Prawa autorskie przedsiębiorcy

Utwory, które stworzą zatrudnieni, mogą mieć poważne znaczenie dla firmy. Dlatego ich zadania twórcze powinny zostać wpisane w zakres obowiązków pracowniczych.

Publikacja: 06.05.2015 06:50

Pracodawca może nie mieć np. praw autorskich do stron internetowych zaprojektowanych przez pracownik

Pracodawca może nie mieć np. praw autorskich do stron internetowych zaprojektowanych przez pracownika

Foto: 123RF

Sam fakt, że konkretny autor jest pracownikiem, nie wystarcza do tego, by jego pracodawca nabył prawa autorskie do utworów stworzonych przez niego w czasie pracy. Mimo że pracownik pozostaje w stosunku podporządkowania wobec pracodawcy i jest zobowiązany wykonywać jego polecenia, przysługuje mu niezależność wynikająca z faktu bycia twórcą.

Pracodawca powinien zatem zadbać o uzyskanie praw autorskich do utworów stworzonych przez pracownika po to, by nie mieć obaw o roszczenia z jego strony, zwłaszcza po zakończeniu stosunku pracy. Utwory, które stworzy pracownik, mogą mieć poważne znaczenie dla przedsiębiorcy. Na przykład może chodzić o graficzne przedstawienie znaku towarowego, którym się on posługuje, wygląd i strukturę jego stron internetowych czy też materiały marketingowe, z których na bieżąco korzysta.

Aby przedsiębiorca nabył autorskie prawa majątkowe do utworów stworzonych przez pracownika, relacja kontraktowa między nimi musi zostać odpowiednio ukształtowana. Może ją regulować:

- umowa o pracę lub

- odrębna umowa.

Warto wiedzieć, że zawarcie odpowiednich postanowień w samej umowie o pracę jest dla przedsiębiorcy korzystniejsze, gdyż:

- gwarantuje, że nabędzie on prawa autorskie, niezależnie od relacji z pracownikiem – z biegiem czasu mogą się one pogorszyć i pracownik nie zgodzi się na późniejsze zawarcie osobnej umowy o przeniesienie praw;

- obowiązuje w jej ramach mniejszy rygoryzm w zakresie określania pól eksploatacji – przedsiębiorca nabywa prawa autorskie w granicach wynikających z celu umowy i zgodnego zamiaru stron, mimo braku wyraźnego wskazania w umowie pól eksploatacji;

- skutkuje nabyciem przez przedsiębiorcę praw autorskich w sposób dużo prostszy niż w przypadku zawierania osobnego porozumienia co do poszczególnych utworów;

- znacznie ogranicza lub nawet likwiduje ryzyko, że prawa do pewnych utworów nie zostaną przeniesione na pracodawcę – strony, zawierając odrębną umowę, mogą nieświadomie pominąć utwory, do których prawa mają być przeniesione;

- daje możliwość określenia od razu, ile pracodawca ma za prawa autorskie zapłacić – wynagrodzenie za przejście autorskich praw majątkowych w ramach ustalonego wynagrodzenia dla pracownika.

Powstaje więc pytanie, jakie zatem klauzule powinna zawierać umowa o pracę z pracownikiem-twórcą?

Praca twórcza powinna zostać wyraźnie wpisana w zakres obowiązków pracowniczych, tj. że pracownik jest zobowiązany do tworzenia utworów w rozumieniu prawa autorskiego. Wówczas, przy braku odmiennych postanowień umowy o pracę, zastosowanie znajdzie postanowienie przewidziane w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych dotyczące przejścia autorskich praw majątkowych na pracodawcę z momentem przyjęcia przez niego utworu. Strony mogą określić również inny moment przejścia praw autorskich. Nabycie praw nastąpi w granicach wynikających z umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Nabytych w ten sposób praw pracodawca nie traci w razie rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem. Uprawnienia te wygasną na zasadach ogólnych, czyli po 70 latach od śmierci twórcy.

Jeszcze korzystniejsza w zakresie nabycia praw jest sytuacja przedsiębiorcy, gdy obowiązek pracownika dotyczy tworzenia programów komputerowych – wówczas majątkowe prawa autorskie do nich pracodawca nabędzie w sposób pierwotny, bez konieczności składania oświadczenia o przyjęciu.

Warto wiedzieć, że pracownik-twórca nie odzyskuje praw autorskich pomimo braku rozpowszechnienia utworu przez pracodawcę.

Umowa o pracę powinna zawierać postanowienia dotyczące autorskich praw osobistych. Prawa te, w szczególności prawo do integralności utworu (zakaz jego modyfikacji) oraz prawo decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności, są niezbywalne i zawsze pozostają przy twórcy, w tym także pracowniku wykonującym pracę twórczą. Przedsiębiorca powinien zatem uzyskać zgodę pracownika na dokonywanie tych czynności. Nigdy nie wolno jednak podawać jako autora utworu osoby, która nie jest jego rzeczywistym twórcą. Takie działania skutkują bowiem odpowiedzialnością karną.

Autorka jest radcą prawnym, aplikantem rzecznikowskim w FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz

Sam fakt, że konkretny autor jest pracownikiem, nie wystarcza do tego, by jego pracodawca nabył prawa autorskie do utworów stworzonych przez niego w czasie pracy. Mimo że pracownik pozostaje w stosunku podporządkowania wobec pracodawcy i jest zobowiązany wykonywać jego polecenia, przysługuje mu niezależność wynikająca z faktu bycia twórcą.

Pracodawca powinien zatem zadbać o uzyskanie praw autorskich do utworów stworzonych przez pracownika po to, by nie mieć obaw o roszczenia z jego strony, zwłaszcza po zakończeniu stosunku pracy. Utwory, które stworzy pracownik, mogą mieć poważne znaczenie dla przedsiębiorcy. Na przykład może chodzić o graficzne przedstawienie znaku towarowego, którym się on posługuje, wygląd i strukturę jego stron internetowych czy też materiały marketingowe, z których na bieżąco korzysta.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
Słynny artykuł o zniesławieniu ma zniknąć z kodeksu karnego
Prawo karne
Pierwszy raz pseudokibice w Polsce popełnili przestępstwo polityczne. W tle Rosjanie
Podatki
Kiedy ruszy KSeF? Ministerstwo Finansów podało odległy termin
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Podatki
Ministerstwo Finansów odkryło karty, będzie nowy podatek. Kto go zapłaci?
Materiał Promocyjny
Co czeka zarządców budynków w regulacjach elektromobilności?