NSA: Odsetki za nieterminowe uiszczenie ceny za zbyte akcje to przychód z innych źródeł w PIT

Odsetki za nieterminowe uiszczenie ceny za zbyte akcje to przychód z innych źródeł, a nie z kapitałów pieniężnych.

Aktualizacja: 06.06.2016 18:57 Publikacja: 06.06.2016 18:19

NSA: Odsetki za nieterminowe uiszczenie ceny za zbyte akcje to przychód z innych źródeł w PIT

Foto: Fotorzepa, Piotr Nowak now Piotr Nowak

W poniedziałek Naczelny Sąd Administracyjny wydał uchwałę, która ma pozwolić uporządkować sytuację podatników, którym nie zapłacono na czas za akcje pracownicze. Niestety, w sporze, w jaki sposób w tym przypadku opodatkować odsetki uzyskane za opóźnienie, siedmioosobowy skład sędziów przyznał rację fiskusowi.

Kanwą uchwały był konkretny przypadek. Chodziło o sprzedaż akcji pracowniczych. Umowa sprzedaży została podpisana, ale pieniądze nie trafiły na konto zbywcy. Sprawa trafiła do sądu cywilnego, a ten zasądził odsetki za zwłokę.

Spór o źródła

Początkowo małżonkowie w swoim wspólnym zeznaniu rocznym ujawnili przychód z odsetek od nieterminowej zapłaty za akcje pracownicze w rubryce inne źródła. Kierowali się informacją PIT-8C. Potem jednak zmienili zdanie. Doszli do przekonania, że wypłacone im odsetki należy traktować tak jak należność główną, od której zostały zasądzone. W konsekwencji powinny być uznane za przychód z kapitałów pieniężnych i opodatkowane zryczałtowaną 19-proc. stawką PIT.

Fiskus nie uznał ich korekty. Jego zdaniem odsetki należy kwalifikować do przychodów z innych źródeł. Tym samym stwierdził, że pierwotne rozliczenie podatników było prawidłowe. Oznaczało to jednak, że oprocentowanie jest opodatkowane według skali podatkowej. To niekiedy może spowodować wejście w drugi próg podatkowy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu przyznał rację podatnikom. Podkreślił, że odsetki jako świadczenie akcesoryjne są bezpośrednio i ściśle związane z przychodem z tytułu odpłatnego zbycia akcji. Dlatego nie powinny być przypisane do dwóch źródeł. Gdy sprawa trafiła na wokandę NSA, okazało się, że jest bardziej skomplikowana.

Wszystko przez regulacje dotyczące opodatkowania należności głównej czyli zbycia akcji. W tym przypadku ustawa mówi o przychodzie należnym (tj. który powstaje w chwili podpisania umowy, bez względu na zapłatę). W ocenie fiskusa przy uznaniu, że tu odsetki dzielą los należności głównej, nie sposób wyliczyć przychodu. NSA zapytał, czy sporne odsetki to przychód z kapitałów pieniężnych czy z innych źródeł.

NSA w uchwale opowiedział się za drugim rozwiązaniem. Za punkt wyjścia przyjął, że ustawa o PIT wyróżnia różne źródła przychodów (art. 10 ust. 1). Przy czym dana należność może być zaliczona tylko do jednego źródła.

Szczególny charakter

Dalej NSA zwrócił uwagę na szczególny charakter odsetek za nieterminowe spełnienie świadczenia pieniężnego (art. 481 §1 k.c.). Są one traktowane jako quasi-odszkodowanie, rodzaj sankcji. W ocenie NSA w tym przypadku choć oprocentowanie jest głęboko zakorzenione w czynności głównej, to już roszczenie o zapłatę odsetek odrywa się od niej. Zwrócił też uwagę na przepisy o PIT regulujące przychód z kapitałów pieniężnych. I to, że roszczenie o oprocentowanie za opóźnienie w spłacie świadczenia wynika nie z umowy, ale z kodeksu cywilnego. Jak podkreślił sędzia NSA Adam Bącal, w spornej sprawie przepis podatkowy ma bezwzględne pierwszeństwo przed regułami cywilnymi. Sąd zgodził się, że w przykładowym katalogu innych źródeł ustawodawca nie wymienia odsetek, ale nie ma on charakteru zamkniętego.

Sygnatura akt: II FPS 2/16

Opinia dla „Rz"

Robert Krasnodębski , radca prawny, partner w kancelarii Weil, Gotshal & Manges

Teza, że odsetki za nieterminowe uiszczenie ceny za zbyte akcje powinny zostać zaliczone do przychodów z innych źródeł, a nie do tych z kapitałów pieniężnych (tak jak cena za zbyte walory), jest dyskusyjna. Nadaje bowiem takim odsetkom przymiot samodzielnego źródła przychodów, odrywając je od stosunku prawnego stanowiącego przyczynę ich powstania. Kłóci się to z przyjętą w regulacjach cywilnych akcesoryjną naturą odsetek za opóźnienie zależnych od istnienia i wymagalności długu podstawowego. Trudności związane z opodatkowaniem takich odsetek, w szczególności w tych sytuacjach, gdy przychód podstawowy opodatkowany jest na zasadach memoriałowych, nie uzasadniają, w mojej ocenie, systemowego nadawania przez sąd administracyjny takim odsetkom w prawie podatkowym innego charakteru. To ewentualnie zadanie dla ustawodawcy.

W poniedziałek Naczelny Sąd Administracyjny wydał uchwałę, która ma pozwolić uporządkować sytuację podatników, którym nie zapłacono na czas za akcje pracownicze. Niestety, w sporze, w jaki sposób w tym przypadku opodatkować odsetki uzyskane za opóźnienie, siedmioosobowy skład sędziów przyznał rację fiskusowi.

Kanwą uchwały był konkretny przypadek. Chodziło o sprzedaż akcji pracowniczych. Umowa sprzedaży została podpisana, ale pieniądze nie trafiły na konto zbywcy. Sprawa trafiła do sądu cywilnego, a ten zasądził odsetki za zwłokę.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego