Likwidacja środka transportu w księgach jednostki

Jeżeli w wyniku kolizji drogowej samochód firmowy nie nadaje się do naprawy, podlega on likwidacji i zezłomowaniu. Jego części odzyskane w wyniku likwidacji, zakwalifikowane do materiałów, mogą być sprzedane. Rodzi to określone konsekwencje bilansowe.

Publikacja: 17.07.2019 06:30

Likwidacja środka transportu w księgach jednostki

Foto: Adobe Stock

Samochód używany w działalności podlega likwidacji bilansowej najczęściej w  skutek normalnej eksploatacji lub wypadku, ponieważ koszty ewentualnej naprawy nie są ekonomicznie uzasadnione.

Likwidacja i złomowanie pojazdu

Samochód firmowy postawiony w stan likwidacji (na podstawie dokumentu LT - „likwidacja środka trwałego") usuwa się z ewidencji środków trwałych (likwidacja oznacza jego wycofanie z używania wskutek utraty przydatności spowodowanej uszkodzeniami powypadkowymi, niekwalifikującymi się do naprawy). Do czasu jego fizycznej likwidacji (złomowania), udokumentowanej stosownym protokołem likwidacyjnym sporządzonym przez komisję likwidacyjną, powinien on figurować w ewidencji pozabilansowej (vide KSR nr 11 „Środki trwałe"). W ujęciu rachunkowym, gdy likwidowany pojazd nie jest całkowicie umorzony, jego nieumorzoną wartością (tj. wartością księgową netto) trzeba obciążyć pozostałe koszty operacyjne. Dodatkowe wydatki związane z likwidacją samochodu firmowego również zaliczane są do pozostałych kosztów operacyjnych (art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości; dalej: uor).

Czytaj także: Nowe prawo 2019: jakie koszty przy sprzedaży środka trwałego

Zgodnie z regulacjami prawa podatkowego, fizyczna likwidacja samochodu uszkodzonego wskutek wypadku drogowego i udokumentowana protokołem likwidacyjnym upoważnia do zaliczenia jego nieamortyzowanej wartości początkowej do kosztów uzyskania przychodów. Jest to możliwe pod warunkiem, że samochód ten był uprzednio objęty ubezpieczeniem dobrowolnym (art. 23 ust. 1 pkt 5 w zw. z pkt 48 ustawy o PIT; art. 16 ust. 1 pkt 5 w zw. z pkt 50 ustawy o CIT) >patrz ramka.

Pamiętać należy, że właściciel pojazdu wycofanego z eksploatacji, w związku z jego złomowaniem powinien przekazać go wyłącznie do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów (art. 18 ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji).

Właściciel pojazdu wycofanego z eksploatacji ma obowiązek w terminie 30 dni, od daty otrzymania zaświadczenia o demontażu pojazdu lub zaświadczenia o przyjęciu niekompletnego pojazdu, złożyć wniosek o jego wyrejestrowanie.

Przedsiębiorca prowadzący stację demontażu przy przyjmowaniu pojazdu wycofanego z eksploatacji nie pobiera – co do zasady – opłaty od jego właściciela. Wyjątek stanowi sytuacja w przypadku spełnienia co najmniej jednego z następujących warunków:

- pojazd wycofany z eksploatacji nie jest zarejestrowany na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;

- pojazd wycofany z eksploatacji: jest niekompletny, zawiera odpady, które zostały do niego dodane.

Sprzedaż części odzyskanych po likwidacji

Z likwidacją pojazdów firmowych mogą wiązać się odzyski materiałów (np. w formie złomu). Ich wartość zaliczana jest w dacie przyjęcia do magazynu do pozostałych przychodów operacyjnych.

W chwili wydania materiałów pochodzących z odzysku z magazynu, w związku z ich zbyciem, ich wartość odnoszona jest w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. Wygenerowany ze sprzedaży materiałów odzyskanych z likwidacji pojazdów przychód nie stanowi – co do zasady – podstawowej działalności operacyjnej podmiotu i zaliczany jest do pozostałych przychodów operacyjnych). Pamiętać przy tym należy, że transakcja związana ze sprzedażą materiałów odzyskanych z likwidacji uszkodzonego w wypadku drogowym samochodu firmowego (złomu) podlega mechanizmowi tzw. „odwrotnego obciążenia", w przypadku którego obowiązek rozliczenia VAT należnego ciąży na nabywcy. Zgodnie bowiem z art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT, podatnikami VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

- dokonującym ich dostawy jest podatnik VAT, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT,

- nabywcą jest podatnik VAT, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,

- dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Rozliczenie kosztów ubezpieczenia

Po likwidacji samochodu firmowego uszkodzonego w kolizji drogowej należy rozliczyć koszty jego ubezpieczenia (OC, AC). Niewykorzystana przez podmiot do dnia likwidacji pojazdu składka ubezpieczeniowa powinna zostać zwrócona przez firmę ubezpieczeniową. Zgodnie z art. 41 ust. 1 pkt 1 i 6 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia przysługuje w przypadku wyrejestrowania pojazdu mechanicznego oraz wydania zaświadczenia o demontażu pojazdu (zaświadczenia o przyjęciu niekompletnego pojazdu).

Pojazd podlega wyrejestrowaniu przez organ właściwy ze względu na miejsce jego ostatniej rejestracji, na wniosek właściciela, w przypadku (art. 79 ust. 1 pkt 1 i 6 prawa o ruchu drogowym):

- przekazania pojazdu do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów, na podstawie zaświadczenia o demontażu pojazdu,

- przekazania niekompletnego pojazdu do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów, na podstawie zaświadczenia o przyjęciu niekompletnego pojazdu.

Również prawo cywilne przewiduje zwrot na rzecz ubezpieczającego składki za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej (art. 813 § 1 Kodeksu cywilnego).

Księgowe ujęcie likwidacji pojazdu firmowego

Operacje gospodarcze związane z likwidacją uszkodzonego w wypadku drogowym samochodu firmowego, wykluczającą możliwość jego naprawy w księgach rachunkowych.

Zaprzestanie odpisów

Natomiast postawienie samochodu firmowego, zakwalifikowanego uprzednio do środków trwałych, w stan likwidacji powoduje konieczność zaprzestania naliczania odpisów amortyzacyjnych od takiego składnika firmowego majątku. Zgodnie bowiem z art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT i odpowiednio art. 16h ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT), odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym te środki wprowadzono do ewidencji, do końca tego miesiąca, w którym postawiono je w stan likwidacji.

Pojazd niekompletny

Za niekompletny pojazd uważa się pojazd, który nie zawiera co najmniej jednego istotnego elementu określonego w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie listy istotnych elementów pojazdu kompletnego. W przypadku przyjmowania niekompletnego pojazdu wycofanego z eksploatacji, opłata nie może przekraczać 10 zł za każdy kilogram brakującej masy pojazdu.

Samochód używany w działalności podlega likwidacji bilansowej najczęściej w  skutek normalnej eksploatacji lub wypadku, ponieważ koszty ewentualnej naprawy nie są ekonomicznie uzasadnione.

Likwidacja i złomowanie pojazdu

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego