Koronawirus: zmiany w zasadach składania sprawozdań finansowych

Obowiązek sporządzenia sprawozdań finansowych za 2019 r. został przesunięty na koniec czerwca, a zatwierdzenia do końca września. W przypadku spółek giełdowych jest to odpowiednio koniec maja i sierpnia.

Publikacja: 21.04.2020 17:45

Koronawirus: zmiany w zasadach składania sprawozdań finansowych

Foto: ROL

Specustawa COVID-19 stanowi niewątpliwie unikalne rozwiązanie z punktu widzenia tworzenie prawa. Jedna ustawa zmienia równocześnie blisko 60 aktów prawnych, w tym również przepisy ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (dalej: uor) i ustawy z 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (dalej: ustawa o biegłych rewidentach), które regulują kwestie sporządzania i badania sprawozdań finansowych.

Specustawa COVID-19 dała specjalne uprawnienia Ministrowi Finansów, który na jej podstawie wydał Rozporządzenie w sprawie określenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji (dalej: rozporządzenie) zmieniające nie tylko terminy sporządzania, publikowania i badania sprawozdań finansowych wynikające z ustawy o rachunkowości ale również terminy dla podmiotów nadzorowanych przez Komisję Nadzoru Finansowego (tj. spółek publicznych, towarzystw funduszy inwestycyjnych i firm inwestycyjnych) wynikające z właściwych dla nich regulacji.

Sporządzanie, publikowanie i badanie sprawozdań

W zależności od typu jednostki terminy sprawozdawczości finansowej zostały przesunięte o 2 lub 3 miesiące. Dla jednostek podlegających nadzorowi KNF i jednostek działających w sferze budżetowej wydłużenie wyniosło 2 miesiące. Rozwiązanie takie zostało przyjęte, aby uwzględnić nie tylko potrzeby tych jednostek, ale również potrzeby informacyjne innych interesariuszy.

Dla pozostałych podmiotów terminy zostały przesunięte o trzy miesiące, gdyż krąg użytkowników sprawozdań finansowych jest w ich przypadku dużo węższy.

Rozporządzenie przedłużyło do 31 lipca 2020 r. terminu przekazania sprawozdania finansowego osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

Czytaj także: Koronawirus: więcej czasu na sprawozdania finansowe za 2019 r.

Przedłużenie o 2 miesiące w przypadku jednostek podlegających nadzorowi KNF i o trzy miesiące w przypadku pozostałych jednostek dotyczy:

- sporządzania i zamieszczania na stronie internetowej sprawozdania na temat informacji niefinansowych,

- sporządzania i zatwierdzania rocznego sprawozdania finansowego oraz rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego,

- sporządzenia i zamieszczenia na stronie internetowej sprawozdania grupy kapitałowej na temat informacji niefinansowych,

- sporządzenia sprawozdania z płatności oraz skonsolidowanego sprawozdania z płatności

- sporządzenia sprawozdania z działalności, oraz sprawozdania z działalności grupy kapitałowej.

O 60 dni zostały przełożone również terminy przekazywania i zatwierdzania sprawozdań, w tym sprawozdań finansowych, o których mowa w art. 270 ust. 1 i 4 ustawy o finansach publicznych.

Rozporządzenie przedłużyło o dwa miesiące terminy dotyczące sporządzania i zatwierdzania rocznego sprawozdania finansowego, o których mowa w § 39 ust. 1 i 4 rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy emerytalnych oraz terminy dotyczące zatwierdzenia oraz złożenia do ogłoszenia rocznego sprawozdania finansowego oraz rocznego połączonego sprawozdania finansowego z rocznymi sprawozdaniami jednostkowymi subfunduszy, o których mowa w § 40 ust. 2 i 3 rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy inwestycyjnych.

Szereg ułatwień w zakresie terminów sprawozdawczości dotyczy jednostek sfery budżetowej, o których mowa w rozporządzeniu w sprawie rachunkowości budżetowej.

Pozostałe terminy

Rozporządzenie wprowadza również przedłużenie terminów wskazanych w Ustawie o rachunkowości dotyczących czynności związanych bezpośrednio z procesem sporządzenia sprawozdania finansowego, takich jak inwentaryzacja i jej rozliczenie, sporządzenie zestawienia obrotów i sald za rok obrotowy czy też zamknięcia ksiąg rachunkowych.

Termin rozliczenia inwentaryzacji został przesunięty o 90 dni a w przypadku jednostek nadzorowanych przez KNF o 60 dni.

Termin sporządzenia zestawienia obrotów i sald kont księgi główniej za rok obrotowy również wydłużono o 90 dni a jednostek nadzorowanych przez KNF o 60 dni.

Bardzo ważną czynnością kończącą proces jest ostateczne zamknięcie ksiąg rachunkowych oraz złożenie sprawozdania finansowego do Krajowego Rejestru Sądowego. W tym zakresie terminy wydłużono o trzy miesiące a w przypadku jednostek podlegających nadzorowi KNF o dwa miesiące.

W przypadku jednostek sfery budżetowej termin ostatecznego zamknięcia i otwarcia ksiąg wydłużono o 60 dni.

Zniesienie pięcioletniego okresu rotacji

W związku z COVID-19 Urząd Komisji Nadzoru Finansowego we współpracy z Ministrem Finansów przygotował dodatkowe rozwiązanie, które mają ułatwić podmiotom wywiązanie się ze swoich obowiązków dotyczących sporządzania, zatwierdzania i publikacji terminów. Rozwiązaniem tym jest uchylenie ustępu 1 w art. 134 ustawy o biegłych rewidentach, który przewidywał pięcioletnią obowiązkową rotację firmy audytorskiej.

Uchylenie wspomniane wyżej przepisu będzie powodowało stosowanie przepisów dotyczących rotacji wprost wynikających z regulacji na poziomie Unii Europejskich. Zgodnie z art. 17 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 537/2014 z 16 kwietnia 2014 r. w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego, uchylającym decyzję Komisji 2005/909/WE (Dz. Urz. UE L 158 z 27.05.2014, str. 77 oraz Dz. Urz. UE L 170 z 11.06.2014, str. 66) maksymalny okres zlecenia badania dla Jednostek Zainteresowania Publicznego to 10 lat.

Zniesienie przepisu krajowego dotyczącego rotacji nastąpiło z inicjatywy regulatora, czyli Komisji Nadzoru Finansowego. Zgodnie z uzasadnieniem ustawodawcy krok ten ma znacząco ułatwić firmom audytorskim funkcjonowanie na rynku usług audytorskich a jednostkom zainteresowania publicznego ułatwić wybór firmy badającej sprawozdanie finansowe. Ma on również zmniejszyć czasochłonności badania sprawozdania finansowego.

W związku z uchyleniem zmianie uległa także treść art. 66 ust. 6 pkt 1 i 2 uor, który wskazywał na przesłanki nieważności badania sprawozdania finansowego. Artykuł 82 ustawy o biegłych wskazuje natomiast, że umarza się postępowania administracyjne i sądowo-administracyjne wszczęte w związku ze zniesiony artykułem a niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy.

Zdaniem autora

Edyta Kalińska, Regionalny Partner Zarządzający Działem Rewizji Finansowej BDO, Region Zachód

W związku z pandemią COVID-19 przygotowany został szereg rozwiązań, które mają ułatwić podmiotom wywiązanie się z obowiązków dotyczących sporządzania, zatwierdzania i publikacji terminów.

Biorąc pod uwagę utrudnienia jakie spowodowała pandemia niewątpliwie należy uznać, że przesunięcie terminów było bardzo potrzebne a nawet konieczne. Wiele firm boryka się z problemem zachowania ciągłości działania w czasie ograniczeń spowodowanych wybuchem epidemii COVID-19. Zachowanie terminów sprawozdawczych wydaje się w tej sytuacji sprawą drugorzędną.

Bardzo ciekawym rozwiązaniem jest kwestia zniesienia pięcioletniej rotacji firm audytorskich dla Jednostek Zainteresowania Publicznego. Ułatwienie to zaproponowała sama Komisja Nadzoru Finansowego, która wcześniej była nieugiętym zwolennikiem pięcioletniej rotacji, regulacji bardzo restrykcyjnej, biorąc pod uwagę wymogi Unii Europejskiej. Rozwiązanie to należy ocenić jako racjonalne, gdyż zmiana firmy audytorskiej wiąże się z dużym nakładem pracy, zarówno po stronie jednostki jak i firmy przeprowadzającej badanie, co mogłoby dodatkowo utrudnić funkcjonowanie podmiotów, które musiały dokonać wielu zmian organizacyjnych, aby przystosować się do nowej, wyjątkowej sytuacji.

Specustawa COVID-19 stanowi niewątpliwie unikalne rozwiązanie z punktu widzenia tworzenie prawa. Jedna ustawa zmienia równocześnie blisko 60 aktów prawnych, w tym również przepisy ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (dalej: uor) i ustawy z 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (dalej: ustawa o biegłych rewidentach), które regulują kwestie sporządzania i badania sprawozdań finansowych.

Specustawa COVID-19 dała specjalne uprawnienia Ministrowi Finansów, który na jej podstawie wydał Rozporządzenie w sprawie określenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji (dalej: rozporządzenie) zmieniające nie tylko terminy sporządzania, publikowania i badania sprawozdań finansowych wynikające z ustawy o rachunkowości ale również terminy dla podmiotów nadzorowanych przez Komisję Nadzoru Finansowego (tj. spółek publicznych, towarzystw funduszy inwestycyjnych i firm inwestycyjnych) wynikające z właściwych dla nich regulacji.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP