PIT ZUS: Posiłek regeneracyjny nie jest przychodem pracownika

Posiłki dla zatrudnionych, które finansuje pracodawca, nie zawsze stanowią ich przychód skutkujący obciążeniami PIT i ZUS. Wszystko zależy od rodzaju pracy i okoliczności korzystania ze świadczeń.

Aktualizacja: 19.06.2016 13:50 Publikacja: 19.06.2016 02:06

PIT ZUS: Posiłek regeneracyjny nie jest przychodem pracownika

Foto: 123RF

Bywają przewidziane prawem sytuacje, gdy takie świadczenie w naturze jest zwolnione z oskładkowania, a niejednokrotnie także z opodatkowania.

Konieczna strawa

Zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych pracodawca musi zapewnić nieodpłatnie odpowiednie posiłki i napoje, jeśli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Szczegółowe warunki wykonywania pracy, które uprawniają do otrzymania nieodpłatnych posiłków, precyzuje rozporządzenie Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (DzU nr 60, poz. 279). Nakazuje ono zapewnić wykonującym prace w określonych warunkach posiłki regeneracyjne w dowolnej formie (wydanie posiłku, zapewnienie go w punkcie gastronomicznym lub zapewnienie produktów do indywidualnego przyrządzenia posiłku przez pracownika).

Warunki szczególnie uciążliwe, uprawniające do otrzymania posiłku regeneracyjnego, określone są wartościami wydatku energetycznego na zmianę roboczą oraz wartościami temperatury otoczenia, w którym wykonywana jest praca >patrz ramka.

Spełnienie kryteriów określonych przepisami wykonywania pracy uprawnia pracownika do otrzymywania nieodpłatnego świadczenia, stanowiącego wymóg kodeksu pracy. Takie świadczenie profilaktyczne nie stanowi przychodu zatrudnionego, a co za tym idzie – nie podlega opodatkowaniu i oskładkowaniu.

Lunch benefitem

Pracodawcy coraz częściej zapewniają zatrudnionym różne świadczenia pozapłacowe. Bywają nimi nieodpłatne posiłki gwarantowane w formie wykupionego abonamentu w punkcie gastronomicznym, zwrotu wydatków czy zapewnienie vouchera uprawniającego do wykorzystania go w różnych restauracjach i punktach gastronomicznych. Taki benefit jest świadczeniem pozapłacowym i stanowi podstawę opodatkowania oraz oskładkowania wartości przekraczającej 190 zł miesięcznie.

Wyłączenia z oskładkowania kwot nieprzekraczających 190 zł miesięcznie reguluje § 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.; dalej rozporządzenie). Stanowi, że wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 190 zł nie jest podstawą wymiaru składek społecznych.

Zwolnienie z oskładkowania stosuje się, jeśli świadczenie przekazuje się pracownikowi w formie rzeczowej i nie ma możliwości zamiany go na gotówkę. O ile zwolnienie z oskładkowania przy wykupie posiłków w gastronomii nie budzi wątpliwości, o tyle niejasność interpretacyjną zrodził zakup artykułów spożywczych na podstawie przekazanego bonu w sklepach. Z pisma Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z 19 listopada 2004 r. (DUS-400-169-WB/04) wynika, że do zwolnienia ze składek na mocy § 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia składkowego nie kwalifikują się przekazywane pracownikom bony i kupony realizowane poza punktami gastronomicznymi, jeśli taki obowiązek nie wynika z przepisów BHP. W myśl tej interpretacji świadczenie takie nie jest zgodne z definicją „posiłku" z rozporządzenia, który podlega zwolnieniu z oskładkowania do 190 zł miesięcznie.

Odmienny pogląd przedstawił Sąd Apelacyjny w Katowicach, zarówno w wyroku z 20 lutego 2008 r. (III AUa 2028/06), jak i z 13 kwietnia 2010 r. (III AUa 3012/2009). Zgodnie z tymi orzeczeniami zwolnieniu z oskładkowania podlegają wszelkie formy przekazania pracownikowi nieodpłatnych posiłków, w tym także kupony żywieniowe możliwe do zrealizowania poza punktami gastronomicznymi (jeśli nie ma możliwości wymiany ich na ekwiwalent pieniężny). Uzasadniając orzeczenie, sąd uznał, że nie ma podstaw do rozróżnienia wykorzystania kuponów żywieniowych w punktach gastronomicznych oraz poza nimi, a co za tym idzie – różnego zastosowania przepisów.

Zważywszy jednak na treść pisma wydanego przez resort pracy, wskazującego na konieczność pełnego oskładkowania zakupu artykułów spożywczych, należy liczyć się z ryzykiem, że ZUS nakaże oskładkować bony żywieniowe realizowane poza punktami gastronomicznymi.

Dla kogo korzyść

Na podstawie art. 12 § 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 361 ze zm.; dalej: ustawa o PIT) za przychód pracownika uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne, jak i świadczenia w naturze, niezależnie od źródła ich finansowania. Przepis klasyfikuje tu jako przychód w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona. Ponadto są to świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak i wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub tych częściowo odpłatnych.

Wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków, będących nieodpłatnym świadczeniem, stanowi przychód zatrudnionego. Oceniając, czy powstało nieodpłatne świadczenie, a więc czy był to przychód pracownika, czy nie, należy kierować się wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. (K 7/13; DzU z 2014 r., poz. 947). TK wskazuje w nim, że cechami określającymi „inne nieodpłatne świadczenia" jako przychody w rozumieniu art. 12 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy o PIT mogą być uznane świadczenia, które:

- po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),

- po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,

- po trzecie, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich).

W konsekwencji tego orzeczenia świadczenia, które pracownik otrzymał, a nie niosły one ze sobą indywidualnych, wymiernych i zaakceptowanych przez pracownika korzyści, zostały zwolnione z obciążeń podatkowych.

Autorka jest ekspertką w zakresie kadr i płac w dziale usług księgowych BDO

W celu regeneracji

Posiłki regeneracyjne przysługują:

1. Przez cały rok, jeśli prace pracownika:

- związane są z wysiłkiem fizycznym powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 2000 kcal (8374 kJ) u mężczyzn i powyżej 1100 kcal (4605 kJ) u kobiet,

- związane są z wysiłkiem fizycznym powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura poniżej 10°C lub wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) wynosi powyżej 25°C,

- odbywają się pod ziemią.

2. Od 1 listopada do 31 marca, jeśli prace pracownika związane są z wysiłkiem fizycznym powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane na otwartej przestrzeni w okresie zimowym (od 1 listopada do 31 marca).

3. Sporadycznie, jeśli prace pracownika związane są z usuwaniem skutków klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych.

Bywają przewidziane prawem sytuacje, gdy takie świadczenie w naturze jest zwolnione z oskładkowania, a niejednokrotnie także z opodatkowania.

Konieczna strawa

Pozostało 98% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP