Jak odzyskać nadpłacony podatek

Przedsiębiorca, który wpłacił do urzędu kwotę wyższą niż powinien, może ubiegać się o zwrot różnicy lub zaliczenie jej na poczet zaległych bądź przyszłych rozliczeń z fiskusem. Nie zawsze jednak tę procedurę da się zastosować.

Publikacja: 24.11.2018 04:00

Jak odzyskać nadpłacony podatek

Foto: 123RF

Każdemu podatnikowi może zdarzyć się sytuacja, że wpłacił do organu podatkowego kwotę wyższą niż wysokość zobowiązania podatkowego, bądź kwotę nienależną. Taka pomyłka może jednak zostać w miarę bezproblemowo „naprawiona", poprzez złożenie do organu podatkowego wniosku o stwierdzenie powstałej nadpłaty.

Czytaj także: Nie każda nadpłata podatku jest oprocentowana

Wraz z wnioskiem podatnik, zobowiązany do składania zeznań lub deklaracji podatkowych, powinien także złożyć skorygowane zeznanie lub deklarację, odnoszące się do okresu i podatku, którego dotyczy nadpłata. Jeżeli jest to roczne zeznanie, dotyczące podatku dochodowego albo deklaracja podatku akcyzowego, wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatnik może złożyć dopiero po zakończeniu okresu rozliczeniowego. Co istotne, ze złożeniem wniosku o stwierdzenie nadpłaty nie wiąże się jakakolwiek opłata.

W praktyce może zdarzyć się również sytuacja, w której pomimo prawidłowo wypełnionej deklaracji podatkowej omyłkowo została dokonana zapłata zbyt dużej kwoty podatku. Jeżeli pomyłka ta dotyczy zaliczki na podatek dochodowy, wówczas należy pomniejszyć kolejną zaliczkę o nadpłatę z poprzedniej. Jeżeli zaś nie ma możliwości pomniejszenia zaliczki, zwrot nadpłaconej kwoty można uzyskać dopiero po złożeniu zeznania rocznego za dany rok. W takim przypadku zwrotu nadpłaty należy oczekiwać w terminie do trzech miesięcy, licząc od dnia złożenia zeznania rocznego. Można również – na podstawie dodatkowego wniosku – powstałą nadpłatę zaliczyć na poczet bieżących zobowiązań podatkowych.

Nadpłata VAT, spowodowana błędem, wymaga odrębnego pisma skierowanego do urzędu skarbowego. Nadpłaconą w ten sposób kwotę VAT można zaliczyć na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych lub otrzymać jej zwrot. Nie ma jednak przepisów, które regulowałyby terminy takiego zwrotu, a zatem zależą one od dobrej woli właściwego organu podatkowego.

Dzień powstania nadpłaty

Dniem powstania nadpłaty jest najczęściej dzień faktycznego uszczuplenia majątku podatnika. Wyjątkami od tej reguły są przypadki, w których istnieje obowiązek składania deklaracji lub zeznań związanych z podatkami dochodowymi i akcyzowym, a także z wpłatami z zysku. W tych wypadkach nadpłata powstaje z dniem złożenia:

1) zeznania rocznego – przez podatników podatków dochodowych;

2) deklaracji rocznej – przez podatników specjalnego podatku węglowodorowego;

3) deklaracji podatku akcyzowego – przez podatników podatku akcyzowego;

4) deklaracji o wpłatach z zysku za rok obrotowy – przez jednoosobowe spółki Skarbu Państwa i przedsiębiorstwa państwowe.

Decyduje tutaj dzień faktycznego złożenia deklaracji lub zeznania, a nie dzień, do którego deklaracja lub zeznanie powinny zostać złożone według obowiązujących przepisów.

Gdy pomyli się płatnik

Nadpłata podatku może powstać również w sytuacji, gdy przy pobieraniu podatku pomylił się płatnik lub inkasent. Kto ma wówczas prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty? Odpowiedź zależy od konkretnego stanu faktycznego. Jeżeli podatnik kwestionuje zasadność pobrania przez płatnika podatku albo jego wysokość, może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku.

Uprawnienie do złożenia takiego wniosku przysługuje również płatnikom i inkasentom, ale tylko w sytuacji, jeżeli wpłacony podatek nie został pobrany od podatnika. Wniosek składany przez te podmioty powinien być podpisany zgodnie z obowiązującymi w danej jednostce zasadami reprezentacji.

W jednym z wyroków Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jednak, że „(...) uprawnienie płatnika do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty dotyczy nie tylko sytuacji, w której podatek, co do zasady powinien zostać pobrany i został pobrany w wysokości wyższej od należnej, lecz także sytuacji, w której podatek został pobrany nienależnie" (wyrok NSA z  2  sierpnia 2016 r., II FSK 2119/14).

Gdzie złożyć wniosek

Wniosek o stwierdzenie nadpłaty należy złożyć do organów właściwych w sprawach podatków, w których wystąpiła nadpłata. Jeżeli podatek został pobrany przez płatnika, umocowany do rozstrzygnięcia jest organ podatkowy właściwy ze względu na jego miejsce zamieszkania lub siedzibę. Tylko w podatkach od towarów i usług oraz akcyzowym z tytułu importu towarów właściwe miejscowo są urzędy skarbowe, z którymi podatnik je rozlicza, a w podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku od spadków i darowizn pobieranych przez płatników – urzędy skarbowe właściwe miejscowo w sprawach tego podatku (§ 16 rozporządzenia ministra finansów z 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych; tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 122).

Po terminie należą się odsetki

Ordynacja podatkowa przewiduje różne terminy zwrotu nadpłaty w zależności od podatku, którego ona dotyczy oraz szczegółowych okoliczności jej powstania.

Przykład

Jeżeli nadpłata wynika z zeznania rocznego podatnika w podatku dochodowym albo z deklaracji podatku akcyzowego – termin zwrotu nadpłaty wynosi trzy miesiące od dnia złożenia zeznania lub deklaracji.

Uwaga! W przypadku niedotrzymania przez organ podatkowy terminu do zwrotu, osobie ubiegającej się o zwrot nadpłaty przysługuje oprocentowanie w wysokości równej wysokości odsetek za zwłokę, pobieranych od zaległości podatkowych.

Najpierw na poczet zaległości

Podatnik nie otrzyma zwrotu nadpłaconego podatku, jeśli posiada względem organu podatkowego zaległości. Nadpłata, wraz z jej oprocentowaniem, podlega bowiem z urzędu zaliczeniu na poczet zaległości podatkowych (wraz z odsetkami za zwłokę) oraz bieżących zobowiązań podatkowych. Dopiero w razie ich braku nadpłata podlega zwrotowi z urzędu.

Podatnicy mogą również złożyć wniosek o zaliczenie nadpłaty, w całości lub w części, na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.

Przelew, przekaz

W sytuacji, gdy organ podatkowy uzna, że podatnik słusznie wystąpił z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty, może przekazać jej kwotę przelewem na jego rachunek bankowy lub za pośrednictwem przekazu pocztowego.

Jeżeli podatnik chciałby otrzymać zwrot podatku na konto bankowe (a organ podatkowy dotychczas nie znał rachunku bankowego podatnika), musi podać jego numer, składając formularz aktualizacyjny ZAP-3 lub NIP-7. W przypadku, gdy podatnik nie poda swojego numeru konta, wówczas zwrot podatku (pomniejszony o koszty przekazu) otrzyma przekazem pocztowym na adres podany na składanej deklaracji podatkowej.

Uwaga! Jeśli wysokość zwrotu nie przekracza dwukrotności kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym i nie wskazano rachunku, na który ma zostać zwrócona, kwota ta podlega zwrotowi wyłącznie w kasie urzędu.

Zakaz wszczęcia postępowania

Podatnicy nie mogą ubiegać się o zwrot nadpłaty w czasie trwania postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej (w zakresie zobowiązań podatkowych, których dotyczy postępowanie lub kontrola).

Złożony wbrew temu zakazowi wniosek o stwierdzenie nadpłaty spowoduje wydanie odmowy rozpatrzenia go przez organ podatkowy.

Tylko do momentu przedawnienia

Prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty wygasa po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Po upływie tego terminu wygasa również prawo do złożenia wniosku o zaliczenie nadpłaty na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych oraz możliwość zaliczenia nadpłaty na poczet zaległych oraz bieżących zobowiązań podatkowych.

Tylko przez wzruszenie decyzji

Należy pamiętać, że błędy popełnione przez podatnika uzasadniają złożenie wniosku o stwierdzenie nadpłaty jedynie w sytuacji, gdy nadpłata dotyczy podatku, w którym zobowiązania powstają z mocy prawa (art. 21 § 1 pkt 1 ordynacji podatkowej), a podatnik wpłacił błędnie zadeklarowany w deklaracji lub w zeznaniu podatek albo wykazał nadpłatę w wysokości mniejszej od należnej.

Wniosek o stwierdzenie nadpłaty nie może być więc stosowany przez podatników w odniesieniu do nadpłat podatków, powstających po doręczeniu decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe. Ponadto, stwierdzenie nadpłaty w takich sytuacjach byłoby niemożliwe wobec obowiązywania zasady trwałości ostatecznej decyzji podatkowej (art. 128 ordynacji podatkowej). Jej podważenie może nastąpić tylko w trybach nadzwyczajnych, np. w drodze wznowienia postępowania.

PRZYKŁAD

Pan Marek otrzymał decyzję ustalającą wysokość podatku od nieruchomości za 2017 r., na podstawie której uregulował podatek. Po jakimś czasie dowiedział się, że od opodatkowanej nieruchomości powinien płacić podatek rolny (gdyż jest właścicielem gruntów o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha). W związku z tym zwrócił się do organu podatkowego z wnioskiem o zwrot nienależnie zapłaconego podatku od nieruchomości. Organ niestety odmówił, twierdząc, że w tej sytuacji nie przysługuje mu prawo do ubiegania się o zwrot nienależnie zapłaconego podatku, gdyż zobowiązanie podatkowe powstało w wyniku doręczenia decyzji, która stała się ostateczna. Pan Marek mógł wnioskować o wznowienie postępowania lub stwierdzenie nieważności decyzji (nadpłaty nie można stwierdzić inaczej niż przez wzruszenie decyzji ostatecznej). ?

— Agata Kowalik

Zdaniem autorki

Agata Kowalik, radca prawny doradca podatkowy w DORADCA Sp. z o. o. w Lublinie, członek i wykładowca Stowarzyszenia Księgowych w Polsce

Instytucja zwrotu nadpłaconego podatku lub podatku nienależnie zapłaconego jest narzędziem, które pozwala zarówno podatnikom, jak i płatnikom na skorygowanie swoich błędów. Z uwagi jednak na różny sposób powstawania obowiązku podatkowego, może okazać się, że nie zawsze wolno skorzystać z dobrodziejstwa tej instytucji. W trybie stwierdzenia nadpłaty nie mogą uzyskać zwrotu m.in. osoby fizyczne opłacające podatek od nieruchomości.

W sytuacji, w której jest chociaż cień szansy na odzyskanie podatku, warto złożyć stosowny wniosek do organu podatkowego. Dla podatnika nie będzie się to wiązało z jakimikolwiek dodatkowymi kosztami, a może przynieść pozytywny efekt w postaci zwrotu nienależnie wpłaconych zobowiązań.

I OGÓLNOPOLSKI KONGRES BIUR RACHUNKOWYCH KIELCE 2018

Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest partnerem merytorycznym I Ogólnopolskiego Kongresu Biur Rachunkowych, który odbędzie się w dniach 22–23 listopada 2018 r. w Centrum Kongresowym Targi Kielce.

Zapraszamy księgowych, właścicieli biur rachunkowych i dostawców dla tej części sektora MŚP do udziału w wyjątkowym, pierwszym w kraju spotkaniu całej branży.

W gronie prelegentów znajdują się m.in.:

- Tadeusz Kościński – podsekretarz stanu w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii,

- Mariusz Haładyj – podsekretarz stanu w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii,

- prof. dr hab. Witold Modzelewski – specjalista prawa podatkowego w Polsce,

- Jerzy Koniecki – wiceprezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, prezes zarządu Oddziału Okręgowego SKwP w Warszawie,

- Wiktor Doktór – prezes Fundacji Pro Progressio.

Podczas kongresu zostaną przedstawione m.in. najnowsze zmiany w ustawodawstwie i przepisach, które realnie wpływają na warunki funkcjonowania biur rachunkowych, a także narzędzia, umożliwiające im osiągnięcie sukcesu.

Zapraszamy na www.okbr.pl

Każdemu podatnikowi może zdarzyć się sytuacja, że wpłacił do organu podatkowego kwotę wyższą niż wysokość zobowiązania podatkowego, bądź kwotę nienależną. Taka pomyłka może jednak zostać w miarę bezproblemowo „naprawiona", poprzez złożenie do organu podatkowego wniosku o stwierdzenie powstałej nadpłaty.

Czytaj także: Nie każda nadpłata podatku jest oprocentowana

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP