Przedsiębiorcze matki, prowadzące działalność gospodarczą krócej niż dwa lata, od 1 stycznia 2016 r. mają prawo do wyższego zasiłku macierzyńskiego. To skutek wejścia w życie zmiany ustawy o świadczeniach rodzinnych. Nie tylko przyznała ona świadczenie rodzicielskie kobietom, które do tej pory nie miały prawa do zasiłku macierzyńskiego (bezrobotnym, studentkom), ale również przewidziała podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do 1000 zł miesięcznie wszystkim ubezpieczonym, którzy na 1 stycznia 2016 r. byli uprawnieni do świadczenia poniżej tej kwoty, albo nabyli prawo do zasiłku po tej dacie.
Prawo do wyrównania przysługuje, gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego, określonego w ustawie o świadczeniach rodzinnych. Na dodatkowe pieniądze może więc liczyć m.in. kobieta, która przed porodem opłacała preferencyjne składki na ZUS od 30 proc. minimalnej płacy i uzyskała prawo do zasiłku macierzyńskiego poniżej 1000 zł (przy opłatach od podstawy 525 zł zasiłek wynosi ok. 450 zł brutto). Wyrównanie macierzyńskiego do 1000 zł otrzyma także ciężarna, która do tej pory pobierała zasiłek chorobowy liczony od minimalnej kwoty. Dopłata należeć się będzie jednak jedynie za okres przypadający po 1 stycznia 2016 r. Wypłaty wcześniejsze nie będą podwyższane.
Po nabyciu prawa do zasiłku macierzyńskiego zmienia się tytuł przedsiębiorcy do ubezpieczeń społecznych. W okresie pobierania tego świadczenia nie jest ubezpieczonym z tytułu biznesu (choć nadal może prowadzić działalność), ale z racji pobierania zasiłku macierzyńskiego. I choć płatnikiem świadczenia jest ZUS, o zmianie tytułu do ubezpieczenia musi powiadomić organ rentowy. Jak to zrobić? Trzeba wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego na formularzu ZUS ZWUA, a następnie zgłosić do zdrowotnego na formularzu ZUS ZUA. Pobierając zasiłek macierzyński, przedsiębiorca niezgłaszający nikogo do ubezpieczeń poza sobą przekazuje za siebie do ZUS deklarację rozliczeniową ZUS DRA, wykazując w niej jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Po złożeniu pierwszej deklaracji rozliczeniowej z wykazaniem jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne może skorzystać ze zwolnienia z comiesięcznego składania deklaracji ZUS DRA pod warunkiem, że wysokość składek nie ulega zmianie. Zasada ta obowiązuje także po 1 stycznia 2016 r.
Jednak niektóre osoby, które do grudnia 2015 r. korzystały z tej możliwości, muszą raz jeszcze dokonać tej operacji. Dlaczego? Od 1 stycznia 2016 r. przedsiębiorca pobierający zasiłek macierzyński w kwocie nieprzekraczającej kwoty świadczenia rodzicielskiego powinien być zgłaszany z kodem ubezpieczenia 05 80, a osoba współpracująca – z kodem 05 81. Dodatkowo od 1 kwietnia 2016 r. obowiązywać będzie nowy kod świadczenia przerwy: 329 – podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego i nowy wzór deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. ZUS informuje, że nowy kod świadczenia przerwy można wykazywać nie wcześniej niż w dokumentach rozliczeniowych składanych za marzec 2016 r.
Wypłata wyrównania macierzyńskiego to niejedyna dobra wiadomość dla aktywnych rodziców pobierających zasiłek macierzyński z firmy (zasiłek w kwocie poniżej tysiąca złotych), którzy w tym czasie nadal prowadzą biznes. Wrześniowa nowelizacja ustawy zasiłkowej wprowadziła bowiem od 1 stycznia 2016 r. zasadę, że taka osoba zwolniona jest z opłacania składki zdrowotnej z tytułu działalności gospodarczej.
