Współautorem komentarza jest Wiktoria Boszko, doradca podatkowy, radca prawny w dziale fuzji i przejęć doradztwa podatkowego Deloitte
Komentarz eksperta
Sandra Derdoń, doradca podatkowy, aplikant adwokacki w dziale fuzji i przejęć doradztwa podatkowego Deloitte
W komentowanej interpretacji organ wyraził pogląd, zgodnie z którym inne niż zaprezentowane przez niego odczytywanie przepisów ustawy o PCC, dotyczące opodatkowania zgromadzonych zysków wspólników w momencie przekształcenia spółki osobowej w inną spółkę osobową, doprowadziłoby do wyłomu w systemie opodatkowania PCC i stałoby w sprzeczności z celem systemowego i kompleksowego opodatkowania majątku spółki. To niewątpliwie profiskalne podejście, skądinąd szeroko aprobowane w orzecznictwie sądów administracyjnych, w tym Naczelnego Sądu Administracyjnego, powołującego się na zasadę per non est (nie wolno interpretować przepisów prawnych, tak by pewne ich fragmenty okazały się zbędne), budzi jednak szereg wątpliwości.
Zgodnie z ustawą o PCC, opodatkowaniu podlega przekształcenie spółek, jeżeli jego wynikiem jest zwiększenie majątku spółki osobowej. Podstawą opodatkowania w tym przypadku jest wartość wkładów do spółki osobowej, powstałej w wyniku przekształcenia. Natomiast zwolnieniu z opodatkowania podlegają umowy spółki i ich zmiany, związane z przekształceniem, w części wkładów do spółki, których wartość była uprzednio opodatkowana PCC.
Stosując wykładnię literalną powyższych przepisów, nie sposób jednak nie zauważyć, że podstawą opodatkowania w przypadku przekształcenia spółki jest jedynie „wartość wkładów" wnoszonych do spółki powstałej w wyniku przekształcenia i pojęcie to należy interpretować ściśle. Powstaje więc pytanie czy istnieją podstawy do uznania, że niewypłacony zysk można traktować jako wkład wspólników do spółki komandytowej. Wydaje się, że niewypłacony zysk nie powinien być utożsamiany z tym pojęciem – wspólnicy nie zdecydowali się bowiem na jego wniesienie do półki. Pozostaje on więc do wyłącznej dyspozycji wspólników, którzy są uprawnieni do żądania jego wypłaty. Aby wypracowany zysk mógł stanowić wkład do spółki, koniecznie byłoby podjęcie przez wspólników decyzji o jego przekazaniu na ten cel – do czego, w stanie faktycznym komentowanej interpretacji, nie doszło.
Organy podatkowe i sądy administracyjne, chcąc zapobiec wyłomowi w systemie opodatkowania, dokonują w istocie rozszerzającej wykładni analizowanych przepisów. Powołując się na to, że w każdym innym przypadku zwiększenie majątku spółki osobowej, czy to poprzez wniesienie lub podwyższenie wkładów do spółki osobowej, dokonanie dopłat, udzielenie pożyczek, jak i oddanie spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania, implikuje opodatkowanie jego wartości, organy i sądy całkowicie ignorują fakt, że wszystkie powyższe sytuacje są wprost wymienione w ustawie o PCC, podczas gdy w żadnym jej przepisie ustawodawca nie wprowadził opodatkowania niewypłaconych zysków należnych wspólnikom. Dokonywanie takiej wykładni analizowanych przepisów jest niedopuszczalne dla wywodzenia obowiązków podatkowych, szczególnie w kontekście zasad numerus clausus czynności opodatkowanych PCC oraz szczególnie istotnej in dubio pro tributario, dekodowanej z art. 2a ordynacji podatkowej.
