Gdy zatrudniony pracuje ponad obowiązujące go normy czasu pracy (dobową i przeciętnie tygodniową) lub ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy wynikający z obowiązującego go systemu ?i rozkładu, wypracowuje godziny nadliczbowe. ?W każdym przypadku należy mu się z tego tytułu rekompensata w formie pieniężnej lub w naturze – czyli odebranie w zamian czasu wolnego. Kwalifikacja godzin nadliczbowych oraz rekompensata w zamian może być różna w zależności od stosowanego systemu czasu pracy.
W systemie podstawowym
W podstawowym systemie czasu pracy (po 8 godzin na dobę) nadliczbówki występują, gdy zatrudniony przekracza tę normę. Zatem dziewiąta i każda następna godzina pracy w dobie pracowniczej to godziny nadliczbowe, za które podwładnemu przysługuje wynagrodzenie z odpowiednim dodatkiem lub czas wolny. Wysokość dodatku to 50 proc. lub ?100 proc. – w zależności od tego, kiedy nadgodziny wystąpiły.
Dodatek 50 proc. należy się pracownikowi za każdą godzinę pracy ponad normę w dniu, który jest dla niego dniem pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy przypadają one w ustalonej dla zakładu porze nocnej – wtedy za pracę nadliczbową przysługuje 100-proc. dodatek.
Przykład
Pani Wanda miała w danym dniu zaplanowaną pracę od 12 ?do 20. Porę nocną w firmie ustalono jako 8 godzin między ?22 a 6 dnia następnego. Pracodawca polecił pani Wandzie zadania do wykonania w godzinach nadliczbowych w tym dniu od 20 do 24. W zamian nie udzielił kobiecie czasu wolnego ?do końca okresu rozliczeniowego. Zatem pracownicy należy się za nadliczbówki:
