytaj także: Tani pieniądz, niski VAT i turyści napędzają wzrost cen

Gmina wskazała, że parkingi, które będą jej własnością, zostaną oddane do odpłatnej dzierżawy na rzecz niepowiązanej z gminą firmy. Przedmiot dzierżawy (parkingi) będzie wykorzystywany przez dzierżawcę do prowadzenia działalności gospodarczej. Tym samym, ona nie będzie miała innej możliwości korzystania z parkingów. Z tytułu dzierżawy parkingów dzierżawca obowiązany będzie do zapłaty czynszu wynoszącego 300 zł miesięcznie.

Samorządowcy pytali czy gminie przysługuje pełne prawo do odliczenia VAT naliczonego od wydatków ponoszonych na realizację inwestycji.

Sama uważała, że tak, bo z tytułu odpłatnego, opodatkowanego świadczenia usług dzierżawy parkingów jest podatnikiem VAT. Świadczenia wykonywane są bowiem na podstawie umów cywilnoprawnych, usługi nie korzystają ze zwolnienia od VAT i istnieje bezpośredni związek zakupów (kosztów budowy parkingów i dojazdu/zjazdu na te parkingi) z działalnością opodatkowaną gminy.

Fiskus nie tylko nie potwierdził tego stanowiska, ale w ogóle odmówił wydania interpretacji. Przypomniał, że nie wydaje się jej w zakresie tych elementów stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, co do których istnieje uzasadnione przypuszczenie, że mogą być przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem art. 119a lub stanowić nadużycie prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o VAT.

W ocenie fiskusa w zakresie tego, o co pyta gmina, za uzasadnione można uznać przypuszczenie, że analizowane elementy stanu faktycznego stanowią nadużycie prawa w rozumieniu art. 5 ust. 4 i 5 ustawy o VAT, mające na celu zasadniczo osiągnięcie korzyści podatkowej.

Urzędnicy zauważyli, że ustalenie czynszu dzierżawy parkingów na tak niskim poziomie, tj. 300 zł miesięcznie (rocznie 3600 zł) oraz ceny ich ewentualnej sprzedaży na ok. 91 tys. zł netto, przy nakładach poniesionych w wysokości ponad 330 tys. zł, uzasadnia powstanie wątpliwości co do prawdziwej natury czynności pomiędzy gminą a kontrahentami zewnętrznymi. Taka wysokość czynszu czy sprzedaży sugeruje, że faktyczną istotą czynności nie jest dzierżawa czy sprzedaż, lecz użyczenie. Zdaniem fiskusa może to stanowić nadużycie prawa z art. 5 ust. 5 ustawy o VAT. Istnieje zatem podstawa do odmowy wszczęcia postępowania w zakresie wydania interpretacji indywidualnej.

Gmina zaskarżyła odmowę i wygrała. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi przypomniał, że o nadużyciu prawa może być mowa wówczas, gdy działania podmiotu są pozorne i mają na celu wyłącznie uniknięcie opodatkowania lub uzyskanie prawa do odliczenia VAT naliczonego.

Fiskus swoje wątpliwości opiera na niskim poziomie czynszu oraz ceny sprzedaży działek. Tymczasem, w ocenie WSA, kalkulacja czynszu nie może wynikać wyłącznie z wysokości wydatków poniesionych na inwestycję, lecz musi uwzględniać realia gospodarcze panujące na danym obszarze. Gdyby bowiem gmina chciała uzyskać 100-proc. zwrot realizowanej inwestycji, musiałaby podnieść czynsz dzierżawny do wysokości przekraczającej znacząco czynsz możliwy do uzyskania w warunkach rynkowych. A to w praktyce mogłoby wiązać się z brakiem zainteresowania dzierżawą parkingów.

WSA wytknął też fiskusowi, że nie bierze pod uwagę tego, że transakcje sprzedaży nieruchomości będą objęte postępowaniem przetargowym, którego istotą jest uzyskanie jak najkorzystniejszej ceny sprzedaży w panujących realiach gospodarczych. A zatem zarzuty o nierynkowym i nieuzasadnionym ekonomicznie zachowaniu gminy sąd uznał za mało przekonujące.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 19 lipca 2018 r.

sygnatura akt: I SA/Łd 399/18

Komentarz eksperta

Michał Wojtas, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii EOL

Rację należy przyznać poglądowi WSA w Łodzi, który zakwestionował podejście organu interpretacyjnego stosującego opinię Szefa KAS o możliwym użyciu klauzuli obejścia VAT w podobnej sprawie. Porównanie stanów faktycznych – tego we wniosku o interpretację, i tego z opinii – od razu wskazuje na naciąganie procedury przy odmowie wydania interpretacji. Sytuacje były nieporównywalne, a ekonomiczne aspekty planowanej transakcji łatwo dostrzegalne – sąd czytelnie je przedstawił w uzasadnieniu wyroku.

Praktyka odmowy wydania interpretacji ze względu na powołanie się na opinię Szefa KAS o możliwym podejrzeniu osiągania korzyści w VAT jest generalnie kwestionowana przez wojewódzkie sądy administracyjne (najnowsze wyroki: WSA w Olsztynie z 27 czerwca 2018 r., I SA/Ol 311/18 oraz WSA w Warszawie z 14 czerwca 2018 r., VIII SA/Wa 281/18). Sądy te wskazują też, że okoliczności świadczące o nadużyciu czy obejściu prawa nigdy nie będą elementem stanu faktycznego opisanego we wniosku o interpretację, a rolą organu interpretacyjnego jest pouczenie wnioskodawcy o braku ochronnego charakteru interpretacji, jeśli stan faktyczny z wniosku nie będzie odpowiadał stanowi faktycznemu ustalonemu w toku postępowania. Dopiero wtedy organy będą mogły ewentualnie ustalić okoliczności świadczące o obejściu prawa. Dlatego tak ważne jest wyczerpujące opisanie planowanych transakcji – aby żadnych różnic w stanach faktycznych nie było.

W listopadzie 2017 r. gmina wystąpiła o interpretację dotyczącą VAT. We wniosku wyjaśniła, że przystąpiła do budowy wewnętrznej infrastruktury komunikacyjnej. Inwestycja ma na celu przygotowanie terenu pod kątem potrzeb potencjalnych inwestorów. Całościowo ma ona zapewnić wsparcie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw na terenie gminy oraz wzrost jej potencjału społeczno-gospodarczego. Gmina podkreślała, że chodzi jej o zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej, zapewnienie korzystnych warunków dla lokalizowania działalności gospodarczej przez potencjalnych przedsiębiorców.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił