Koronawirus: mały podatnik może zrezygnować z uproszczonych zaliczek

Podatnicy są obowiązani wpłacać na rachunek urzędu skarbowego zaliczki miesięczne w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od rzeczywistego dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego a sumą zaliczek należnych za poprzednie miesiące (zob. więcej: art. 44 ust. 1 pkt 1, ust. 2–6ab ustawy o PIT i art. 25 ust. 1–5d ustawy o CIT). Na warunkach określonych w art. 44 ust. 6b–6i ustawy o PIT i art. 25 ust. 6–10 ustawy o CIT, podatnicy mogą jednak wpłacać zaliczki miesięczne w uproszczonej formie w wysokości 1/12 podatku należnego wykazanego w zeznaniu PIT-36/PIT-36L albo CIT-8 złożonym w roku poprzedzającym dany rok podatkowy. Jeżeli w tym zeznaniu nie wykazali podatku należnego, to mogą wpłacać zaliczki miesięczne w wysokości 1/12 podatku należnego wynikającego z zeznania złożonego w roku poprzedzającym dany rok podatkowy o dwa lata. Jeżeli również w tym roku podatnicy nie wykazali podatku należnego, to nie są możliwe wpłaty zaliczek w uproszczonej formie. O wyborze formy wpłacania zaliczek według zasad uproszczonych, podatnicy informują w zeznaniu PIT-36/PIT-36L albo CIT-8, składanym za rok podatkowy, w którym wpłacali zaliczki w uproszczonej formie. Możliwość wpłacania uproszczonych zaliczek nie dotyczy podatników, którzy po raz pierwszy podjęli działalność w roku poprzedzającym rok podatkowy lub w roku podatkowym.

Przykład:

Dochód spółki za rok 2019 r. wyniósł 570 000 zł. Stawką CIT właściwą dla spółki jest stawka w wysokości 19 proc. Zaliczka uproszczona wyniesie zatem 9025 zł (570 000 zł x 19 proc. : 12 m-cy).

Jest ułatwienie, ale jest też ryzyko

Możliwość stosowania uproszczonych zaliczek stanowi dla podatników pewne ułatwienie. Jest tono jednak obarczone ryzykiem płacenia w ciągu roku zawyżonych zaliczek na podatek w stosunku do rzeczywiście osiągniętego dochodu. W normalnych warunkach nie stanowi to podstawy do rezygnacji z zaliczek uproszczonych w takcie roku podatkowego. Podatnicy, którzy wybrali zaliczki uproszczone, są obowiązani stosować je w całym roku podatkowym.

Czytaj także: Koronawirus: wstrzymanie zaliczek na PIT od wynagrodzeń w ustawie antykryzysowej

Przykład

Założymy, że w spółce, o której mowa w poprzednim przykładzie, dochód za styczeń 2020 r. wyniósł jedynie 4000 zł. Należna zaliczka (obliczona wg zasad ogólnych) za styczeń wyniosłaby 760 zł. Spółka wybrała jednak uproszczoną formę zaliczek, więc za styczeń powinna zapłacić zaliczkę w wysokości 9025 zł.

Jeżeli jednak dochód za styczeń wyniósłby np. 80 000 zł, to zaliczka według zasad ogólnych wyniosłaby 15 200 zł. Skoro spółka wybrała zaliczki uproszczone, to także w tym przypadku zaliczka wyniesie 9025 zł.

Wyjątkowe rozwiązanie

Rezygnacja w trakcie roku podatkowego z zaliczek uproszczonych, np. z powodu istotnego spadku rentowności, nie jest możliwa.

W związku jednak z obecną sytuacją związaną z COVID-19 i ogłoszeniem stanu epidemicznego (13 marca 2020 r), a  następnie stanu epidemii (od 20 marca 2020 r.) ustawodawca, w ramach działań mających na celu zwalczanie skutków społeczno-gospodarczych tej choroby, zezwolił podatnikom posiadającym status małego podatnika na rezygnację w trakcie roku podatkowego z zaliczek uproszczonych, jeśli ponoszą negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19. Możliwość taką wprowadzają dodane 31 marca 2020 r. przepisy art. 52r ustawy o PIT i art. 38j ustawy o CIT.

Mali podatnicy, którzy na 2020 r. wybrali uproszczoną formę wpłacania zaliczek, mogą z niej zrezygnować za miesiące marzec – grudzień 2020 r., jeżeli ponoszą negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19.

Uwaga!

Rezygnacja możliwa jest tylko przed opłaceniem zaliczki za marzec 2020 r. Podatnik nie może zrezygnować z zaliczek upuszczonych począwszy od zaliczki np. za kwiecień 2020 r.

Zrezygnować z uproszczonych zaliczek w trakcie 2020 r. mogą wyłącznie mali podatnicy.

Niejasny warunek

Nie wystarcza jednak samo posiadanie statusu małego podatnika. Konieczne jest także, aby podatnik ponosił negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19. Niestety ustawodawca nie wyjaśnił co należy przez to rozumieć. Pomocne nie jest także uzasadnienie do ustawy antykryzysowej. Wydaje się jednak, że przez negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19 można w szczególności rozumieć spadek obrotów gospodarczych. Jak jednak obliczyć ten spadek? Czy można przez analogię zastosować odpowiednio regulacje art. 15g ust. 5 ustawy antykryzysowej, tj. np. przyjąć, że za marzec 2020 r. nastąpił spadek obrotów gospodarczych, jeżeli spadek sprzedaży towarów lub usług był nie mniejszy niż 25 proc. w stosunku do obrotów za luty 2020 r.? Pojawia się też pytanie, czy sam spadek obrotów np. pomiędzy marcem a lutym 2020 r. wystarczy, aby skorzystać z tego uprawnienia. Powinien on być skutkiem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19. Z udowodnieniem, że spadek obrotów jest skutkiem COVID-19 nie powinni mieć problemu ci przedsiębiorcy, którym działalności zakazano lub ograniczono rozporządzeniem ministra zdrowia z 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (DzU z 2020 r., poz. 433), a następnie rozporządzeniem ministra zdrowia z 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (DzU z 2020 r., poz. 491) i kolejno rozporządzeniem Rady Ministrów z 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (DzU z 2020 r., poz. 566). Co jednak, jeżeli w danej branży takiego zakazu nie było, ale z uwagi na mniejsze zainteresowaniem klientów nastąpił faktyczny spadek obrotów? Z art. 52r ust. 1 ustawy o PIT i art. 38j ustawy o CIT jednoznacznie wynika jedynie, że możliwość rezygnacji z zaliczek uproszczonych w okresie od marca do grudnia 2020 r. dotyczy tych małych podatników, którzy ponieśli negatywne konsekwencje COVID-19.

Co to w praktyce oznacza

Rezygnacja z zaliczek uproszonych oznacza, że podatnicy mogą ustalić za miesiące od marca do grudnia 2020 r zaliczkę na zasadach ogólnych, tj. od rzeczywistego dochodu. W praktyce wiele firm będzie płacić niższe zaliczki, a część w ogóle ich nie zapłaci.

Przykład:

Powróćmy do naszej spółki z poprzednich przykładów. Za styczeń i luty 2020 r. zapłaciła ona zaliczki uproszczone w łącznej wysokości 18 050 zł. Załóżmy, że faktycznie osiągnięty dochód w tych miesiącach wyniósł 110 000 zł. Dochody za marzec 2020 r. wyniosły tylko 20 000 zł. W przypadku kontynuowania zaliczek uproszczonych spółka zapłaciłaby za marzec 2020 r. zaliczkę w wysokości 9 025 zł. Zaliczka za marzec ustalona na zasadach ogólnych wyniesie 6650 zł (130 000 zł x 19 proc. – 18 050 zł), więc będzie niższa od zaliczki uproszczonej.

W przypadku rezygnacji z uproszczonych zaliczek zaliczki należne do końca roku oblicza się zgodnie z art. 44 ust. 3 albo 3f ustawy o PIT (tj. wg zasad ogólnych odrębnych dla podatników rozliczających się wg skali podatkowej i liniowo) lub art. 25 ust. 1 ustawy o CIT (tj. wg zasad ogólnych) począwszy od miesiąca, za który podatnik ostatni raz zastosował uproszczoną formę wpłacania zaliczek. Przy obliczaniu tych zaliczek uwzględnia się zaliczki płacone w uproszczonej formie.

O rezygnacji z uproszczonych zaliczek na podstawie art. 52r ust. 1 ustawy o PIT i art. 38j ust. 1 ustawy o CIT podatnicy informują w zeznaniu PIT-36/PIT-36L lub CIT-8 składanym za 2020 r.

Przepisy o rezygnacji z uproszczonych zaliczek stosuje się odpowiednio do podatników, których rok podatkowy jest inny niż kalendarzowy i obejmuje część 2020 r. (art. 38j ust. 4 ustawy o CIT).

Autor jest doradcą podatkowym

Mały podatnik

Mały podatnik – podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 mln euro, (a w przypadku przedsiębiorstwa w spadku również przychodu ze sprzedaży u zmarłego przedsiębiorcy – dotyczy podatników PIT). Kwoty wyrażone w euro przelicza się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł. 1 października 2019 r. średni kurs euro wynosił 4,3734. Limit małego podatnika w 2020 r. wynosi zatem 8 747 000 zł (2 000 000 euro x 4,3734 = 8 746 800 zł).

Podstawa prawna: art. 5a pkt 20, art. 44 i art. 52r ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 1387 ze zm.)

art. 4a pkt 10, art. 25 i art. 38j ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 865 ze zm.)