Udostępnienie dokumentów
Rozszerzeniem uprawnień organów jest niewątpliwie prawo do żądania udostępniania akt, ewidencji, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli celno-skarbowej oraz do sporządzania z nich odpisów, kopii, wyciągów, notatek, wydruków i udokumentowanego pobierania danych w formie elektronicznej. Prawo to może dotyczyć akt, ksiąg i dokumentów także za okres inny niż objęty kontrolą, jeżeli nie upłynął jeszcze termin ich przechowywania. Warunkiem koniecznym jest jednak ich związek z przedmiotem kontroli. Akta, księgi i dokumenty mogą dotyczyć innych okresów, ale tego samego zakresu.
Przykład
Żądanie dokumentów dotyczących podatku od środków transportowych w przypadku kontroli w zakresie podatku od towarów i usług będzie nieprawidłowe. Prawidłowe będzie natomiast żądanie okazania dokumentów za lata wcześniejsze, dotyczących amortyzacji środka trwałego, która kontynuowana jest w kontrolowanym okresie.
W pewnym stopniu urzędy kontroli skarbowej wychodziły poza kontrolowany okres, np. w celu weryfikacji czy nie wystąpiły przypadki obowiązku dokonania korekty w związku z tzw. ulgą na złe długi, mimo że nie było dotychczas wyraźnego przepisu przyznającego takie uprawnienie. Zmiana ta może mieć jednak pozytywny skutek dla przedsiębiorców w przypadku kontroli przez urząd skarbowy. Skoro uprawnienie takie zostało wyraźnie przyznane urzędom celno-skarbowym, to nie można domniemywać że posiadają je również urzędy skarbowe.
Przesłuchanie świadka na odległość
Jest pewne nowe uprawnienie organów, które nie obiło się szerokim echem, a może mieć największy wpływ na sytuację przedsiębiorców w toku kontroli celno-skarbowej. Zgodnie z art 76 ustawy o KAS przesłuchanie kontrolowanego lub świadka może nastąpić przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. Z takiego przesłuchania sporządza się protokół, którego treść ograniczona jest do zapisu najbardziej istotnych oświadczeń osób biorących w nim udział. Zapis obrazu i dźwięku stanowią załącznik do protokołu. W związku z tym trzeba tu wskazać na zagrożenia, z jakimi wiąże się ograniczenie treści do najbardziej istotnych oświadczeń.
Może się bowiem zdarzyć, że osoba spisująca protokół niewłaściwie oceni to, które z oświadczeń są najbardziej istotne. Jeżeli zostanie pominięte oświadczenie świadka, które zdaniem podatnika ma kluczowy wpływ na wynik sprawy, to będzie on miał spory problem z powołaniem się na jego treść. Wprawdzie kontrolowany ma prawo otrzymać, na swój koszt, jedną kopię zapisu dźwięku lub obrazu, jednak nie ma przewidzianego żadnego trybu w jaki sposób po odsłuchaniu nagrania może powoływać się na treść pominiętą w protokole lub wskazywać na niekorzystne dla niego błędy w zapisach protokołu. W poprzednio obowiązującym stanie prawnym bardzo częste były sytuacje pominięcia przez organ fragmentów zeznań świadków mających wpływ na wynik sprawy w decyzji i najskuteczniejszym sposobem obrony było wskazanie dokładnej treści przesłuchania, bez fragmentów wyrwanych z kontekstu. Obecnie podatnicy pozbawieni są tej możliwości, ponieważ stenogram z nagrania sporządzony przez podatnika czy pełnomocnika może nie zostać uznany za skuteczny przeciwdowód przeciwko dowodowi urzędowemu jakim jest protokół z przesłuchania. Powoduje to zwiększenie roli pełnomocnika w toku przesłuchania, który będzie musiał czuwać nad tym, aby w treści protokołu znalazły się wszystkie istotne oświadczenia zarówno dla organu, jak i dla kontrolowanego przedsiębiorcy.
Autor jest doradcą podatkowym, indywidualnekancelarie.pl