Urlop wypoczynkowy - kiedy nie ochroni przed wypowiedzeniem

Tylko wyjątkowo firma może wypowiedzieć umowę pracownikowi korzystającemu z wakacji. Nie ma natomiast przeszkód, aby w tym czasie rozstać się z nim dyscyplinarnie.

Publikacja: 29.03.2016 06:45

Urlop wypoczynkowy - kiedy nie ochroni przed wypowiedzeniem

Foto: 123RF

Zasadniczo pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także podczas innej jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Zabrania tego art. 41 k.p.

Od tego zakazu są wyjątki. Określa je art. 411 k.p. oraz ustawa z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 192 ze zm.; dalej: ustawa) odnosząca się do firm zatrudniających co najmniej 20 pracowników.

Sytuacje nadzwyczajne

Zgodnie z art. 411 § 1 k.p. w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy nie stosuje się art. 38, 39 i 41 k.p. ani przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę. Dlatego w razie upadłości czy likwidacji pracodawca może wymówić angaż także wypoczywającemu pracownikowi.

Ponadto w myśl art. 5 ust. 1, 3 i 4 ustawy przy wypowiadaniu pracownikom stosunków pracy w ramach zwolnienia grupowego nie stosuje się art. 38 i 41 k.p., z zastrzeżeniem ust. 2–4. Przy takim trybie firma może zawsze zastosować wobec pracowników na urlopie wypowiedzenie zmieniające ich warunki pracy lub płacy. Przy czym w razie obniżenia przez to ich pensji nie mają oni prawa do dodatków wyrównawczych. Ponadto szef może wypowiedzieć tym osobom angaż. Jest to jednak dopuszczalne tylko wtedy, gdy ich urlop trwa przynajmniej trzy miesiące.

Natomiast przy trybie zwolnień indywidualnych z przyczyn niedotyczących załogi, określonych w art. 10 ustawy, pracodawca może wymówić posadę osobom przebywającym na urlopie trwającym co najmniej trzy miesiące. Warunek – zakładowa organizacja związkowa nie sprzeciwi się temu w ciągu 14 dni od otrzymania zawiadomienia o zamierzonym zwolnieniu.

Przy krótszych urlopach szef może dać wypowiedzenie zmieniające (art. 5 ust. 4 w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy).

Możliwa dyscyplinarka

Niewykluczone, że etatowiec przebywający na urlopie wypoczynkowym ciężko naruszy podstawowe obowiązki pracownicze. Gdy tak się zdarzy, szef może rozwiązać z nim angaż bez wypowiedzenia z jego winy. Dlatego choć podwładny w czasie urlopu wypoczynkowego nie pracuje, to naruszając powinności pracownicze, naraża się na natychmiastowe rozstanie. Na taką możliwość wskazywał Sąd Najwyższy w wyroku z 16 grudnia 2004 r. (II PK 109/04). Przykładowo powodem takiego trybu rozstania może być wszczęcie awantury na terenie firmy przez pracownika korzystającego z urlopu. Podobnie byłoby, gdyby przebywający na urlopie etatowiec znieważył lub pomówił szefa. Potwierdził to SN w wyroku z 12 stycznia 2005 r. (I PK 145/04). Znieważenie przez pracownika członka organu pracodawcy i postawienie mu bezpodstawnego zarzutu popełnienia przestępstwa może stanowić ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 k.p.) także wtedy, gdy miało to miejsce w czasie nieświadczenia pracy.

Z powodu przestępstwa

Dyscyplinarką jest zagrożony także pracownik, który popełnił przestępstwo. Jest to jednak uzasadnione tylko wtedy, gdy przestępstwo miało miejsce w czasie trwania umowy o pracę i gdy uniemożliwia dalsze zatrudnianie na dotychczasowym stanowisku. Nie ma tu znaczenia czy do popełnienia tego czynu doszło wtedy, gdy podwładny korzystał z urlopu wypoczynkowego. Przykładowo może chodzić o księgowego podrabiającego faktury czy strażnika firmowej ochrony niszczącego zakładowy sprzęt. Przy czym fakt popełnienia przez pracownika przestępstwa musi być stwierdzony prawomocnym wyrokiem sądu lub być oczywisty. Przede wszystkim ma to miejsce wówczas, gdy pracownik został schwytany na gorącym uczynku, np. na kradzieży mienia firmy.

Mniej potrafi

Także zawiniona przez podwładnego utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku może być powodem rozwiązania angażu z jego winy (art. 52 § 1 pkt 3 k.p.). Przy czym firma może to zrobić także wówczas, gdy do tej utraty doszło podczas urlopu wypoczynkowego. Tę przyczynę rozstania stosuje się przede wszystkim wobec tych, którzy do wykonywania swojej pracy muszą mieć szczególne uprawnienia. W praktyce najczęściej chodzi o kierowców, którzy stracili prawo jazdy na skutek popełnienia przestępstwa lub wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu ruchu, zwłaszcza gdy byli nietrzeźwi.

Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Kielcach

O czym pamiętać

- można przesłać pismo z dyscyplinarką pocztą lub przez doręczyciela w czasie, gdy etatowiec ma wakacje

- dopuszczalne jest natychmiastowe zwolnienie tego, kto w czasie urlopu pracuje na rzecz konkurencji, przez co zagraża istotnym interesom macierzystej firmy

- zasadniczo korzystającemu z urlopu wypoczynkowego nie wolno składać wypowiedzenia zmieniającego

Czego lepiej unikać

- wypowiadania umowy o pracę temu, kto korzysta z urlopu wypoczynkowego

- zwlekania z rozwiązaniem angażu bez wypowiedzenia i rozwiązywania go po miesiącu od dnia, kiedy szef dowiedział się o sytuacji uzasadniającej dyscyplinarkę

- odwoływania pracownika z urlopu bez uzasadnionych powodów tylko po to, aby mu wręczyć wymówienie

Ostrożnie przy żądaniu

Jeśli pracownik samowolnie udał się na urlop wypoczynkowy, nie uzyskawszy uprzednio zgody szefa, firma może z nim rozstać się bez wypowiedzenia. Jednak gdy chodzi o urlop na żądanie, to w wyroku z 7 listopada 2013 r. (SNO 29/13) SN wskazał, że pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na podstawie art. 1672 k.p. Powoła się wówczas na szczególne okoliczności, które powodują, że zasługujący na ochronę wyjątkowy interes pracodawcy wymagałby obecności pracownika w pracy w czasie określonym w żądaniu udzielenia urlopu. Zatem do odmowy udzielania takiego urlopu może dojść zupełnie wyjątkowo.

Zasadniczo pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także podczas innej jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Zabrania tego art. 41 k.p.

Od tego zakazu są wyjątki. Określa je art. 411 k.p. oraz ustawa z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 192 ze zm.; dalej: ustawa) odnosząca się do firm zatrudniających co najmniej 20 pracowników.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP