Jest przełom w sprawie sporów o tzw. procedurę STIR, czyli prawo fiskusa do blokad kont podatników. Naczelny Sąd Administracyjny skorygował swoje dotychczasowe podejście i uznał, że kontrolą sądową objęta jest także zasadność tzw. krótkiej blokady, a nie tylko jej przedłużenie. Chodzi o wprowadzoną do ordynacji podatkowej dwa lata temu, a budzącą postrach wśród podatników procedurę blokowania rachunku podmiotu kwalifikowanego. Mówiąc najprościej, daje ona szefowi Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) prawo do zażądania blokady rachunku, jeżeli na podstawie posiadanych informacji, w tym tzw. analiz ryzyka, dojdzie do przekonania, że działalność banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych może być wykorzystywana do oszustw podatkowych. Procedura jest dwuetapowa: tzw. szybka blokada na maksymalnie 72 godziny i możliwość jej przedłużenia na czas nie dłuższy niż trzy miesiące.
Gdy fiskus zaczął sięgać po tę „broń atomową", do sądów administracyjnych zaczęły wpływać skargi podatników, ale na przedłużenie blokady, bo tylko w tej drugiej procedurze przewidziana jest zaskarżalność.
Czytaj także: NSA: skarbówka może blokować konto
Tymczasem podatnicy, zaskarżając przedłużenie blokady, w ogóle kwestionowali jej zasadność. I tak, w orzecznictwie szybko pojawiła się wątpliwość, czy w sądowoadministracyjnej kontroli przedłużenia blokady sąd ma badać też przesłanki ustanowienia tzw. krótkiej blokady. W większości przypadków sądy administracyjne uznawały, że nie, bo przesłanki obu blokad są różne, a zaskarżalność dotyczy tylko jednej.
Przełomem może okazać się tezowane orzeczenie NSA, wydane na posiedzeniu niejawnym 27 kwietnia 2020 r. Wynika z niego bowiem niezbicie, że zgodna z konstytucyjnymi zasadami wykładnia i analiza treści przepisów dotyczących obu procedur prowadzi do wniosku, że przesłanki tzw. krótkiej blokady podlegają kontroli sądowoadministracyjnej po zaskarżeniu przedłużenia jej na czas oznaczony. Inaczej mówiąc, NSA potwierdził korzystną dla podatników wykładnię, że w ramach zaskarżenia przedłużenia blokady sąd administracyjny ma prawo zbadać legalność tzw. blokady krótkiej.
