Cezary Żelaźnicki: Szanse dla prawników są w technologii

Rz: Ostatni rok dla pana kancelarii mógł być przełomowy, chociażby ze względu na kilka znaczących transakcji, w których braliście udział?

Cezary Żelaźnicki, partner w PwC Legal, radca prawny: Tych transakcji było wiele. Ale mamy za sobą jedną, która była wyjątkowa – Bayer AG. Po raz pierwszy byliśmy zaangażowani wraz PwC Legal Niemcy w transakcję tego dużego międzynarodowego koncernu przemysłowego. PwC wspierało Bayer AG w projekcie globalnej integracji grupy kapitałowej z grupą kapitałową Monsanto. Było to największe w historii gospodarki niemieckiej przejęcie zewnętrznego podmiotu – wartość transakcji to ok. 64 mld USD. Transakcja obejmowała prawie 70 jurysdykcji. Pomiędzy krokami prawnymi występowało ponad 4 tys. zależności czasowych. Skala przeprowadzanej integracji oraz zakładane dla projektu ramy czasowe (niecałe dwa miesiące) wymagały innowacyjnego podejścia w zakresie składu zespołu projektowego.

Zobacz:

Ranking Kancelarii Prawniczych 2019

Sztuczna inteligencja może być za droga dla polskich kancelarii

- Jest pan partnerem zarządzającym PwC Legal, która wchodzi w skład dużej grupy doradczej. Wcześniej pracował pan w kancelariach spoza BIG4. Czym różni się świadczenie usług w tych firmach?

Pewne podobieństwa istnieją. Pod wieloma względami jednak są to dwa różne światy. Mniejsze kancelarie ograniczają się do podstawowej obsługi klienta, stricte prawnej. My nie jesteśmy tylko doradcami prawnymi, ale też biznesowymi, podatkowymi, technologicznymi oraz finansowymi. Działamy multidyscyplinarnie. Odróżnia nas także kultura pracy. Stawiamy na co-working i bezpośrednie, transparentne relacje. W naszych zespołach trudno szukać hierarchicznych struktur. Przeciwnie, cenimy zdanie młodszych prawników.

- Mówi pan, że dążycie do zwiększenia znaczenia technologii w waszych usługach. W jaki sposób?

Nie żyjemy iluzją, że ten zawód można wykonywać cały czas w ten sam sposób. Napięte harmonogramy narzucone przez klientów czy konieczność analizy dużego wolumenu dokumentów powodują zwiększoną potrzebę modelu wsparcia w ramach naszego nowego Centrum Kompetencji Prawnych w Gdańsku. To rodzaj outsourcingu usług prawnych, który wszędzie na świecie zyskuje na znaczeniu.

W technologii widzimy szansę, aby pracować efektywniej. Korzystamy z narzędzi IT opartych o technologie tzw. sztucznej inteligencji, które pozwalają na szybką analizę ogromnej liczby dokumentów i wyciągania wniosków lub poszukiwania asymetrii. Takie podejście do pracy pozwala na przeanalizowanie całości dokumentacji w znacznie krótszym czasie. Zwiększenie naszej efektywności skutkuje lepszą jakością i często atrakcyjniejszą ceną usług dla klienta. Ponadto używamy specjalnych programów do współpracy, dzięki którym możemy pracować w różnych miejscach na świecie, często nad tą samą sprawą czy dokumentem. Uważamy, że w tym samym kierunku powinni zmierzać prawnicy przedsiębiorstw. Dlatego stworzyliśmy DPO Compliance Tool – narzędzie IT wspomagające inspektora ochrony danych osobowych w realizacji jego zadań wynikających z RODO.

- Jakie wyzwania prawne dla przedsiębiorców są związane z nowymi technologiami?

Jednym z największych jest duży stopień niepewności prawnej. Technologie często wyprzedzają istniejące prawo. W praktyce oznacza to, że często klient nie ma pewności, że wykorzystanie nowej technologii nie będzie oznaczało dużego ryzyka. Przykładem jest chociażby blockchain. Wiele podmiotów pracuje nad wykorzystaniem tej technologii np. w ramach tzw. smart kontraktów. Brak odpowiedniego prawa, literatury i orzecznictwa rodzi pytania o zastosowanie do tej technologii podstawowych koncepcji prawa cywilnego (np. jak do nieodwołalnego kontraktu zastosować przepisy o wadach oświadczeń woli).

- Sztuczna inteligencja – w Polsce to się sprzedaje?

Wiele się mówi u nas o sztucznej inteligencji, często nadużywając tego terminu. Jest ona mylona z automatyzacją procesów, a ta ma często niewiele wspólnego ze sztuczną inteligencją w rozumieniu algorytmów samouczących. Znamy te rozwiązania z naszej praktyki. Mieliśmy przyjemność doradzać regulacyjnie np. w projekcie dotyczącym wykorzystania algorytmów samouczących w procesie doradztwa inwestycyjnego.

- Prawnikom pomagają często też nowe regulacje. Jak połączyć to z trendami technologicznymi?

To jest pewien fenomen współczesnego świata. Digitalizacja gospodarki postępuje i to widać gołym okiem. Wszystkie najcenniejsze informacje przetwarzane są dzisiaj w zasobach informatycznych, z czym łączy się szereg zagrożeń. Europejski i polski ustawodawca coraz częściej zaczyna więc dostrzegać potrzebę uregulowania pewnych kwestii. Najlepszymi przykładami są RODO czy ustawa o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa.

Trendy związane z technologią mogą – i moim zdaniem wręcz powinny – przekładać się na pracę prawników. Przykładem jest RODO. Wdrożenie tego aktu prawnego w organizacji stanowiło nie lada wyzwanie. Jeszcze trudniejsze jest utrzymanie pełnej zgodności z przepisami w ramach codziennego funkcjonowania przedsiębiorstwa. RODO było więc świetną okazją, aby skorzystać z trendu technologicznego i pokazać naszym klientom innowacyjne rozwiązania w postaci narzędzia PwC DPO Compliance Tool. Narzędzie wykorzystuje bogate doświadczenie PwC w zakresie wdrożeń. Jest też doskonałym przykładem na to, że prawnicy coraz częściej powinni stawiać na współpracę z informatykami.

Prawnicy, którzy nie rozumieją technologii, nie będą umieli ich dobrze wdrożyć. Prawnik XXI w. musi stale podnosić kompetencje. Powinniśmy inwestować w uczenie się nie tylko przepisów, ale poznanie nowych technologii i najnowszych trendów informatycznych.

- Jacy są, a jacy powinni być prawnicy?

Prawnicy, najmłodsze pokolenia, wprowadzają do organizacji nowe zasady i zwyczaje. Myślę przede wszystkim o ich oczekiwaniu wobec balansu między życiem zawodowym a czasem poświęconym na prywatne. Dla nich praca jest elementem życia, ale raczej nie dominuje. To dobre podejście, które staramy się wspierać. Liczy się efektywność. Elastyczne podejście do miejsca pracy i czasu pracy jest przyszłością. Zachodzi też zmiana w zakresie relacji. Konwencja mistrz i uczeń stosowana w tradycyjnych kancelariach bardzo często budowała ogromny dystans. W kulturze PwC zawsze staraliśmy się dbać o partnerstwo w realizacji zadań i wymiany poglądów, bez względu na pozycje w hierarchii zawodowej.

- A co jest nową siłą napędową doradztwa?

Innowacje. To one bardzo często w ostatnich latach były powodem powstawania nowych regulacji, co przysparza pracy zarówno naszym klientom, jak i nam. Dobrym przykładem są chociażby regulacje rynku finansowego, np. PSD2 (dyrektywa dotycząca usług płatniczych), która powstała w reakcji na działalność podmiotów technologicznych przetwarzających dane płatnicze. Zauważono, że dane płatnicze są tak samo warte ochrony jak środki klienta i zdecydowano o regulacji.